Finlandiä tatarlarınıñ “İslamia” cämğiäte särkatibe Fäysal Samärxan äytüençä, Järvenpäägä berençe tatarlar 1920-1930 yıllarda kilep urnaşa.
“1935 yılnı alar cir alalar. Xalıqtan aqça cıyalar häm mäçet tözi başlıylar, ämma suğış başlanu säbäple, tözep beterä almıylar. Järvenpää ul çaqta äle keçkenä genä awıl bula. Anda 2-3 meñ genä keşe yäşi ide”, di cämğiät särkatibe.
Mäçet barı 1943nçe yılnı tözelep betep açıla.
“Küräseñ, suğışnıñ tınıbraq torğan çağı bulğandır”, di Samärxan.
Läkin ul çaqta uq mäçet binasın turıdan-turı ğibadät yortı bularaq qullanıp bulmıy, çönki yaqında ğına Estoniadän kilgän fin ğaskärlären uqıtu bara. Häm ul alarnıñ yäşäw urını bularaq qullanıla.
Mäçet binasın elekke qiyäfätendä saqlaw
Suğıştan soñ Järvenpäägä tağın küp kenä tatarlar kilep urnaşa. Mäçettä namazlar uqıla, dini mäcleslär oyıştırıla başlıy. Şulay uq balağa isem quşu, nikax tuyları da şunda ütä.
Samärxan äytüençä, älege ğädät haman da däwam itä. Häm yıllar ütkän sayın, mäçet äledän-äle yañartılıp kilä. Ämma 66 yıl tarixı bulğan ğibadät yortın bıyıl tulısınça tözekländergännär. Bu barısı da mäxällä cıyğan häm beraz burıçqa alğan aqçağa başqarıla.
“Mäçetneñ qiyäfäten üzgärtep bulmadı, çönki mädäni yort isäplängängä Finlandiäneñ muzey citäkçelege anıñ şul kileş qaluın teläde. Järvenpää şähäre xakimiate ul yortnı sütärgä yaramıy, saqlarğa kiräk dip äytte”, di cämğeyät särkatibe.
Finlandiädäge berdän-ber manaralı mäçet
Çınnan da, bu Finlandiädä mäçet qiyäfätendäge berdänber ğıybadät yortı. Anıñ keçkenä genä bulsa da manarası bar.
Här yıl Järvenpäädä açıq işeklär könendä mäçet belän qızıqsınıp küp keşelär kilä ikän.
“Bez alarğa möselman dinen, tatar tarixın añlatabız”, di Samärxan.
Anıñ süzlärençä, Järvenpäädä xäzer barlığı 53 tatar yäşi. Xalıqnıñ kübese eştä bulu säbäple, härber comğa namazına cıyıla almıylar.
“Ämma barlıq dini bäyrämnärne dä uzdırabız. Balalar öçen uqular oyıştırıla”, di oyışma särkatibe.
Yañartılğan mäçetne dä Qorban bäyrämenä ölgertkännär. Anda ğayet namazı uqılğan. Tatarlardan tış, töreklär, kosovo albannarı häm başqa balkan möselmannarı bulğan.
“Ä bu şimbädä mäçettä Qorban mäclese uzdırabız, qunaqlar çaqırıla”, di Samärxan.
“1935 yılnı alar cir alalar. Xalıqtan aqça cıyalar häm mäçet tözi başlıylar, ämma suğış başlanu säbäple, tözep beterä almıylar. Järvenpää ul çaqta äle keçkenä genä awıl bula. Anda 2-3 meñ genä keşe yäşi ide”, di cämğiät särkatibe.
Mäçet barı 1943nçe yılnı tözelep betep açıla.
“Küräseñ, suğışnıñ tınıbraq torğan çağı bulğandır”, di Samärxan.
Läkin ul çaqta uq mäçet binasın turıdan-turı ğibadät yortı bularaq qullanıp bulmıy, çönki yaqında ğına Estoniadän kilgän fin ğaskärlären uqıtu bara. Häm ul alarnıñ yäşäw urını bularaq qullanıla.
Mäçet binasın elekke qiyäfätendä saqlaw
Suğıştan soñ Järvenpäägä tağın küp kenä tatarlar kilep urnaşa. Mäçettä namazlar uqıla, dini mäcleslär oyıştırıla başlıy. Şulay uq balağa isem quşu, nikax tuyları da şunda ütä.
Samärxan äytüençä, älege ğädät haman da däwam itä. Häm yıllar ütkän sayın, mäçet äledän-äle yañartılıp kilä. Ämma 66 yıl tarixı bulğan ğibadät yortın bıyıl tulısınça tözekländergännär. Bu barısı da mäxällä cıyğan häm beraz burıçqa alğan aqçağa başqarıla.
“Mäçetneñ qiyäfäten üzgärtep bulmadı, çönki mädäni yort isäplängängä Finlandiäneñ muzey citäkçelege anıñ şul kileş qaluın teläde. Järvenpää şähäre xakimiate ul yortnı sütärgä yaramıy, saqlarğa kiräk dip äytte”, di cämğeyät särkatibe.
Finlandiädäge berdän-ber manaralı mäçet
Çınnan da, bu Finlandiädä mäçet qiyäfätendäge berdänber ğıybadät yortı. Anıñ keçkenä genä bulsa da manarası bar.
Här yıl Järvenpäädä açıq işeklär könendä mäçet belän qızıqsınıp küp keşelär kilä ikän.
“Bez alarğa möselman dinen, tatar tarixın añlatabız”, di Samärxan.
Anıñ süzlärençä, Järvenpäädä xäzer barlığı 53 tatar yäşi. Xalıqnıñ kübese eştä bulu säbäple, härber comğa namazına cıyıla almıylar.
“Ämma barlıq dini bäyrämnärne dä uzdırabız. Balalar öçen uqular oyıştırıla”, di oyışma särkatibe.
Yañartılğan mäçetne dä Qorban bäyrämenä ölgertkännär. Anda ğayet namazı uqılğan. Tatarlardan tış, töreklär, kosovo albannarı häm başqa balkan möselmannarı bulğan.
“Ä bu şimbädä mäçettä Qorban mäclese uzdırabız, qunaqlar çaqırıla”, di Samärxan.