Accessibility links

Кайнар хәбәр

Condoleezza Rice Mäskäwgä kilde, ul Rusiädäge demokratiäne yaqlap süz quşarmı?


İran mäs''äläse Amerika Quşma Ştatları däwlät sekretare Condoleezza Riceneñ Mäskäwdä Rusiä citäkçeläre belän söyläşülärendä dä kütärelüe ixtimal, xörmätle tıñlawçılar. Ul biregä berençe çiratta prezident Bushnıñ Ciñü könendä qatnaşuın äzerläw maqsatında kilsä dä, belgeçlär, Rusiä citäkçelege belän oçraşularnıñ üzägendä Mäskäwneñ İran atom programmasında qatnaşuı, Rusiädä demokratiäneñ bügenge xäle toraçaq dip belderä.

Condoleezza Rice Mäskäwdä berençe märtäbä genä tügel, ämma bu yulı ul Rusiä başqalasına bötenläy başqa wazifada - amerikan däwlät sekretare bularaq kilde. Bu säfärneñ töp maqsatı - Quşma Ştatlar prezidentı George Bushnıñ may ayında Mäskäwgä Ciñü könen bilgeläwgä kilüen äzerläw torsa da, Riceneñ Rusiä prezidentı Putin häm tışqı eşlär ministrı Lavrov belän söyläşülärendä başqa möhim mäs''älälär dä kütäreler dip kötelä. Rusiä mäs''äläläre Condoleezza Rice öçen yaña närsä tügel, ul äle elekke respublikan prezidentları çorında uq üzen Sovetlar Berlege, soñraq Rusiä belgeçe bularaq tanıtqan ide. George Bushnıñ Mäskäwgä qarata säyäsäte dä baştan uq anıñ tarafınnan bilgelände diärgä bula, däwlät sekretare itep bilgelängänçe Rice prezidentnıñ däwlät iminlege kiñäşçese bulıp tordı. Mäskäwgä kitär aldınnan ul xäbärçelärgä, söyläşülärdä Rusiädäge demokratiäne häm bazar reformaların yaqlaw mäs''äläsen kütärergä cıyınuın äytte. Säyäsi oppozitsiäne häm bäysez mäğlümat çaraların bastıru, YUKOS eşe häm töbäk citäkçelären saylawnı beteru - bolar barısı da Washingtonnıñ Rusiädäge soñğı täräqqiatkä nıq borçıluına kitergän ide. Läkin eş xäzer dä açıqtan-açıq tänqitkä barıp citmäs kebek - belgeçlär şundıy fiker belderä. Rusiä Fännär akademiäseneñ Amerika Quşma Ştatları häm Kanada institutı mödire urınbasarı Viktor Kremenyuk, Rice söyläşülärendä iğtibar Rusiädäge demokratiä torışına qarağanda, iminlek mäs''älälärenä kübräk bireler dip uylıy:

Audio, Viktor Kremenyuk

"Bu üzenä kürä alış-bireş. Rusiä, misal öçen, Quşma Ştatlarnıñ İran mäs''äläsendäge borçuların yaxşıraq añlawın kürsätä ala. Amerikan prezidentınıñ Bratislavada şaqtıy qırıs süzlär äytüenä qaramastan, ideologik qarşılıqlar yış qına, möhimräk närsälär - iminlek, terrorçılıq belän köräş, atom qoralların cäyeldermäw ölkälärendäge xezmättäşlek xaqına çitkä quyıp torıla" di Viktor Kremenyuk. Washington inde küptännän Mäskäwneñ İranda atom reaktorın qoruğa bulışuına borçıluın belderep kilä. Yevropadağı qayber illär belän Quşma Ştatlar İrandağı mullalar xakimiate anda yäşeren genä atom qoralın citeşterü ısulların sınıy ala dip şiklänä. Şuşı borçularnıñ Rice söyläşülärendä dä üzäk urın alaçağın Mäskäwdäge bäysez belgeç Maşa Lipman da farazlıy häm Quşma Ştatlar anda Rusiädäge demokratiäneñ naçaruyuı uñayınnan bik tawış kütärmäs dip isäpli:

Audio, Maşa Lipman

"Min saq qına farazlap, söyläşülär yomşaq qına uzaçaq dip äytä alam. Monıñ ber säbäbe şul bula ala - Rusiädä demokratiäne häm säyäsi wäzğiatne üzgärtüne Rusiäneñ üz xalqı taläp itä başlamıy torıp, Amerika bu ölkädä üze genä ällä ni eş başqara almıy" di Maşa Lipman. Moñardan tış, ike ilneñ citäkçeläre üzlären dus häm berektäş dip atasa da, bügenge Rusiädä anti-amerikan käyeflär köçle bulıp qala birä. Ukraina, Gruziä, Qırğızstandağı xällärdän soñ xätta qayber yuğarı däräcäle ähellär dä yış qına Könbatışnıñ Rusiäne cimerü, tarqatu, köçsezländerü plannarı turında söyli häm bu torğan sayın nığraq sovet çorındağı doşmanlıqnı xäterlätä.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG