Bıyıl Russiäneñ ireşkän rekord sannarnı ,Kreml iğlan itergä aşıqmıy.BMO qaçaqlar öçen yuğarı Komissarınıñ belderüenä kürä Yevropa Berlege häm berlekkä äğza bulaçaq illärdä Russiä Federatsiäse watandaşları dönyada in küp sıyınu xoquqı ezläwçelär bulıp tora, alar sanı Äfganstan häm Ğıraq watandaşlarınnan küpkä yuğarıraq.BMOnıñ qaçaqlar öçen yuğarı Komisarı süzçese Diederik Kramers radiobızğa bolay dide(audio)
2002nçe yılnıñ ğıynuarınnan –sintäberenä qädär 14107 Russiä watandaşı sıyınu xoquqı sorasa, Bıyıl şuluq waqıt eçendä 23,465 keşe, yäğni 66%qa kübräk.
BMO statistikasında Yevropanıñ in zur sıyınu cännäte Britaniä kertelmägän. Şulay bıyıl ğına könbatış häm Üzäk yevropada sıyınu ezläwçe ruslar sanı 25meñ yäki kübräk dip äytep bula torğandır. Ekonomik säbäplär moxacirlıq statusı öçen argument bula almıy. Sıyınu xoquqı ezläwçe ruslar xäzer sıltaw itep ezärleklänüne kürsätä.1951-nçe yılğı moxacirlar konvensiäsendä üz ilendä bilgele sotsial törkem äğzası, politik qaraş, din, rassa kebek söböplärdän ezärleklänüçelärgä qaçaq statusı birelä dip äytelgän.BMO etnik statistikalar äzerlämäsdä dä xökümättän bäysez oyışmalar sıyınu xoquqı ezläwçelärneñ kübese üzläreneñ Çeçnädän buluın däğwä itädip belderde.Avstriädä moxacir statusı ezläwçe ruslar sanı 10märtäbägä artqan.Alarnıñ zur öleşe Çeçnädä xakimiätlär tarafınnan ezärleklänüen däğwä itä.Avstrie eçke eşlär ministırlığı baş süzçese Michael Girardi süzlärençä(audio)
Bıyıl 31nçe üktäbergä qädär Russiä Federatsiäsennän 6meñ keşe sıyınu xoquqı sorağan. Ütkän yılda 700dän kimräk.Russiädän sıyınu sorawçılar sanı nıq arttı Girardi Rusiä watandaşlarınıñ kübese sıyınu sorawınıñ säbäben bik yaxşı dälilli ala, alar bezdän yardäm ala häm kübesenä sıyınu xoquqı birelä dip söyläde.Ämma Yevropanıñ barlıq illäre Russiä watandaşlarına qarata açıq işeklär säyäsäte alıp barmıy.Yevropa Berlege sıyınu xoquqı birü mäasäläsendä äğza illär arasında zur ayırma buluın kürep, xäzer yaña urtaq qanunnar qabul itmäkçe.Moscow Times gazetası bu ay başlarında Rusiä eçke eşlär ministırlığınıñ Yevroapada sıyınu xoquqqı ezläwçe ruslarnıñ zur küpçelegeneñ argumentları yalğan, alar tik iqtisadi säbäplärdän genä anda urnaşırğa teli digän belderüen basıp çığardı. Belgiädä Moxacirlarğa yardäm Komitetı xezmätkäre Marc van Lint radiobızğa bolay dip söyläde(audio)
kilgän keşelärneñ kübesendä dokumantlar yuq,bez üzlären çeçen dip beldergännnärneñ zur öleşe kürşe İnguşetiä yäki Dagıstannan dip uylıybız.
Belgie Avstriä kebek tügel, ul kilüçelärneñ zur öleşen kire qaytara.Belgiedä bıyıl ay sayın möräcäğät itkän 80-100 rusnıñ 8nä genä sıyınu xoquqı birelgän.Qaçaqlar statusı alırğa tırışqannarnıñ kemlegen bilgeläw Yevropa illäre öçen qıyın eş bulıp tora. Van Lint-nıñ oyışması küptän tügel genä tikşerüçelär möräcäğät itüçe keşelärne centekläp tikşermi , alarnı kire qağa dip Belgiä xakimiätlären mäxkämägä birde. Van Lint süzlärençä, yıl yarım ävälenä qädär Çeçnädän buluların däğwä itkän keşelär belän intervyular çeçen telendä alıp barılğan.Ämma tılmaçlarnıñ alarnıñ söylägännären üzgärtüe añlaşılğaç ,xakimiätlär ängämälärne rusça ütkärä başladı. Van Lint bu çın çeçen moxacirların tanunı qıyınlaştırdı dip äytep bolay dide (audio)
Monda kilgän çeçennärneñ kübese rus xärbilärennän qaçqan . ruslar alarğa naçar möğämälä kürsätkän.Monda qayber tılmaçlarnıñ KGB häm FSB öçen eşläwe häm alarnıñ sıyınu xoquqı sorawçılarnıñ Belgie xakimiätlärenä söylägännären Rusiägä belderüe turında ğäybätlär yöri
Bu ğäybätlärneñ döreslegen isbatlaw mömkin bulmasa da Belgie eçke eşlär ministırlığı imigratsiä bülege süzçese Ann Publie radiobızğa şaqqattırlıq mäğlümät birde (audio)
möröcöğät itüçelärneñ kemlegen bilgeläw öçen bik küp keşe eşli, bez ayruça östämä mäğlümät alu öçen Belgiedäge Rusiä konsullığına möräcäğät itäbez, alar bu keşelär Rusiädänme tügelme äytä ala.Bez bik küp keşene kire Rusiägä qaytarabız. Qaçaqlar mäsäläsendäge bäysez belgeçlär xökümätneñ sıyınu sorağan beräw turında şul ilneñ xakimiätlärenä möräcäğät itüe ğädättän tış çara. Sıyınu sorawçınıñ iminlegen tämin itü in möhim mäsälä bulıp tora dip söyli . Strategie nindi genä bulmasn, çınbarlıq şul ki älege waqıtta yevropa illäre Russiädän kilgän moxacirlar ağımı belän köräşä. Keläm astına säberep bulmıytorğan eş. Sıyınu xoquqı ezläwçelär Russiäneñ export itergä telämägän kiräk yaraq bulıp tora
färidä xämit,praga
färidä xämit,praga