Accessibility links

Кайнар хәбәр

Abdulla: yärdäm bulmasa Äfğanstan qabat "betkän ilgä" äylänergä mömkin


Taliban rejimı bärep töşerelep, ildä yaña xakimiät urnaşuğa şaqtıy waqıt ütsä dä, tözekländerü eşläre äle bik sülpän bara. Düşämbedä tışqı eşlär ministrı Abdulla Abdulla, Quşma Ştatlarnı häm könbatış illären birgän wäğdälären ütärgä, Äfğanstanğa yärdäm kürsätergä çaqırdı. Ägär dönya Äfğanstan turında onıta ikän, ul qabat "betkän ilgä" äylänäçäk, dip kisätte ul...

Düşämbedä Azatlıq/Azat Yevropa radiosınıñ Waşingtondağı baş fatirında çığış yasap, Äfğanstannıñ tışqı eşlär ministrı Abdulla Abdulla bolay dip belderde:

Audio (Abdulla) "Ägär bez infrastruktura, tieşle oyışmalar buldıra almasaq, Äfğanstannı kiläçäktä ni kötä? Şul uq xäyerçelek, qarañğılıq häm näticädä totrıqsızlıq bulaçaq."

Äl-Qaidä oyışmasın sıyındıruda ğäyeplängän Taliban rejimı bärep töşerelep, Äfğanstanda Xomid Karzai citäkçelegendä yaña xakimiät quyılğannan soñ yıl yarım waqıt uzdı. Şul waqıt eçendä küpmeder eş başqarıldı, läkin Abdulla süzlärençä, bu hiç kenä dä citärlek tügel, tözekländerü eşläre bik aqrın bara.

Räsmi säfär belän Waşingtonğa kilgän Abdulla, ägär Quşma Ştatlar häm könbatış illäre tieşle çaralar kürmäsä, alarnıñ Äfğanstandağı tırışlığı yuqqa çığaçaq, bu il qabat, anıñ süzläre belän äytkändä "betkän ilgä"äylänäçäk digän fiker qaldırırğa tırıştı. Düşämbedä ul däwlät sekretare Colin Powell häm iminlek kiñäşçese Condoleezza Rice belän oçraştı.

Uzğan yıl donor illärneñ Tokio konferensiäsendä Karzai xäkümätenä 4.5 milliard dollar aqça wäğdä itelgän ide. Abdulla süzlärençä, bu aqça tulısınça kilep citmägän, kilgäne dä tözekländerügä tügel, ä maxsus oyışmalar aşa humanitar yärdämgä kitep bara, yağni, xökümät qulına eläkmi.

Dönya Bankınıñ, aldağı 5 yılda Äfğanstanğa barlığı 15-20 milliard dollar çaması aqça kiräk bulaçaq, digän süzlären iskä alıp, Abdulla, Äfğanstanğa yärdäm mäsäläsendä tağın ber xalıqara konferensiä ütkärergä çaqırdı.

Ğiraq suğışı, ildäge iqtisadi töşenkelek, yaqınlaşıp kilgän prezident saylawları sürätendä, räsmi Waşingtonnnıñ Äfğanstanğa iğtibarı kimede. Läkin, Abdulla süzlärençä, Äfğanstan turında onıtırğa yaramıy, çönki ul üzenä kürä sınaw bulıp tora. Äğär bu sınaw Äfğanstanda uñışlı ütmäsä, anıñ başqa cirdä uñışlı ütüwenä ömet bulmayaçaq dide, ul, berençe çiratta Ğiraqqa işarä itep.

Kiläse yılnıñ yün ayına Äfğanstanda saylawlar bilgelängän. Küp kenä töbäklärdä elektr yuq, eşsezlek, iminsezlek xökem sörä. Abdulla süzlärençä, bu xäl üzgärmäsä, xalıqnıñ xökümätkä ışanıçı yuqqa çığaçaq:

Audio (Abdulla) "Äfğan xalqı bezgä küpmeder waqıt birde. Xalıqara cämägätçelek, Ägğanstan xökümätenä iminlek, tözekländerü, iqtisad ölkäsendä yärdäm itegä tieş."

Abdulla süzlärençä, älegä xökümät saylawlarnı kiçekterergä cıyınmıy, läkin, saylawlar yaqınlaşqanda, äzerlek citmäw açıqlansa, bu mäsälä kön tärtibenä quyılırğa mömkin.

Paqstan belän mönäsäbätlär turındağı sorawğa cawap birep, Abdulla, Äfğanstan üzeneñ ber adım ciren dä birmiäçäk, çiklärne üzgärtü niätlärenä kisken qarşı çığaçaq, dip belderde. Uzğan atna çik buyında, Äfğanstan häm Paqstan köçläre arasında bäreleşlär bulğan ide.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG