Accessibility links

Кайнар хәбәр

Gruziädäge "bärxät inqilabı" häm yaña xakimiat aldında torğan eşlär


Gruzädä xakimiat almaşınu qan qoymıy häm qoral qullanmıy ğına ütsä dä, ilne yaqın kiläçäktä närsä kötä, yaña xakimiat saylawlarnı niçek oyıştırır, anıñ tışqı säyäsäte häm Abxaziä wä Acarstan kebek respublikalarına mönäsäbäte nindi bulır digän sorawlar tua.

Atna azağında Gruziä başqalasında bulğan xällär çınnan da iskitmäle, xörmätle tıñlawçılar. Elekke sovet respublikalarında xakimiatneñ şulay qan qoyılmıy ğına almaşuwı bötenläy kürelmägän ber närsä, 90-nçı yıllar başında watandaşlar suğışı, säyäsi totrıqsızlıq kiçergän Gruziäneñ üze öçen bigräk tä. Oppozitsiä tarafdarlarınıñ uzğan şimbädä parlament binasına bärep kerüwe bu yulı da gruzin cämğiaten ikegä bülep, qoral qullanuğa kiterer digän qurqular kiñ cäyelgän ide. Läkin oppozitsiä aldan uq, üzeneñ "bärxät inqilabı" yasawı, köç qullanunı kire qağuwı turında belderep häm berük waqıtta qarşı yaqnıñ iminlegen tä''min itü wäğdäse birep wäzğiatne üz qulına aldı häm elekke parlament räise Nino Burjanadzene yaña prezident itep bilgeläde. Anıñ şuşı uñışına oppozitsiä citäkçeläreneñ, ayırım alğanda Mixail Saakaşvilineñ osta tribun buluwı, xätta bik yaxşı inglizçe söyläwe dä yardäm itte. Misal öçen ul, CNN, BBC kebek telekanallar aşa bar dönyağa Gruziädäge soñğı xällärne 1989-nçe yılğı Çexoslovakiägä, 2000-nçe yılğı Serbiägä häm anda Miloşeviçne bärep töşerügä tiñläp "tınıç bärxät inqilabı" yasaw turında söyläp tordı. Dönya cämäğätçelegendä uñay tä''sir qaldıru öçen bu şaqtıy uñışlı eş buldı. Xäzer inde, oppozitsiä üz maqsatına ireşep, Şevardnadzeneñ urınınnan kitüwennän soñ Gruziäne yaña xakimiat belän nindi kiläçäk kötä digän soraw tua. Burcanadze yaña prezident saylawların, Konstitutsiä taläp itkänçä, 45 kön eçendä ütkäräçägen beldersä dä, anıñ tögäl köne älegä räsmän bilgelänmägän. Bu ğinwarnıñ berençe atna azağına turı kilä ala. Ä menä parlamentqa kilgändä ni eşlärgä, bu xaqta älegä anıq ber fiker yuq. Oppozitsiäneñ Şevardnadze belän çişelmäslek qarşılıqları näq menä parlament saylawlarınıñ näticäläre, elekke prezidentnıñ alarnı üz faydasına tözätüwe mäs''äläsendä tuğan ide. Näticälär xäzer räsmän tanılırmı, yäisä alarnı niçek tä bulsa tözäterlärme, ällä inde mäxkämä aşa ğomumän ğämäldän çığarırlarmı, mömkinleklär älegä şul. Ğämäldän çığarılğan oçraqta yaña saylaw ütkärergä kiräk bulaçaq, ul qayçan oyıştırılaçaq, bu da soraw bulıp qala. Mäğlüm gruzin säyäsät belgeçe Gia Nodia bu uñaydan bolay dip uylıy.

Audio, Gia Nodia

"Xoquqi yaqtan qarağanda wäzğiat alay uq açıq tügel, çönki parlament saylawları näticäläre räsmi töstä ğämäldän çığarılmadı, gärçä Yuğarı mäxkämäneñ monı tizdän eşliäçäge kötelä" di Gia Nodia. Anıñ fikerençä, parlament saylawlarınıñ kiläse yazda uzuwı mömkin, Gruziädä ğomumän, yaña parlamentnıñ däwlät başlığı saylanğannan soñ cıyıluwın yaqlawçılar şaqtıy. Soraw bulıp şulay uq, älegä berdäm eş itkän oppozitsiäneñ kiläçäktä dä bergä qaluwı tora. Gia Nodia, prezidentlıqqa töp nämzät bulıp "bärxät inqilabın" citäklägän Mixail Saakaşvili qalıqtı dip isäpli. Gruziäne xäzer citäklägän Nino Burcanadzeneñ häm oppozitsiäneñ öçençe kürenekle wäkile Zurab Jvaniäneñ moña niçek qarayaçağı älegä bilgele tügel. Häm qatlawlı ber problema bulıp Tbilisidäge yaña xakimiatneñ Acarstan häm Abxaziä belän ni eşlärgä cıyınuwı qala. Eduard Şevardnadzene yaqlağan acar citäkçese Aslan Abaşidze häm anıñ "Yañarış" partiäse Gruziädäge yaña saylawlarda qatnaşudan ğomumän baş tarta ala.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG