Tatarstannıñ dönyadağı rolen Gülneñ kilüe genä kütärerme?

Gülneñ Tatarstanğa bulğan säfäre Tatarstan citäkçelegeneñ Mäskäwgä üzeneñ ähämiäten kürsätü häm pozitsiäsen saqlaw öçen möhim buldı.
Törkiä prezidentı Abdullah Gül atna azağında Mäskäw-Qazan säfärennän İstanbulğa kire qayttı. Şuşı säfär näticäsendä törek cämäğätçelege Tatarstannıñ isemen tağın işette. Törek prezidentınıñ Qazanda berençe tarixi säfäre uñay bäyälände. “Watan” gazetasında “Berençe törek boralağı kilä”, “Zaman” gazetasında “Tatarstan säfärendä 350 million dollarlıq eş bäyläneşe tä'min itelde”, “Radikal” gazetası “Şeşä-Pıyala zavodınnan Tatarstanğa kredit” kebek xäbärlär iğtibarnı cälep itte.

Törek-rus eşe şurası räise Cäm Qozlu, Şeşä-Pıyala qorılmasınıñ 190, xärbi texnologiä belän şöğellängän “Global Teknik”nıñ 60 häm ağaç produktları belän qızıqsınğan “Kastamonu Entegre”neñ 100 million dollar külämendäge eş öçen kileşügä qul quyuların, äytte.

Prezident Gül kire qaytqaç eşquarlar häm jurnalistlar belän oçraştı. “Min yulğa çıqmas borın İstanbul texnik universitetı xat cibärde. Universitet berençe törek boralağın buldıru östendä eşli häm bu eş öçen 30 million dollar sarıf itelgän. Proyektqa tağın 20 million dollar salaçaqbız. Alar Tatarstan belän xezmättäşlek yulların ezlilär ide. Menä Qazanda şularnı söyläştek. Tatarstan awır sänäğät, oçqıç häm boralaq eşläp çığaruda aldınğı”, dip belderde.

Şuşı säfär waqıtında “Global Teknik”nıñ 16 yanğın sünderü boralağı satıp alu mäs’äläsendä dä kileşü tözelgän. Ayıruça “Tefken-Summa-Teknokon” Tatarstanda tözeläçäk 7 milliard yevrolıq nefteximiä belän neft' eşkärtü proyektlarına da qatnaşu öçen söyläşülär alıp barğan.

“Bolar möhim ber üzgäreşkä işarä itä. Rusiä belän elektän bu turıda qayber añlaşılmawçanlıqlar çığa ide. Ä bu yulı Rusiä üze Tatarstanğa säfär yasaw täqdimen kertte. Bu anıñ Törkiägä ışanuın kürsätä”, dip bäyäli “Zaman” gazetası jurnalistı Yusuf Ziä Cömert.

“Windows on Eurasia”, yäğni Yevraziäğa täräzä isemle internet säxifäsen äzerlägän Paul Ğoble: “Törek prezidentınıñ säfäre Tatarstannıñ xalıqara ber uyınçıq rolen ütäwne añlata”, digän üz mäqäläsendä. Ul Gülneñ prezident Şäymiev belän oçraşqannan soñ jurnalistlarğa birgän äñgämäsenä iğtibar itkän.

“Gül törek eşquarlarınıñ Tatarstandağı partnerları belän tığızraq xezmättäşlek itärlär digän ömeten belderde häm bu säfär respublikalarıbız arasındağı mönäsäbätlärdä yaña säxifä açaçaq”, di ul. Paul Ğoble süzlärenä qarağanda, bu provinsiägä yäki avtonom respublikağa yasağan säfär tügel ide, ä däwlätara oçraşularda qullanılğan süzlär äytelde.

“Gül öçen bu säfär Törkiäneñ möselman Törek respublikası bulu telägen köçäytte. Şäymiev öçen isä monnan da artığraq ide. Ber yaqtan, bu säfär Tatarstan citäkçesenä Mäskäwgä üzeneñ ähämiäten kürsätü häm pozitsiäsen saqlaw öçen möhim buldı. İkençe yaqtan, ul Tatarstan Rusiä qısalarında tügel, ä xalıqara säxnädä dä zur rol' uynayaçağına ışanıçı buluın kürsätte. Bu rol' Putin çorında qısılğan ide, Medvedev çorında isä üzgärer kebek kürenä.

Ber çit il citäkçeseneñ Qazanğa yasağan säfäre federatsiä kileşüenä Çeçnyadan qala qul quymağan respublikanıñ, şul isäptän anıñ xalqınıñ, Rusiä çiklärennän tış ta rol' uynarğa tieşleklären isenä töşeräçäk”, dielgän Paul Ğoble yazmasında.