Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkmänstannıñ yaña xaqimiätenä 1yıl tuldı


Xäbärlärdä yış qına Törkmänstannıñ yaña prezidentı dip iseme qabatlanğan yaña ilbaşı Birdemöxämmädovnıñ wazifağa başlawına bu könnärdä ber yıl tuldı.


Törkmänstan bäysezlegen iğlan itkännän birle, ilneñ ikençe citäkçese bulğan Birdemöxämmätov, yaña reformalar başladı. Bu xäl isä elgärese Safatmarat belän çağıştırğanda, üz eçendä biklängän ilne dönya cämağatçelege arasında tağın da äwzemräk kürergä forsat birer digän ömet qaldıra.

Qorbanguli Birdemöxämmätov, 1991 yılda Törkmänstan bäysezlegen iğlan itkännäñ soñ berençe tapqır uzdırılğan prezident saylawında bik añsatqına ciñep çığıp prezident bulğan ide. Saylaw täcrebäse bulmağan ildä bu saylawnıñ açıq häm ğadel bulmawı turında söyläp toru da urınsız.

İlneñ elekke sälämätlek saqlaw ministrı bulğan, ä hönäre buyınça teş doktorı Birdemöxämmätov, matbuğat çaraların saylaw aldı çaralarında yaxşı qullanu belän prezidentlıqqa saylandı saylanuın, läkin ul şunın belän zamança dönyanıñ iñ säyer xaqimiäten üz cilkäsenä alğan buldı.

Bäysez Törkmänstan, Niyazovnı yäisä üzenä oşağan quşamatı belän äytkändä "Törkmänbaşıñ" zurlaw belän tözelde. Törkmänbaşı digännäñ, ul çınnañ da Törkmänstandağı böten eşneñ başı ide. Ul ilbaşı, yaña törkmän tarixıñ yazuçı häm ilneñ ruxi tormışına yul kürsätkän ruxi başlığı buldı. İldäge säyer üzgäreşlärneñ başı da annan başlandı. Balet, teatr, kino kebek mädäni çaralarnı tıydı, kön häm aylar isemeñ yañadan üzgärtte.

Birdemöxammätov xaqimiätkä kilü belän Niyazov waqıtında qılınğan xatalarnı tözätä başladı.
Birdemöxammätov 1 yıl eçendä,

· Mäktäplär sanın arttıru,
· Pensia aqçaların arttıru,
· Säyäxat itü mömkinçeleklären ciñeläytü,
· Balet teatr kino kebek mädäni çaralarnı xalıqqa qaytaru

…kebek ildä zur reformlarga kereşte.

Läkin il matbuğatınıñ anıñ ber yıl eçendä yasağan bu reformalarnı küpertep, Birdemöxämmätovnıñ prezidentlığına ber yıl tulı uñayınnañ yasağan çığışına bäyläp, bu ber yılnı "yañadañ üseş çorı" dip atawı iğtibarnı cälep itä.

“Xäzer Törkmänstan üz üseşeneñ yaña ber çorına ayaq basa. Matbuğatta bu, “zur üseş çorı” dip çağılış taptı. Ägär dä bez bu zur üseş çorın başlıybız ikän, tiz arada iqtisat ölkäsendä başta wazifalarnı bilgelärgä tiyeşbez yäğni qaysı eşne qaysı wazifanı ğamälgä aşırabız, alar turında qarar qılıp, anı uñışlı ğına başqarırğa tiyeşbez.”

Eçke reformalardan qala, Birdemöxämmätov xaqimiätendä iñ zur üzgäreş tışqı säyäsättä buldı dip äytergä nigez bar. Ber yıl eçendä çit il belän aralar nığıdı. Birdemöxämmätov, Rusiä, Üzbäkstan, Qazaqstan (2 tapqır) häm İran prezidentı belän bergä AQŞ häm Qıtaynıñ yuğarı däräcäle räsmiläreñ qabul itte. Şunnan qala ul üze dä törle xalıqara cıyınnarğa qatnaştı. Yaña citäkçe bilardan qala, könbatış häm könçığıştan kilgän invsetorlar taqdimnärenä dä qolaq sala.

Bu üzgäreşlär, ildän quılğan oppozisiä başlıqlarınıñ xaqimiätkä qarşı qaraşın da üzgärtä başlağan. Oppozisiä äle dä üzgäreşlär kötä, läkin bu üzgäreşlärne başqaru öçen Birdemöxammätov belän bergä eş itärgä teli. Oppozisiä taqdim itkän üzgäreşlär isä: xalıqnıñ yäşäw şartların yaxşırtu, ilneñ demokratik buluı häm säyäsi totqınnarnıñ irekkä çığarıluı.

Läkin oppozisiä kütärep çıqqan bu taläplär öçen äle alda başqarılası eş küp.

İldä äle bäysez matbuğatqa häm xökümättän bäysez çit il oyışmalarına eşlärgä röxsät itelmi. Birdemöxammätovnıñ xaqimiätkä kilüwe belän ministr häm başqa xökümät räsmiläre üz eşlärendä tağın da cäwaplıraq bula başladı. Läkin alarnıñ çığımnarnı niçek qullanuı häm qayğa, niçek sarıf itüe turında räsmi häm bäysez ber belderü yuq.
XS
SM
MD
LG