Accessibility links

Кайнар хәбәр

İminlek Şurası BMOnıñ Ğiraq kiläçägen bilgeläw eşlärenä äwzem qatnauın yaqlıy


Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ Ğiraqta bulıp qaytqan maxsus törkeme, bar şartlar da uñay bulğan oçraqta anda saylawlarnı inde şuşı yıl azağında uq ütkärergä bula digän fiker beldergän ide, monı oyışmanıñ general'' sekretare Kofi Annan da xuplap çıqtı. Xäzer inde şuşı täqdim İminlek Şurasında da yaqlaw qazana. Berük waqıtta anda Ğiraqtağı säyäsi täräqqiatne citäkläw eşendä Berläşkän Millätlär zurraq rol'' uynarğa tieş digän qaraş ta nığıp kilä.

Ğiraqtağı säyäsi täräqqiattä möhim datalar yaqınayu belän Berläşkän Millätlärneñ İminlek Şurasında ilneñ kiläçäge mäs''äläsendä urtaq fikergä kilergä tırışu teläge kürenä. Anda xäzer oyışmanıñ Ğiraqta bulıp qaytqan maxsus törkeme täqdime qarala häm ul äğza illär tarafınnan nigezdä yaqlana. Bigräk tä andağı töp fiker - Ğiraqtağı xakimiatne amerikannardan cirle ber idarägä tapşırğançı, yäğni 30-nçe yüngä qädär ildä saylawlar ütkärü mömkin tügel. İrekle tawış birüne oyıştıru kimendä 8 ay waqıt taläp itäçäk dip isäpli Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqta bulıp qaytqan maxsus wäkillege. İminlek Şurası äğzaları şulay uq, küçeş çorı planınıñ Ğiraqtağı mömkin qädär kübräk ictimaği-säyäsi köçlär qaraşın mömkin qädär kiñräk çağıldıruın teli. Şuña ireşü eşen ildä Berläşkän Millätlär alıp bara ala digän fiker dä belderelä. Älege fiker Bagdadnıñ üzendä dä, andağı sönni wä şığıylar tarafınnan da yaqlana, küçeş çorındağı problemalarnı xäl itügä BMO cälep itelsä yaxşıraq bulır ide digän teläk äytelä. Quşma Ştatlarnıñ İminlek Şurasındağı daimi wäkile John Negraponte Ğiraqtağı küçeş mexanizmı andağı Könbatış berektäşlege, waqıtlı idarädäge Ğiraq räsmiläre häm Berläşkän Millätlär tarafınnan bergäläşep, kiñäşläşep eşlänä dip belderde.

Audio, John Negraponte

"Bez monıñ, yäğni küçeş mexanizmınıñ, fiker alışular näticäsendä tuuın kürergä telär idek" di İminlek Şurasındağı amerikan wäkile, läkin ul berük waqıtta küçeş xakimiateneñ nindi räweştä qorılaçağı, nindiräk mömkinleklär tikşerelüe xaqında tögälräk mäğlümat birmi. Kofi Annannıñ Ğiraq xisabında qayber ğiraqlılarnıñ xäzerge Waqıtlı idarä şurasın 150 keşelek itü teläge turında äytelä. Moñardan tış anda milli berdämlek xökümäten tözü öçen ildäge törle qatlamnarnı häm säyäsi köçlärne cälep itep zur milli mäcles oyıştıru mömkinlege dä qarala. Şuşı eşlärdä Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ äwzem qatnaşuı şul törle qaraştağı köçlär arasında urtaq fikergä kilügä yardäm itä ala digän ömet belderelä. Bu xaqta ayırım alğanda İminlek Şurasındağı german wäkile Guenter Pleuger belderde.

Audio, Guenter Pleuger

Xakimiatne ğiraqlılarnıñ üzlärenä qaytaru andağı totrıqsızlıqnı häm qan qoyunı beterügä yardäm itäçäk digän belderü belän Şuradağı berdänber ğäräp wäkile, Aljir ilçese Ğabdulla Baali çıqtı.

Audio, Ğabdulla Baali

"Ğiraq xalqı tulı möstäqillekne üz qulına tizräk alu häm üz yazmışın üze xäl itügä tizräk kereşü belän, anda solıxqa, totrıqlılıqqa da tizräk ireşeläçäk" di İminlek Şurasındağı aljir wäkile Ğabdulla Baali. Berläşkän Millätlärneñ Ğiraqtağı rolen arttıru öçen İminlek Şurası maxsus qarar qabul itärgä tieş bulaçaq digän täqdimnär dä işetelde. Anı, bu xäzer ük bulmasa da, kiläçäktä kiräk buluı bar dip, fransuz wäkile yasadı. Läkin amerikan yağı älegä, monı inde ğämäldä bulğan elekke qararlar nigezendä eşläp bula digän qaraşta tora.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG