Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran belän Ğiraq iminlek mäsälälärendä kileşte


İran bu könnärdä 80nçe yıllar suğışınnan birle bulmağan Ğiraqnıñ yuğarı citäkçelegen qunaq itä. Ğiraq xökümätendä şiğilär küpçelekne alğannan birle İran-Ğiraq mönäsäbätläre cayğa salına kebek kürenä.

Ğiraq premyer-ministrı İbrahim al-Cağfari Tähranda prezident Mohammäd Xatami häm yuğarı ruxi yulbaşçı Ayatolla Ali Xameni belän iminlek mäsäläläre häm ike il arasındağı mönäsäbätlär turında söyläşülär uzdıra. Amerika Quşma Ştatları bu oçraşuğa şik belän qarıy.

Londondağı İqtisad Mäktäbe xezmätkäre Yahia Said, premyer-ministr Cağfari häm Ğiraq wäkilläreneñ İranğa säfäreneñ ähämiäten menä niçek bäyäläde.

"Bu säfär iñ berençe çiratta simvolik ähämiätkä iä, İran belän suğışqa noqta quyu sıman. Häm bu – şiğilär idärä itkän Ğiraqnıñ berençe säfäre. Şulay itep itep ike il distä yıldan soñ yañadan urtaq maqsatlar taptı häm mönäsäbätlärneñ yaña çorına kerä," dide London mäktäbe belgeçe.

1980nçe yıldan 1988nçegä qädär däwam itkän suğışta barlığı millionğa yaqın keşe häläk buldı, Ğiraq ximik qoral qullandı. Al-Cağfari belän bergä İranğa distägä yaqın ministr kilde, söyläşülär iminlek mäsäläsennän başlap, iqtisad, şul sanda elektr energiäse häm su täminarı turında baraçaq. İrannıñ küzläw ministrı Ali Yunessi, ike il arasında "säyäsi, iqtisadi häm iminlek ölkälärendä xezmättäşlek turında" kileşülär tözeläçäk, dip beldergän ide. Şulay uq imzalanaçaq başqa kileşülär arasında, Ğiraqnıñ İranğa Basra häm Abadan arqılı ütä torğan torba aşa çistartılmağan neft tapşıruı häm monıñ öçen İrannıñ Kaspi diñgezendäge portları aşa Üzäk Aziädän çistartılğan neft aluı turında.

İminlek mäsälälärenä kilgändä, İrannıñ Xalıq Möcahetdin oyışmasınıñ Ğiraqta qaluı borçılu uyata. İran küzläw ministrı Yunessi, AP mäğlümat agentlığına, oyışma äğzaläreneñ Ğiraqta qaluı ike ilneñ dä mänfäğätlärenä qarşı kilä, dip beldergän ide. Belgeçlär fikerençä, Xalıq Möcahetdin oyışması – qatlawlı mäsälä häm bu säfärdä genä xäl itelä almıy.

Qayber mäğlümatlärgä qarağanda, AQŞ Ğiraqnıñ İran belän yaña elemtälär buldıru tırışlığı belän bik ük qänäğät tügel. Elegeräk Quşma Ştatlar, İrannı, Ğiraq eşlärenä tıqşınmasqa çaqırğan ide. Ämma London institutı belgeçe Said fikerençä, bu säfär amerikannarnıñ açuın çığarmas.

"AQŞnıñ açuı çıqmas dip uylıym, Bu xökümät bäysezlegen kürsätergä häm tışqı säyäsättä yaña adımnar yasarğa tırışa"

Şulay uq Said, ike ilneñ xezmättäşlege İran-Ğiraq çik buyında çit il suğışçılarınıñ yörüen tuqtataçaq, dip östäde. Ğiraq premyer-ministrı häm İran prezidentı oçraşuınnan soñ, ike ilneñ iminlek mäsäläsendä xezmättäşlek itergä kileşkäne xäbär itte.

Alsu Qormaş
XS
SM
MD
LG