Accessibility links

Кайнар хәбәр

Säxnä jurnalı: Miläwşä Ğaliullina: “Bizälgän... milli ruxı izelgän”


“Säxnä” jurnalınıñ 2005 yılğı soñğı oktäber sanı törle säxnälärneñ eçtälegen yaqtırtqan yazmalarğa bağışlanğan. Anda Fänis Fätxineñ “Tägärmäç östendä ütüçe cırlı - moñlı ğömer” dip isemlängän Tatarstan häm Başqortstannıñ atqazanğan artistı cırçı Aydar “Ğalimovnıñ säxnägä menüenä 15 yıl tuluğa bağışlanğan yazması bastırılğan.

“Yuğarı yuridik häm muzıkal' beleme bulğan yeget üzeneñ tormışın cır sänğäte belän bäyli. Amerikadağı, Finlyandiädäge, Törkiädäge, Baltıyq buyı illärendäge tatar- başqortlar aldında çığış yasawları da onıtılmaslıq xatirälär bulıp küñelgä uyılğan”- di avtor anıñ turında.

Bu atnada Miläwşä Ğaliullinanıñ ike mäqäläse basılıp çıqtı. Anıñ berse şuşı säxnä jurnalında bulsa, ikençese: “Mädäni comğa” gäziteneñ 4 noyäber sanında . Säxnä jurnalındağı “Bizälgän ...milli ruxı izelgän ” dip atalğan yazmasında ul:

Menä tözekländerü eşlärennän soñ Qazannıñ 1000 yıllığına açılıp ölgergän M.Cälil isemendäge Tatar däwlät opera häm balet akademiä teatrında... rässam Çıñğız Äxmärovnıñ surätlären kürmäbez inde xäzer ”, di. Ä bit näfis sızımnar, bäyrämçä yaqtı töslär belän gäwdäländerelgän älege räsemnär teatrıbıznı yämläp, aña milli tösmer birep tora ide”- di Miläwşä Ğaliullina. Häm ul şulay uq tatar cämäğätçelege bu teatrğa küptän inde qul seltäde. Häm alay ğına da tügel, küplärebez añında , opera, balet janrları tatarğa çit , digän fiker kerep urnaştı. Soñ bit tatar xalqınıñ milli teatrı. Muzıkası, , sınlı sänğäte bar. Şulay bulğaç, ni öçen bezneñ şul barlıq tör sänğät'lärneñ quşıluınnan tora torğan operabız bula almıy? Mäskäwdä tatar , başqort opera studiälären açarğa kiräk digän fikerne berençelärdän bulıp üzebezneñ keşe Ğäziz Älmöxämmädov äytkän bit. S.Gäbäşi V.Vinogradov belän bergäläp, berençe tatar operaları “Eşçe”,häm “Sania”ne icat itkän Älmöxämmädov başlap yörgän bu eşne. “Sania” operası Mäskäwdä zur bäya alıp, Berlin matbuğatında, “Könbatış Awrupa” ital'yan jurnalında basılıp çığuı, Frankfurtta bötendönya kürgäzmäsendä kürsätelüe- bolar barısı da oçraqlı xälme? , -dip soraw birä avtor. Häm ,bezneñ bügen opera häm balkt tteatrı direktorı Räwfäl Mmöxämätcanovnı, opera , balet törkemnäre citäkçeläre Güzäl Xaybullina, häm Vladimir Yakovlevnı öçesen bergä yaqalarınnan totıp Awrupadan österäp, qaytarlıq keşebez , alarnı yaqalarınnan kütärep selkep, , “Ğaliäbanu” “Naemşçik”, “Su anası”, “Qara yözlär”ne , bütän matur spektakl'lärebezne säxnägä qaytarunı taläp itärlek köçebez barmı? Yuq ikän, dimäk, opera häm balet teatrı belän bäyle problemağa bötenläy qul seltäwebez arqasında ğına yuq itelde. Çönki üze yuqnıñ küze yuq. Şulay ikän, opera tatarğa xas närsä tügel, diep, üz däräcäbezne üzebez töşermik, cämäğät! ”- di yazma avtorı.

Miläwşä Ğaliullinanıñ ikençe mäqäläse “Mädäni comğa” gäziteneñ 4 noyäber sanında Rässam Rifqat Vaxitov turında. Ul anı “Tormışı da ber köçle teträw ”dip, isemlängän yazmasında anıñ tormış yılların Taşkenttağı cir teträwe belän çağıştıra. Rifqat Vaxitovnıñ monumental' –dekorativ sänğät ölkäsendäge ostalığın Qazan metrosındağı “Tuqay mäydanı” stansiäseneñ mozaika ısulı belän başqarılğan bizäleşenä qarap ta bäyäläp bula. Monumental' sänğät'tä icat itep, qulında taş uynatqan, äle Törkiägä , äle Qırımğa barıp, İjawdan Urta Aziägä , Taşkenttan Çallığa, Çallıdan Qazanğa, Qazannan Mäskäwgä, Yänä Qazanğa küçenep yörep, ilham quğan, milli sänğät'neñ gel alğı safında bulğan tınğısız yöräkle rässamnıñ tormışın da teträw dimi ni diseñ?!di yazma avtorı anıñ turında.

Ä “Säxnä” jurnalına qaytsaq, anda Razil Wäliewneñ Tatarstannıñ häm Qara qalpaqstannıñ xalıq artistı Wafira Ğizzatullina belän alıp barğan äñgämäsen Zinnur Xösniär jurnalğa “Ber qanatım cır bulsa, ikençese- säyäsät” digän mäqälä itep täqdim itkän. Razil Wäliewneñ birgän sorawlarına Wafira Ğizzatullinanıñ cawapları arasında bik tä küñelgä kerep qalğanı bolay yañğırıy:

“Çın icat keşeläre, professional' keşelär yaqlawğa bik moxtac bügen. Zinhar öçen, dip äytäm, räncetmägez güzällekne saqlawçılarnı” Qoşnıñ par qanatı bulğan kebek, min dä par qanatlı. Minem ber qanatım cır bulsa, - ikençese - säyäsät” dip cawap birgän ul.

Mälikä Basıyr, Qazan.

XS
SM
MD
LG