Seminar şähär buyınça iñ yaxşı sanaluçı Zöyaaryağı rayonınıñ 55-mäktäbendä häm aña uquçılar äzerläwçe 233-balalar baqçasında buldı. Şähärdä 1700 bala törle formalarda ana telen öyränügä cälep itelgän. Bu – barlıq urıs bulmağan balalarnıñ 8 protsentı çaması. Şul 1700 balanıñ 1200е tatarlar, qalğannarı çuaş, muqşı balaları. Seminarda qatnaşqan metodistlar, mäktäp direktorları urınbasarları, avtonomiälär wäkilläre häm uqıtuçılar başta balalar baqçasında teatral'läşterelgän tamaşa qaradılar. Annan soñ 55-mäktäp belän tanıştılar häm, 7 törkemgä bülenep, açıq däreslärdä qatnaştılar.
Yomğaq utırışında citdi fiker alışu buldı. Tatar avtonomiäse wäkile Rifqat Äxmädullow üz çığışın räxmät süzlärennän başladı, läkin 8 protsentnıñ bik az ikänen assızıqladı. Anıñ fikerençä, barısı da mäktäp direktorlarınnan tora. Ä alarnıñ küpçelege bu mäs’älägä bitaraf qına tügel, ä qarşı da toralar. Misal itep 29 häm 53 mäktäplär direktorların kiterde. Mondıy ğamällär Rusiä qanunnarın bozu ğına tügel, ilebezneñ xalıqara oyışmalar ustavların da ütämäwen dä kürsätä, dide Rifqat Äxmädullow. Misal itep, Yevropa şurasınıñ milli azçılıqlarnı yaqlaw turındağı “Ramoçnaya konvensiä”dän özek uqıp ta kürsätte.
Muqşı avtonomiäse räise Mixail Krıymkin süzläre ayıruça xäwefle yañğıradı. Mordva xalqı elekke canisäptän soñ 400 meñgä kimegän – 840 meñ genä qalğan. Bu – urıslaştıru säyäsäteneñ cimeşe. “Älegä şähär buyınça mordva avtonomiäseneñ eş näticäläre nul' genä,”- ide Mixail İvanoviç. Seminarnıñ ğına tügel, milli kul'turalarnı mäktäp sistemasına iñderüneñ töp maqsatı tolerantlıqnı nığıtu ikän. Yomğaq utırışında “Tuğan tel” oyışması wäkilläre soñğı yıllarda kiñ qullanış tapqan bu töşençäneñ astırtın mäğnäsenä iğtibar yunälttelär: organizmnıñ çit-yat tä'sirlärgä qarşı toru säläten yuğaltuı mäğnäsenä. Qızğanıç, bügenge çara da “tolerantlıq” töşençäsen ruslaştıruğa qarşı toru sälätennän mäxrüm itü dip añlarğa bula, didelär alar. Şähär Mäğärif bülege başlığınıñ urınbasarı Valentina Sawçenko çığışında tağın ber ğäcäpländererlek fiker yañğıradı. Baqsañ, urıs bulmağan xalıqlarnıñ tellären mäktäplärdä uqıtu eşe ayırım entuziastlar tırışlığı belän genä mömkin – alardan aqçalata yärdäm kiräk.
“Azatlıq” radiosı, Ayrat İbrahim, Sember.
