Padilla mäsäläseneñ üzägendä habeas corpus dip atalğan legal konsepsiä yata. Bu inde här ğäyepläneñ quyılğan ğäyepläwlärgä qarşı üzen yaqlaw häm xakimiätlärneñ mäxkämäsez törmägä yabuına qarşı çığu xoququ bar digän süz.Virginia Universitetında säyäsät häm konstitutsiä mäsäläläre profesorı David O''Brien habeas corpus AQŞ konstitutsiäsenä esasän qanun wä tärtip öçen nigez bulıp tora ,O''Brien radiobızğa birgän ängämädä habeas corpus xoquqı Britan patşası Georg 3neñ amerikan kolonistlarına 200yıl elek eşlägän xaqsızlıqlar kebek eşlärne tuqtatu mäqsatında köçkä kertelgän dide
O''Brien(audio)
Qanun başqarma xakimiäte ( yäğni prezident häm kabinetınıñ) xoquqın çikli .Bush administratsiäse –üzeneke yäki çit il watandaşı doşman suğışçıların tikşerü ütkärmi bilgesez waqıt törmädä totu xoquqı bar dip däğwä itä.18nçe ğasırda yäşägän Patşa 3nçe Georgtan soñ ber kemneñ dä andıy pozitsiä alğanı yuq ide.Xätta konservativ mäxkämä dä qanun başqarma xakimiäten çikli dip rasladı.
3yıl elek Äfgansatnda qulğa alınğan Yaser Hamdi mäxkämä protsesı ütkärelmi AQŞta törmädä totıldı .Hamdide häm Amerika häm dä Sögüt Ğäräbstäne pasportı bar ide .Ütkän yılda Yuğarı Mäxkämä xökümät anı ğäyeplärgä yä dä irekkä çığarırğa tieşdigän qarar çığardı. Ul irekkä çığarılıp ildän quıldı, amerikan pasportı alındı. Ämma Padilla mäsäläse tizlektä tämamlanır dip kürenmi, çönki administratsiä mäxkämäneñ düşämbe qararı belän kileşmi häm eş Waşingtondağı Yuğarı Mäxkämägä tapşırılaçaq dip kötergä kiräk. Padilla mäsäläse AQŞta xoquqçılarnıñ iqtibarın cälep itä,çönki monda süz Padillanıñ xoquqları turında ğına barmıy . NYta urnaşqan Human Rights Watchnıñ AQŞ programması direktorı Jamiä Fellner düşämbedäge mäxkämä qararı, Bush administratsiäseneñ suğış qağıydäläre dönyanıñ teläse qaytöşendä şiklänelgän teläse kemne terrorğa qarşı suğışnıñ öleşe bularaq qulğa alu konsepsiäsen qurqınıç astına quya di
Fellner(audio)
Prezident bez terrorğa qarşı global suğış alıp barabız dip äytergä tırışa , häm min prezident qayda ğına bulmasın, närsä genä eşlämäsen teläsä kemne doşman suğışçı itep qulğa alıp ber nindi ğäyepläw quymıy terrorğa qarşı köräş däwam itkän möddätçe törmädä tota alam dip äytmäkçe. Ämma mäxkämä moña yuq dip äytä.
Hamdi Äfganstanda al Qaida yäki Talibannıñ doşmança aksiäläre barğanda qulğa alındı .Ä Padilla Chicago hava mäydanına kilep töşkäç qulğa alınğan ide. Düşämbedäge mäxkämä qararında ul AQŞta ber nindi planın ğämälgä quya almıy şunduq qulğa alındı dip tä yazılğan . Qararda şulayuq Padillağa qarşı ğäyepläw quyu yäki mäxkämädän elek qulğa alıp totu öçen xökümätne ber närsä dä totqarlamasa da , xökümät anı törmägä yabıp quydı dielä . Fellner süzlärençä, ägär dä mäxkämä bu şartnı qabul itsä,dönyanıñ här poçmağında , här kem AQŞxökümäteneñ ber yaqlı qararı belän doşman suğışçı dip tamğalana ala, üzen yaqlıy almıy - mäxkämä aldına çığıp bu xata dip äytä almıy törmägä yabıla ala. Padilla mäsäläse yuğarı mäxkämägä barıp citärme bilgele tügel.Ğädättä bu eş federal apilatsiä mäxkämäsendä qaralırğa tieş.Ämma Yustitsiä ministırlığı anı çitlätep mäsäläneñ turıdan turı yuğarı mäxkämägä tapşırıluın häm älege sessiä üktäber azağında tämamlanğançı qaraluın sorıy ala..AQŞ xökümäte älege waqıtta Äfganstan, Yaqın Könçığışta qulğa alğan ''doşman suğışçı''dip atağan 550 keşene Guantanamo –Kubada törmädä tota färidä xämit
O''Brien(audio)
Qanun başqarma xakimiäte ( yäğni prezident häm kabinetınıñ) xoquqın çikli .Bush administratsiäse –üzeneke yäki çit il watandaşı doşman suğışçıların tikşerü ütkärmi bilgesez waqıt törmädä totu xoquqı bar dip däğwä itä.18nçe ğasırda yäşägän Patşa 3nçe Georgtan soñ ber kemneñ dä andıy pozitsiä alğanı yuq ide.Xätta konservativ mäxkämä dä qanun başqarma xakimiäten çikli dip rasladı.
