Baş fatirı Venada urnaşqan, 55 ilne berläştergän Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması räsmiläre, Rusiäneñ başqa äğza illär belän mönäsäbäte nindi, digän sorawğa ber süz belän "salqın" dip cawap birä. Rusiä wäkilläre üz näybätendä Oyışmanı Rusiägä qarşı buluda ğäyepli. Uzğan atna Rusiäneñ Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasındağı wäkile Aleksandr Alekseev oyışmanı ike-yözlelektä ğäyepläde. Yänäse, Venadan könçığışqa taba bulğan xällärgä ul ber törle, ä menä könbatışqa – ikençe törle qarıy. Alekseev mondıy misal kiterde: oyışmanıñ küzätüçeläre elekke sovet illärendä ütkän här saylawnı diärlek küzätep bara, ä menä Könbatışta ütkän saylawlarğa bik siräk bara. Moña cawap itep oyışma räsmiläre 2002 yılda Floridada ütkän ara-saylawlar, uzğan ay Britaniädä ütkän cirle saylawlar, häm dä Fransiä, Törkiädä ütkän saylawlarnı küzätüen belderde. Ämmä bu cawap Mäskäwneñ fikeren üzgärtmäde.
Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasına kergän Könbatış illäre Rusiäne oyışmağa birgän wäğdälären ütämäwdä ğäyepli. Misal öçen 1999 yılda Mäskäw Moldovanıñ Denstr buyındağı Rusiä ğäskärlären çığarırğa süz birgän ide. Bu wäğdä äle dä qorı süz bulıp qala. Gruziädäge xärbi nığıtmalar belän şul uq xäl. Alay ğına tügel, uzğan yıl Mäskäw, Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasın çitlätep, Dnestr buyındağı ğäskären tağın 20 yılğa anda qaldıru maqsatı belän Kişenäw belän kileşü tözergä tırıştı. Mäskäwneñ bu qılanışı Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasın xäyran qaldırdı, çönki älege mäsälä belän 1993 yıldan birle näq menä bu oyışma şöğellänä. Oyışmanıñ yaña citäkçese Bolğarstan Tışqı Eşlär ministrı Solomon Passy xäzer şuşı çişelmägän mäsälälärne çişep qararğa cıyına. Ämmä Dnestr buyına kilgändä anıñ ömetläre zur tügel:
Audio (Solomon Passy)
"2004 yılda bu mäsälädä küpmeder täräqqiät bulır dip ömetlänäm. Ämmä mäsälä tulısı belän çişeler, dip äytä almıym. Läkin tırışıp qararğa kiräk."
Rusiäneñ Gruziädäge xärbi nığıtmalarına kilgändä, Mäskäw, aqça yuqlıqqa zarlanıp, alarnı yabu öçen kimendä 11 yıl kiräk digän ide. Küptän tügel Quşma Ştatlar bu eşkä matdi yärdäm wäğdä itkännän soñ, eş urınınnan quzğalır digän ömetlär bar.
Ä menä Çeçnyä mäsäläsenä kilgändä, ömetlär, kiresençä, yuq diärlek. Mäglüm bulğança, Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması Çeçnyada 1995 yıldan birle eşläp kilde. Ämmä uzğan yıl Rusiä räsmiläre oyışmanıñ mandatın ozaytudan baş tarttı. Oyışmanıñ elekke räise, xäzer NATO başlığı bulğan Jaap de Hoop Scheffer Mäskäwgä üz täqdimären cibärgän bulğan. Ämmä Rusiä räsmiläre alarnı kire qaqqan. Min bu söyläşülärneñ neçkäleklären centekläp öyrändem, di oyışmanıñ yaña räise Solomon Passy. Häm şunı äytä alam: Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasınıñ yaqın arada Çeçnyağa qayta aluına ömetlär bik az.
Ali Gilmi, Praga
Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasına kergän Könbatış illäre Rusiäne oyışmağa birgän wäğdälären ütämäwdä ğäyepli. Misal öçen 1999 yılda Mäskäw Moldovanıñ Denstr buyındağı Rusiä ğäskärlären çığarırğa süz birgän ide. Bu wäğdä äle dä qorı süz bulıp qala. Gruziädäge xärbi nığıtmalar belän şul uq xäl. Alay ğına tügel, uzğan yıl Mäskäw, Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasın çitlätep, Dnestr buyındağı ğäskären tağın 20 yılğa anda qaldıru maqsatı belän Kişenäw belän kileşü tözergä tırıştı. Mäskäwneñ bu qılanışı Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasın xäyran qaldırdı, çönki älege mäsälä belän 1993 yıldan birle näq menä bu oyışma şöğellänä. Oyışmanıñ yaña citäkçese Bolğarstan Tışqı Eşlär ministrı Solomon Passy xäzer şuşı çişelmägän mäsälälärne çişep qararğa cıyına. Ämmä Dnestr buyına kilgändä anıñ ömetläre zur tügel:
Audio (Solomon Passy)
"2004 yılda bu mäsälädä küpmeder täräqqiät bulır dip ömetlänäm. Ämmä mäsälä tulısı belän çişeler, dip äytä almıym. Läkin tırışıp qararğa kiräk."
Rusiäneñ Gruziädäge xärbi nığıtmalarına kilgändä, Mäskäw, aqça yuqlıqqa zarlanıp, alarnı yabu öçen kimendä 11 yıl kiräk digän ide. Küptän tügel Quşma Ştatlar bu eşkä matdi yärdäm wäğdä itkännän soñ, eş urınınnan quzğalır digän ömetlär bar.
Ä menä Çeçnyä mäsäläsenä kilgändä, ömetlär, kiresençä, yuq diärlek. Mäglüm bulğança, Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışması Çeçnyada 1995 yıldan birle eşläp kilde. Ämmä uzğan yıl Rusiä räsmiläre oyışmanıñ mandatın ozaytudan baş tarttı. Oyışmanıñ elekke räise, xäzer NATO başlığı bulğan Jaap de Hoop Scheffer Mäskäwgä üz täqdimären cibärgän bulğan. Ämmä Rusiä räsmiläre alarnı kire qaqqan. Min bu söyläşülärneñ neçkäleklären centekläp öyrändem, di oyışmanıñ yaña räise Solomon Passy. Häm şunı äytä alam: Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasınıñ yaqın arada Çeçnyağa qayta aluına ömetlär bik az.
Ali Gilmi, Praga