Accessibility links

Кайнар хәбәр

Soñğı Ğıraq patşasınıñ eneseneñ ulı, AQŞnıñ säyäsäten tänqitliy, konstitutsion monarxiäne yaqlıy.


Soñğı Ğıraq patşasınıñ eneseneñ ulı Şarif Ali bin al-Husseyin ildä monarxiäneñ torğızıluın teli. Läkin, älegä ul politik säxnädä bäysez aradaşçı rolen uynarğa tırışa. Radiobız xäbärçese anıñ belän Bagdatqa oçraşıp söyläşte

Al Hosseyin 1958-nçe yıldağı qanlı xärbi putç vaqıtında üterelgän Ğıraqnıñ soñğı patşası Faysal İkençeneñ eneseneñ ulı. Ul bala çaqta ğailäse belän Ğıraqtan qaçıp Livan häm Britaniädä yäşäde. Ekzildä çaqta Konstitutsional Monarxiä xäräkätendä qatnaştı häm AQŞnıñ Ğıraqqa intervensiäsen yaqladı. Ul xäbärçebezgä Ğıraqta konstitutsion monarxiä urnaştıru , ildä stabillekkä kiterer ide dip ışanuın belderde. Al Hosseyin AQŞ xärbi intervensisen yaqlasa da, Washingtonnıñ Şıraqtağı intervensiädän soñğı eşçänlegenä tänqitle mönäsäbät kürsätä. Anıñ fikerençä, problemmanıñ nigezendä AQŞnıñ xakimiätne Ğıraqlılarğa tapşırırğa telämäve yata. Ul şul säbäple Ğıraq İdarä Şurasında qatnaşu täqdimen kire qaqqan bulğan. Uzğan cäydä Ğıraqqa qaytqan elekke möxäcir bulsa da Al Hosseyin AQŞnı ildä xakimiäte bulmağan elekke emigrantlarğa artığı belän tayanuda ğäyepli.

Audio

"Minem fikeremçä, koalitsiä ekzildäge citäkçelärne kiterep alarnı İdarä Şurasına bilgeläve häm uñışsızlıqqa ducar buluların qarap toruı belän xata eşläde. Bez baştan uq Ğıraqta yäşävçe ğıraqlılarğa tayanırğa kiräk, mäxällä citäkçeläre xalıqa täsir itä ala häm cämğiät alarnı xörmät itä digän pozitsiädä tordıq. "

Al Xosseyinneñ süzlärençä, AQŞ mäzxäb ayırmalıqların beteräse urınğa , alarnı nığıtuı belän kiläçältäge konfliklarğa nigez salğan. AQŞnıñ möxäcirlärneñ basımı belän dingä nigezlängän politik partiälärne yaqlauı xata bulğan. Töp rolne ekzildäge ğıraqlılarğa häm mäzxäplärgä nigezlängän partiälärgä birü säbäple, Ğıraq xalqınıñ şaqtıy zur öleşe üz tauışın işşetterüdän mäxrum qalğan.

Audio

"Minem fikeremçä, amerikannar politik partiälärne finansiäläv, xakimiätkä utırtuı belän Ğıraqnıñ eçke säyäsätenä tıqşınırğa tırışa. Bu säyäsät uñışsızlıqqa duçar budı. Amerikannarğa Ğıraqlılarğa saylau mömkinlegen birergä tieşlär. "

Döres küpkenä Ğıraqlılar monarxiä çorındağı yaxşı könnärne iskä töşerälär. Şulay da xalıqnıñ zur küpçelegen täşkil itkän Ğıraq şığıyläreneñ niçä protsentınıñ , Sönni paytşanı yaqlap tauış biräçäklären aldan äytü qıyın. Al Xosseyin AQŞnıñ xakimiätne iyün azağında Ğıraqlılarğa tapşıru planın xuplasa da, ildäge iminlek säbäple vaqıtlı idaräne saylau mömkin bulmas dip uylıy.

Audio

"İdarä Şurasınıñ häm koalitsiäneñ säyäsäte arqasında ildäge qurqınıcsızlıq qaqşadı häm bu şartlarda yaqın kiläçäktä saylaular ütkärü mömkin bulmas."

Al Hosseynneñ fikerençä, qarşılıq kürsätüneñ köçäyüenä koalitsiäneñ säyäsäte säbäpçe. Xökümät oyışmaların taratu arqasında milionağan keşe uramda qaldı häm bu alarnı okkupatsiägä qarşı xärbi çaralar belän köräşüçelärne yaqlauğa etärgän.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG