Sember qalasında, Çırşı bäyrämnären oyıştırunı Tatar mädäni üzäge üz östenä alğaç, alar tar dairädä byudjet xisabına tanış-beleşlär balaları öçen genä oyıştırıla kilde. Bıyıl da Milli kul'turalarnı üsterü üzäge binasında şundıy uq bäyräm oyıştırıldı. Annan ayırmalı bularaq, şähärneñ Timeryul rayonında balalar äti-äniläre aqçasına alğan biletlar belän cıyıldılar. Bu bäyrämne Rayon avtonomiäse räise cegärle yeget Äsgat' Galävetdinov häm “Tuğan tel” oyışması äğzaları oyıştırdılar. Timeryul rayonında ayırım tatar sıynıfları totqan mäktäplär yuq. Ä şähärneñ qalğan 3 rayonında tatar balaları öçen berär mäktäptä ayırım bäyrämnär uzdı.
Avtonomiä citäkçelege Timeryul rayonında uzğan bäyrämne yuğarı bäyäläde. Kiläse yıllarda şundıy uq bäyrämne şähär külämendä oyıştıruğa kiräklege dä äytelde. Monısı inde Mädäni üzäkneñ eşçänlegenä dä üzgäreşlär kertüneñ ölgergänlegenä işarä bulıp qabul itelä.
Avtonomiä digännän, anıñ dekaber 21гә bilgelängän ölkä küläm konferensiäse kiläse yılğa kiçekterelde. Säbäbe – oyıştıru öçen soralğan aqçanıñ birelmäwe. Ä menä Mäläkäs şähäre avtonomiäseneñ isäp-xisap cıyılışı cılı tä'sirlär qaldırdı.
Mäläkäslelärneñ bıltırğı uñışları ğomum mäğlüm inde: tatar mäktäbe açu – üze genä dä ni tora bit. Läkin avtonomiä räise Riwal İdrisov kübräk alda torğan burıçlarğa iğtibar yünältte. Mäsälän, Avtonomiä öçen bina ayulaw. Şöker, bu mäs'älä dä çişeler kebek. Härxäldä, şähär merı Aleksandr Moloçkov älege ğözergä citdi qaraş wäğdä itte. Riwal äfände Başqarma komitet häm Prezidium äğzalarınıñ eşçänlegenä dä baya birde. Xäyer, alar üzläre dä bu turıda süz tottılar. Maqtanıp ta aldılar. Häm maqtanılrıq närsäläre dä bar. Mädäniät bülege citäkçese Rawil Şafiğullin, mäsälän, Fäniä Xäliullova citäkçelegendäge “Sünmäs yoldızlar” häm “Qarlığaç” ansambl'läreneñ tirä-yaqta danı kiñ taralğanına şatlığın belderde. Milli sport bülege citäkçese Fänis Cabbarov köräş buyınça iñ ere bäygelärneñ näq Mäläkästä uzdırıluın biredä eşläp kilüçe “Al'yans” isemle tatar köräşe klubınıñ eşçänlege belän añlattı. “Yañarış” isemle yäşlär oyışması citäkçese Al'fred Äxsänev äytüençä, oyışmanıñ töp maqsatı tatar yäşlären narkomaniä, eçkeçelek, cinayätçelek kebek afätlärdän saqlap qalu. Anıñ tağın ber süze zur qızıqsınu belän qabul itelde. “Yañarış” oyışmasınıñ üz gimnı da bar ikän. Cirle şağir Rawil Şafiğullinnıñ “Tatarlıq balqı yözemdä” digän cırın iñ qulay dip tapqannar.
Rawil Şäfiğullin turında ber-ike süz dä äytep ütü kiräkter. Ul talantlı şağir häm publitsist, kompozitor, artist, tamaşalarnı alıp baruçı, milli xäräkät aktivistı. Şöker, Mäläkäs andıy şäxeslärgä bay. Mäläkästä genä tügel, çit illärdä dä törle konkurslar lawreatı isemenä layıq bulğan “Jasmin” isemle şärqi iyüllär ansamble citäkçese Gölnara Safiullina - xalqıbıznıñ ğorurlığı da. Bu ansambl' Yaña yıl aldınnan Sember tamaşaçısı aldında da zur konsert birde. Äytergä kiräk, zalda başqa millätlär wäkilläre dä baytaq ide. Gölnara üze sotsial' yaqlaw komitetında eşli. Ä bayu kollektivın oyıştıru – can azığı ğına. Mäktäp direktorı Mönirä Djumaeva äytüençä, uquçılarnıñ küpçelege öçen Gölnara xanım - ikençe änidäy keşe.
Mäläkästä ğömer kiçerüçe tağın ber qızıbız – cirle televideniedä tatar tapşıruları alıp baruçı, cırçı, näfis süz ostası, ana tele uqıtuçısı Läysän Xametşina belän ğorurlanırlıq. Rinat Xalitlv citäkçelegendäge Xalıq uyın qoralları orkestrı konsertına näq anı alıp baruçı itep çaqırdılar. Häm anıñ ostalığı, çibärlege, yağımlı tawışı, üz-üzen säxnädä totışı konsertnı yarıysı ğına bizäde, diärgä dä bula.
Xäyer, konsert bolay da yuğarı sänğät ostalığı, millilege yağınnan barlıq tamaşalarğa da ürnäk bulırlıq. Solistlarnıñ isemnäre genä dä cäwhärdäy yaltırıy: Liliä Ğobäydullina, İlsur Nuriev, Röstäm Raxmatullin. Häm, älbättä, dirijer Rinat Xalitovnıñ iseme dä ğomum mäğlümder.
Tik menä zal tulı buldı, dip äytü qıyın. Yartılaş qına. Milli xäräkät aktivistları fikerençä, monıñ berniçä säbäbe bar. Berse orkestr xucalarınnan da tora: nigä inde törle xalıqlar tudırğan muzıka qorallarında uynağan orkestrnı “RUSSKİX NARODNIX İNSTRUMENTOV” dip atarğa? Menä şunısı da örketkänder tatar balasın. İkençe säbäp – citdiräk. Bügenge estrada konsertlarınıñ “zamança” taqmaqları xalıqnı milli moñnan häm citdi muzıkadan bizderüdä zur uñışları ireşte, digän fiker dä milli üzañın saqlap kilgän tamaşaçı arasında yış işetelä. Tağın ber säbäp: filarmoniä citäkçese biletlar taratuğa Tatar mädäni üzäge digän oyışmağa ömetlängän. Läkin “Milli kul'turalarnı üsterü üzäge” citäkçese Sof'ya Orlova qanatı astında eşli. Ä Sof'ya xanımnıñ 15 yıl buyı şul urınnı biläwe çorında bu oyışmanıñ uñay ğämälläre kürengäne yuq äle.
Axırda – ber “şöker”: tamaşaçı sanı az bulsa da, alqışlar tulı zalnıqınnan da köçleräk buldı. Çönki monda milli moñ tarafınnan berläşterelgän orkestr häm tamaşaçı ber can-ber tändäy uqmaşqan ide. Xalıq köylären böten zalnıñ kütärep aluı da - şuña dälilder.
Ayrat İbrahim, Sember
