Accessibility links

Кайнар хәбәр

"İkençe front"nı açunıñ 60 yıllığın bilgeläw Paris belän Berlin arasındağı yaqınlıqnı nığıtu öçen faydalanıla


Atna azağında Fransiäneñ Atlantik yarlarında Yevropada "ikençe front"nı açunıñ 60 yıllığın tantana itü belän bilgelände. Bıyıl anda berençe märtäbä Germaniä kanslerı Gerhard Schroeder da qatnaştı. İkençe dönya suğışında doşmanlaşqan illär xäzer urtaq kiläçäk qoru belän mäşgül.

Suğış çorındağı batırlıqlarnı iskä alu tantanaları bıyıl Yevropanıñ berlegen bäyräm itügä äylände diärgä bula. Könbatış berektäşläreneñ 1944-nçe yılnıñ cäye başında Fransiäne natsilardan azat itä başlawına 60 yıl tuldı häm tarixta berençe märtäbä anda Germaniäneñ xäzerge yuğarı citäkçese qatnaştı. Britan, amerikan, kanada, poläk ğäskärläreneñ diñgezdän Normandiägä kilep töşüen kansler Schroeder bu Germaniä öçen dä böyek ber kön buldı dip bäyäläde, çönki ul Hitlernı tar-mar itüneñ soñğı säxifäsen başlap cibärde häm ildä demokratiäne torğızuğa zur öleş kertte dip belderde.

Audio, Gerhard Schroeder

"Fransiä häm anıñ berektäşlärenä alarnıñ Germaniä, andağı demokratiä xaqına bar eşlägän eşlärenä räxmät äytü öçen bügen bik uñay kön" di kansler Schroeder. Üz çığışında ul german tarixındağı natsi çorın "millätçel sataşu" dip atıy. Germaniä kanslerı "ikençe front" açunıñ 60 yıllığı tantanalarına Fransiä prezidentı Jacques Chirac tarafınnan çaqırılğan ide. Bu xaqta ul bolay dip belderde.

Audio, Jacques Chirac

"Tarixıbızdağı şundıy möhim mizgellärne iskä alğanda min bezneñ belän Germaniäneñ dä buluın telägän idem, inde menä berniçä distä yıl buyı elekkege qan doşmannar bergäläşep üzläreneñ xäzerge tormışın qora häm urtaq kiläçägenä qarap yäşi" di Fransiä prezidentı. Chirac şulay itep, Normandiädäge tantanalarnı da Paris belän Berlin arasındağı berektäşlekne nığıtu öçen faydalandı. Ser tügel, germannar häm fransuzlar arasındağı näq menä şuşı berektäşlek bar Yevropanıñ berläşüe nigezen täşkil itä dip sanala. Yänä Jacques Chirac:

Audio, Jacques Chirac

"Tarixıbızğa, ğäskärlärebezgä, cäfa çigülärebezgä häm tükkän qanıbızğa xörmät belän, bez bügen bergäläşep tınıçlıq wä demokratiäneñ ciñüen bäyräm itäbez", di Chirac häm bolay däwam itä "Bez german-fransuz tatulaşuın dönyağa näfrätneñ kiläçäge bulmawın, tınıçlıqqa suqmaqnıñ härwaqıt tabılaçağın kürsätü öçen ürnäk itep totabız"

Prezident Chirac äytkän german-fransuz duslığı soñğı distä yılda çınnan da bik alğa kitte. Un yıl elek ul çaqtağı fransuz prezidentı Francois Mitterand Normandiädäge tantanalarğa kansler Helmut Kohlne çaqırırğa telägäç bu ike yaqta da xislär däräcäsendä genä bulsa da, nindider ber räxätsezlek uyatqan ide. Xäzer isä bu bernindi dä problem tudırmadı. Yevropa Berlegendä Paris belän Berlin inde küptännän bergäläşep eş alıp bara, bar möhim mäs''älälärne alar aldan kiñäşläşep üzara xäl itep quya. Fransiä dä, Germaniä dä, kiñäyä barğan Yevropa Berlegendä üz yoğıntısın saqlap qalu öçen bergä eş itärgä kiräklegen añlıy häm alar xäzer kiñäygän Yevropada üzlärenä yaña berektäşlär dä ezli. Näq menä şul yaqtan qarağanda, Parisnıñ Berlin belän ikençe dönya suğışı mäs''äläsendä dä urtaq fikerlär belderüe, aña bäyle tantanalarda bergäläşep qatnaşuı yaxşıraq añlaşıla.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG