Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkiädän Atnalıq Küzätü


Törkiä 30 awgust Ciňü Bäyrämen qotladı

İl külämendä häm çit illärdäge törek wäkilçeleklärendä törek xalqınıň bäysezlek köräşeneň borılış noqtalarınnan bulğan Böyek Ciňüneň 83 yıllığı häm Ciňü atnalığı qotlawları törle çaralar häm tantanalar belän ütkärelde.

İstanbulda möhim ber oçraşu uzdırıldı

İzrail häm Paqıstan tışqı eşlär ministrları, ike il arasında mönäsäbät urnaştırıluı maqsatınnan çığıp, Törkiäneň aradaşçılığında İstanbulda cıyıldı. Söyläşülärdä ike il arasında räsmi diplomatik mönäsäbät urnaştıru qararı qabul itelde. Ministrlarnıň qara-qarşı söyläşüennän soň oyıştırılğan urtaq matbuğat oçraşuında berençe açıqlawnı premyer-ministr Recep Tayyip Erdoğan isemennän däwlät ministrı Mehmet Aydın yasadı. Mehmet Aydın, söyläşülärneň Yaqın könçığış tınıçlıq barışı cähätennän möhim adım buluın belderep, monnan soň başqa adımnarnıň da yasalaçağın assızıqlap äytep uzdı. Urtaq matbuğat oçraşuında çığış yasawçı Paqıstan tışqı eşlär ministrı Hurşid Mahmud Kasuri dä ileneň İzrail häm Gazadağı waqiğalardan soň İzrail däwläte belän mönäsäbät urnaştıru qararına kilüen belderde. İzrail tışqı eşlär ministrı Silvan Şalom da, mondıy adımnarnıň däwam iteläçägen belderep, bu söyläşülärdä xezmäte häm öleşe buluçılarğa räxmätlären citkerde. İzrail tışqı eşlär ministrı: “Monnan soñ başqa möselman illäre belän dä açıq dialog urnaştırırğa telibez,” – dip äytte. Paqıstan däwlät başlığı Pervez Müşerref isä, törek matbuğatında çıqqan xäbärlärgä qarağanda, İstanbuldağı oçraşunıñ ike il arasındağı berençe räsmi söyläşü buluın belderep: “Ämma bu İzrailne tanuıbız mäğnäsenä turı kimli. İzrailne Fälestin mäsäläsen xäl itkänçegä qadär tanımayaçaqbız,” – dip äytte.

U arada premyer-ministr Recep Tayip Erdoğan İtaliäğä säfär qıldı. İtaliädäge ber waqıf tarafınnan üzenä büläk tapşırılğan Erdoğan Rimda premyer-ministr Berlusconi belän aş mäclesendä oçraştı, Milano qalasında isä ber Forum cıyılışında qatnaştı.

Tışqı eşlär ministrı häm premyer-ministr urınbasarı Abdullah Gül isä Awrupa Berlege tışqı eşlär ministrlarınıň Cardiff/Newportta ütkärelgän ğayre räsmi cıyılışında qatnaşu öçen Angliägä kitte. Tışqı eşlär ministrlığınnan yasalğan belderüdä cıyılışnıň Törkiäneň äğzalek söyläşüläre başlanaçaq 3 üktäbr aldınnan ministrlarğa qaraşlarnı häm teläklärne tağın ber qat aňlatuı cähätennän forsat buluı turında äytelde.

Qazannıñ meňyıllığında Törkiä dä qatnaştı

Törkiäne däwlät ministrı Beşir Atalay wäkillek itte. Beşir Atalay tarixi Qazan Kremlen-Kirmänen, törek tözüçeläre tarafınnan salınğan milli kitapxanä binasınıň tözeleşe belän töreklär tarafınnan yaňadan tözelgän Qol Şärif mäçeten häm Blagoveşenskaya soborın qaradı. Däwlät ministrı Atalay Tatarstan ilbaşı Mintimer Şäymiev belän dä küreşep söyläşte. Söyläşülärdän soň Şäymiev häm Atalay matbuğatqa açıqlawlar yasadı. Şeymiyev Atalaynıň säfärenä zur ähämiyät birülären häm ike il arasındağı yaqın mönäsäbätlärneň kiläçäktä dä däwam itelüen teläwen äytte.

Däwlät ministrı Beşir Atalay da Törkiäneň Qazannıň meňyıllığı şatlığın urtaqlaşuın belderde. Törkiäneň Rusiyä Federatsiyäse häm Tatarstan belän mönäsäbätlärneň citdi mäğnädä alğarış kürsätüen aňlatuçı Atalay bu mäsälädä ilbaşı Sezer häm Şäymiev belän xökümätlärneň täwäkkäl buluna basım yasadı. Şäymiev Beşir Atalayğa Qazannıň meňyıllığına dip xäzerlängän medalne da tapşırdı. Däwlät ministrı Atalaynıñ Qazandağı programmasında qotlawlar qısalarında Törkiäneň öleşe belän başqarılğan çaralarda qatnaşu häm törek eşmäkärläre belän oçraşular da bar.

TÜRKSOY binasınıñ nigeze salındı

Törki telle 14 il äğza bulğan Türk mädäniät häm sänğätläre urtaq idaräse TÜRKSOY oyışmasınıñ xezmät binasınıñ nigeze salındı. Bu uñaydan oyıştırılğan tantanada çığış yasawçı mädäniät häm turizm ministrı Atilla Koç, TÜRKSOY oyışmasın törki dönyanıñ UNESCO-sı bularaq kürülären belderep, Seberdän Tönyaq Kipr törek cömhüriätenä qadär 14 il bayraqlarınıñ iñ qısqa waqıtta TÜRKSOY yortınnan başqalanı sälamläyäçägen assızıqlap äytep uzdı. Ministr “Minya Türkeli” parkınıñ da iñ qısqa waqıtta nigeze salınıp, tögällänäçägen äytte. Koç bu parkka kilüçelärneñ türk tarixı muzeyı belän ber rättän böten türk-törki dönyasınıñ mädäni barlığın küräçägen belderde.

Törkiä parlamentı 1 üktäber eşen başlıy

Törkiä Böyek Millät Mäclese 1 üktäber könne üzeneñ eşen açıp cibäräçäk. Parlamentnıñ berençe utırışında ilbaşı Ahmet Necdet Sezer tarafınnan kire qaytarılğan qanunnar belän bergä öç yıllıq büdjet häm sotsial iminlek, ğomum sälamätlek saqlaw tä’minate qanun proyektları-ölgeläre tikşereläçäk.

Erdoğan Ğiraqnıň terrorçılarnıň öyränü mäydanına äwerelüenä qarşı

Premyer-ministr Recep Tayyip Erdoğan Ğiraqnıň terrorçılarnıň öyränü mäydanına äwerelüenä röxsät birelmäwe zarurlığın belderde. Premyer-ministr Erdoğan amerikan “Wall Street Journal” gazetına yazğan mäqaläsendä Törkiäneň yaňa Ğiraq idealenä bäyle buluın belderde. Mäqaläsendä soňğı ike yılda Ğiraqta bar närsäneň dramatik räweştä üzgärüen assızıqlawçı Erdoğan Ğiraq cämğiyäteneň böten törkemnäreneň iminlek, totrıqlılıq häm yaqtı kiläçäk öçen köräş alıp baruın aňlattı. Ğiraqlılarnıň küpçelegeneň yaňa tärtip ezlänüendä bulsa, qırıslıq häm terrorçılıqnı yaqlawçılarnıň ildäge butalçılıqlardan faydalanırğa tırışuına iğtibarnı yünältüçe Erdoğan Törkiäneň Ğiraqtağı terrorçılıq häm totrıqsızlıqtan tirän borçıluın assızıqlap äytep uzdı. Erdoğan: “İlneň PKK yäki El Kaide – ayırması yuq, terrorçılarınıň öyränü mäydanına äylänüenä röxsät itelmäskä tiyeş. Eçkersez telägebez – Ğiraq iminlek köçläreneň Ğiraqta iminlekne urnaştıra aluı häm citärle däräcädä öyrätelgän ğiraq personalınıň wazğiyätkä xakim buluı. Bu – amerikan ğaskäreneň dä işanıç belän öyenä qaytuı öçen möhim,” – dip äytte.

Mudurnu rayonında 6 gektar urman yandı

Törkiäneñ Bolu vilayätendäge Mudurnu rayonında 6 gektarlıq urman mäydanı yandı. Kilep çığu säbäbe belenmägän yanğın yanğın sünderüçeläre, xärbi berleklär häm xalıq yärdäme belän sünderelä alındı.