3yıl elek Äfgansatnda qulğa alınğan Yaser Hamdi mäxkämä protsesı ütkärelmi AQŞta törmädä totıldı .Hamdide häm Amerika häm dä Sögüt Ğäräbstäne pasportı bar ide .Ütkän yılda Yuğarı Mäxkämä xökümät anı ğäyeplärgä yä dä irekkä çığarırğa tieşdigän qarar çığardı. Ul irekkä çığarılıp ildän quıldı, amerikan pasportı alındı. Ämma Padilla mäsäläse tizlektä tämamlanır dip kürenmi, çönki administratsiä mäxkämäneñ düşämbe qararı belän kileşmi häm eş Waşingtondağı Yuğarı Mäxkämägä tapşırılaçaq dip kötergä kiräk. Padilla mäsäläse AQŞta xoquqçılarnıñ iqtibarın cälep itä,çönki monda süz Padillanıñ xoquqları turında ğına barmıy . NYta urnaşqan Human Rights Watchnıñ AQŞ programması direktorı Jamiä Fellner düşämbedäge mäxkämä qararı, Bush administratsiäseneñ suğış qağıydäläre dönyanıñ teläse qaytöşendä şiklänelgän teläse kemne terrorğa qarşı suğışnıñ öleşe bularaq qulğa alu konsepsiäsen qurqınıç astına quya di
Fellner(audio)
Prezident bez terrorğa qarşı global suğış alıp barabız dip äytergä tırışa , häm min prezident qayda ğına bulmasın, närsä genä eşlämäsen teläsä kemne doşman suğışçı itep qulğa alıp ber nindi ğäyepläw quymıy terrorğa qarşı köräş däwam itkän möddätçe törmädä tota alam dip äytmäkçe. Ämma mäxkämä moña yuq dip äytä.
Hamdi Äfganstanda al Qaida yäki Talibannıñ doşmança aksiäläre barğanda qulğa alındı .Ä Padilla Chicago hava mäydanına kilep töşkäç qulğa alınğan ide. Düşämbedäge mäxkämä qararında ul AQŞta ber nindi planın ğämälgä quya almıy şunduq qulğa alındı dip tä yazılğan . Qararda şulayuq Padillağa qarşı ğäyepläw quyu yäki mäxkämädän elek qulğa alıp totu öçen xökümätne ber närsä dä totqarlamasa da , xökümät anı törmägä yabıp quydı dielä . Fellner süzlärençä, ägär dä mäxkämä bu şartnı qabul itsä,dönyanıñ här poçmağında , här kem AQŞxökümäteneñ ber yaqlı qararı belän doşman suğışçı dip tamğalana ala, üzen yaqlıy almıy - mäxkämä aldına çığıp bu xata dip äytä almıy törmägä yabıla ala. Padilla mäsäläse yuğarı mäxkämägä barıp citärme bilgele tügel.Ğädättä bu eş federal apilatsiä mäxkämäsendä qaralırğa tieş.Ämma Yustitsiä ministırlığı anı çitlätep mäsäläneñ turıdan turı yuğarı mäxkämägä tapşırıluın häm älege sessiä üktäber azağında tämamlanğançı qaraluın sorıy ala..AQŞ xökümäte älege waqıtta Äfganstan, Yaqın Könçığışta qulğa alğan ''doşman suğışçı''dip atağan 550 keşene Guantanamo –Kubada törmädä tota färidä xämit