Nişliseñ yaña yılda da yäşärgä, başlanğan eşlärne däwam itterergä turı kilä. Ber qarasañ bu bik caysız taläp, çönki yıl ör-yaña. Yaña plannar, yaña ömetlär häm şatlıqlar. Km belä yaña yıl qayberäwlärgä fatir, ikençelärgä maşina, öçençelärgä menä digän kiäw yäki käläş kiterer. Tağın ällä nindi mömkinleklär, uqırğa kerü, eşkä urnaşu forsatı äle yabılmağan. Ä bälki kemder yıl axırında Däwlät Dumasına deputat bulıp saylanır da tatar xalqı, mädäniäte turında Yosıf Aqçura, Sadri Maksudi kebek ayaq teräp söyli başlar. Ällä kiresençä bulır mikän? Dönyada bit törle tayfunnar, sırxawlıqlar, säyäsi tetränülär dä bulıp tora. Alar da yaña yılnıñ arbasına töyelep yulğa çıqqan. Azatlıqnıñ tıñlawçıları ni bulsa da, toma suqır, sañğıraw, xäbärsez bulıp qalmas dip ömetlänik. Qazan bülegeneñ bügenge möräcäğäte tik tomaldan tügel. Böten xalıq bäyräm kanikulında, gäzitlär çıqmıy, televidenie jurnalistları kameraların asıp kemnärne soraştırırğa belmi tamaşa ezläp yöri. 10 ğinwar'gä qädär cır-biä, iske kino ğına qarap bulmıy bit. Könlek gäzitlär şulay uq kanikulda. Millionnarça keşelär 91 yılda Gorbaçev Farosta biklänep yatqandağı kebek xäbärsez häm elemtäsez xäldä qalğan. Kürşe uramda, respublikañda nilär bulıp yatqanın belmiçä ğömer it inde. Qotoçqıç xäl bit. İnde nişlärgä? İçmasam internetta da Tatarstan buyınça soñğı xäbärlärneñ iñ yañası 31 nçe dekaber könendä çıqqan. Menä şundıy waqıtlarda Azatlıq radiosı alıştırğısız. Çönki bäyräm bulsa da, yal bulsa da, fetnä yäki yaw bulsa da Azatlıq söyläp tora. Qazannan kilgän xäbärlär tatar –başqort xalıqlarınıñ zihennären açıp cibärer, hiç kenä dä küñel şämnäregezne sündermäs dip ömetlänik.
Ä yaña yılnıñ berençe häm ikençe könendä iñ töp eş yal. Teatr häm kina, tamaşa zallarında tormış görli. Bez bäyräm afişası belän bez sezne daimi tanıştırıp torırbız. Premyer-ministr Röstäm Minnexanov ğädättägeçä yalğa kitä dip faraz itte qayber gäzitlär. İnde bu yılda qaysı ildän medal' tağıp qaytır dip kötüçe jurnalistlar da bar. Bez bu serne açmıybız. Ä menä Minzälä turında äytmiçä bulmıy. Tatarstannıñ tön'yak-könçığışındağı bu şähär näq yaña yıl aldınnan üzeneñ 225 yıllığın bäyräm itte. Tatarça cırlar torğan Minzälä süze, näq şul waqıtta 70 yäşen tutırğan Minzälä teatrı bik küp tatarlarnıñ küñelen cilkenderä. Minzälä revolyutsiägä qädär Ufa guberniäse sostavına kergän. Ul yaqlarda tatarlar Bolğar çorınnan yäşäsä dä, şähär bulıp kitüe Rusiä patşabikäseneñ monda öyäz şähären buldıru turındağı färmanına bäyle. Minzälä tarixı, anıñ töbäktäge üzençälekle wazıyfası bik ğibrätle. Şähärneñ yubileynıñ 2-3 yıl buyı äzerlek bardı. Teatrnı, mädäniät yortın yañartu, bik küp sotsial' obyektlar tergezügä zur köç salındı. Tatneft' oyıması ğına da 50 millionnan artıq öleş kertkän. Ritek şirkäte citäkçese andağı çirkäwne tergezügä zur summa aqça birgän. Uzğan comğa könne böten iğtibar Minzälägä yünälde. Ul bit äle Prezident Mintimer Şäymievnıñ yaşç'lege belän bäyle şähär, yäş injener Mintimer Şäymiev monda eşlägän, xätta yäş belgeç buluına qaramastan ordenğa da layıq bulğan. Yubiley tantanalarına Prezident barırğa cıyıp ta soñğı mizgeldä hawa şartları bozılıp, boralaq kütärelä almaw säbäple bäyrämdä Mş qatnaşa almadı. Xäyer, Minzälädäge barlıq yaña üzgäreşlärdä, rayon häm şähär başlığı Giorgiy Kupriänov äytmeşli respublika citäkçelegeneñ xastärlläwe sizelä. Bäyräm könne respublikanıñ däwlät şurası xökümäte. Prezidentı qarşındağı toraq fondı citäkçese, Däwlät Duması deputatları qatnaşlığında yaña boz sarayına nigez salınğan, teatrlar KAMAZ maşinası büläk itelgän, 60 fatirlı yaña yort qullanılışqa tapşırılğan. Ä inde icadi bäyräm, minzälälärneñ söyenüen äytep tä torası yuq. Monda barsı äybät. Xikmät nidä diärsez. Qazannıñ 1000 yıllığı yanında Alabuğanıñ 1000 yıllığı da keçeräyep qalırğa tieş tügel. Minzäläneñ dä ğorurlığı da keçkenä tügel. Ämma Minzälä bäyräme häm andağı üzgäreşlär turında zurlar yazu yäki kürsätü bulmadı. Ällä yaña yıl alı mäşäkate, ällä abruylı qunaqnıñ kilep citä almawı jurnalistlarnıñ ilhamın sündergän. Härxäldä Minzälä teması respublika däräcäsendä zur yañarış tapmadı. Dimäk yaña yılda Azatlıq radiosına da Tatarstannıñ ataqlı töbäklärenä häm Mamadış, Älmät, Normat, Älki, Kukmara, Ägerce yaqlarına da barıp citärgä kiräk bulır. Ozın dulqınla radiodan Azatlıqnı yuğaltqan millättäşlärebezgä yaña ğasır yışlıqların kiçke säğät 9 da ezläp tabarğa yärdäm itüçelär kiräk. Xäzer mäğlümat iğtibarın ayulaw öçen aqça tüläw yäki şäxsi duslıqnı nığıtu kiräk, ä tatarlar yäşägän meñnärçä awıllar häm şähärlär zur ekrannar häm gäzit bitlärenä niçek ütep kerä alır? Busı ikençe mäs'älä. Şulay da tıñlağız äle sez Azıtlıq tapşıruların yaña yılda Minzälä, Sarman, Ätnälärgä zurraq iğtibar birerbez. Xalqıbız şunda yäşi bit.
Rimzil Väli