Mädäni xäbärlär

Bıyıl 24 sentâbr belän 1 üktäber könnäre aralığında ütkäreläçäk 42 nçe Antalya Altın äflisün film festivale belän ber ük waqıtta 1 nçe Awraziya xalıqara film festivale dä oyıştırılaçaq.

Törkiäneñ Antakya qalasında 25-30 sentäber könnärendä Berençe Hatay sivilizatsiyälär oçraşuı” simpoziumı ütkäreläçäk. Törle illärdän däwlät eşlekleläre häm din ähelläre belän bergä 129 ğalim qatnaşaçaq cıyılışnıñ maqsatı – dönyanı tınıçlıq häm xozurğa çaqıruınnan ğibarät bulaçaq. Cıyılışnı oyıştıruçılar tarix buyı 13 sivilizatsiyägä qoçağın açqan Hatay qalasında möselman, xristian häm yähüdlärneñ yıllar buyı tınıçlıq eçendä yäşäwenä işarä itep, bu maturlıqnı böten dönyağa tanıtırğa teläwlären belderde.

Yaña uqu yılı 12 sentäberdä başlana

Başlanğıç mäktäplärdäge yaqınça 10 million 565 meñ häm urta mäktäplärdäge 3 million 40 meñ uquçı belän 575 meñ tiräsendäge uqıtuçı 3 aylıq cäyge yaldan soñ kiläse yılnıñ iyün ayına qadär belem marafonına başlıy.

Milli mäğärif ministrlığı bıyıl da başlanğıç mäktäp uquçılarına däresleklärne buşlay biräçäk. Şul uq waqıtta yaña uqu yılınıñ başlawı uñayınnan uqıtuçılarğa da eş xaqınnan tış “yazu-sızu äyberläre yärdäme” iseme astında 400 yaña törek lirası, yäğni 310 dollar tiräsendä yärdäm aqçası da bireläçäk.

Antalya – turizm üzäge

Tanılğan turizm märkäzlärennän berse bulğan Antalyağa uzğan ayda hawa yulı belän ber millionnan artıq turist kilgän. Bıyılğı 8 ayda isä Antalyada cämğise 5 millionnan kübräk turist yal itkän. Bu isä Antalyağa kilgän turist sanınıñ uzğan yılnıñ şul uq çorına qarağanda 9 protsent, yıllıq isä 21 protsent külämendä artuın kürsätä.

Bursa şartlawında ber keşe ülgän

Bursa iminlek mödire Hüseyin Çapkın ülgän keşeneň yanında yörtkän ber paketta barlıqqa kilgän şartlaw näticäsendä ülüen açıqladı. İminlek mödire Çapkın üzäk Osmangazi rayonında barlıqqa kilgän şartlawda ülgän keşe belän bäyle bularaq: “Canlı bomba bulmawı töğayen, ämma niyäteneň dä yaxşı bulmawı bilgele,” – dip äytte. Çapkın irtänge säğätlärdä barlıqqa kilgän şartlaw belän bäyle tikşerüneň däwam itelüen belderde.

İqtisad xäbärläre

Bıyıl berençe 7 aylıq çorda Törkiäneň eksportı 71 milliard dollarğa ireşte. Däwlät ministrı Kürşat Tüzmen bıyıl maqsat itelgän eksport sannarınıň uzılaçağın äytte. Tüzmen eksportta bıyıl uzğan yılnıň şul uq çorına qarağanda 17 protsentlıq artış buluın belderde.

Törek möxändise-injenerınnan dönya aviatsiyäsenä möhim öleş

Möxändis Aydın Akdeniz qamilläştergän sistema – oçqıçlarnıň korpus bozılğanlıqlarınıň bilgelänü waqıtın 72 säğättän 5 minutka kimette. Ber yıl buyı Törek hawa yullarınıň ike oçqıçına qullanılğan bozılğanlıq bilgeläw sisteması – 2008 yılda bazarğa çığaçaq Boing 787 oçqıçlarınıň bötenesenä urnaştırılaçaq.

Aldıbızdağı könnärdä Törkiäneñ tönyaq töbäklärendä yanğırlar kötelä. Hawa cılılığı isä atna axırında böten ildä 3-5 däräcä-graduska töşep, 24 tiräsendä bulaçaq.

Säğit Xäyri, Ankara
XS
SM
MD
LG