Saylaw aldı çaraları Serbia eçendä qaynar bäxeslär quptarğanda, Balkan kiläçäkkä taba yänä totrıqsız çorına kiräçäk digän borçılular da arta.
President namzäte Tomislav Nikolic saylaw aldı çaralarındaMilliätçe Radikal partiäsınıñ başlığı Tomislav Nikolic, 3 ay elek 2. tur prezident sawlawında köndäşe Könbatış yaqlı Boris Tadicne ciñü öçen äzerlängändä, elekke yıllarğa qarağanda tağın da mölayimräk buluı küzätelgän ide, xättä yasağan çığışları da yomşaqraq yañgırıy ide.
Radikal partia başlığı Nikolic, elekke serb citäkçe Slobodan Miloseviçkä oşagan tıñgısız-qatı xäräqatlären saylaw waqıtında taşlap yomşara töşte. Kosovo üz bäysezlegen iğlan itüennän soñ da, açuın üzenä saqlap, çırayında yılmayu belän üzen kiräk waqınta Mäskäw yäisä Brussel häm Waşiñton belän räxätlänep xezmättäşlek itä alaçaq namzät itep kürsätä başlağan ide. Şulay da waqıt belän bu xäl üzgärä töşte.
Serbia -- Boris Tadic (U) häm Tomislav Nikolic Belgradta tawış birgändäBu saylawda elekke açulı Nikolic tağın kire qayttı. Bigräk tä Yewropa Berlegenä qarşı bulğan açuı tağın da qabargan xäldä. Soñgı waqıtta xättä ul, 11 martta bulğan waqıtınnan alda parlament saylawda Berlekne buş wağdälär belän, Serb xalqın könbatış yaqlı partiägä tartuda ğayepläp çıqtı:
“Kosovo premyerı Thaçi, Yewropa Berlege belän xäzer yaña kileşülär tözergä cıyına. Şunıñ öçen Yewropa Berlege belän kileşü mäsläse ber aldaw säyäsäte genä. Yewropa Berlege ber yaqtan Serbia belän kileşü imzaladıq dip söyli. Ä ikençe yaqtan irtägä kitep Kosovo belän kileşü tözi. Şul uq waqıtta da, Serbiaga birgän, yaña invistetsia – proyektlär tözü öçen birgän süzlärneñ ütäläçägen belderä. Tik qayçan? Ägär dä Demokrat partia ciñsä genä.”
Älege saylaw, Kosovo bäysezlegen iğlan itkändä, Serbiada koalisiä partiası arasındağı fiker ayrılıqları säbäple urtaq xökümät cimerelgäç waqıtınnan alda uzdırılırga buldı.
Nikolic elekke saylawda, köndäşenä qarağanda barı tik 100.000 tawış ayırma belän ciñelde. Şulay itep bu saylawda sannarda ällä üzgäreş bulmas digän qaraş ta xaqim ide. Läkin ğomum qarağanda Radikallär partiası belän Tadiçneñ Demokratlar partiası yaqınça 35 %lıq tawış belän başqa-baş bardı diärgä bula.
Şulay da saylawda Nikoliçneñ, Tadiçneñ elekke koalisä xökümätendäge Serbia demokratlar partiası başlığı Vojislav Kostunica belän berläşäçäk digän imeş-mimeşlär yöri. Älege partia isä saylawda 12 %lıq tawışnı qazanğan ide. Läkin ike partia başlıqları da, arada kileşü buluın kire qaqtı. Mäğlümat çaraları isä älegä plannıñ xäzerge waqıtta xalıqara suğış cinäyäte belän ğayeplängän Haguedağı Radikal partiasınıñ elekke citäkçse Vojislav Seselj tarafınnan äzerlänüen däğwä itä.
Saylawda Yewropa Berlegeneñ yoğıntısı köçle. Saylawda yewropağa yaqın bulğan partia belän aña Kosovo häm başqa säbäplär öçen qarşı çıqqan partialar arasında köräşkä äylände. Bu oçraqta ber-berseneñ säyäsätenä bik tıqşınmağan älege ike partianı berläştergän ber säbäp: Könbatışqa qarşı toruları. Bu oçraqta ütä milläyätçe partia belän elekke koalisiädäge Kontunica partiäse, saylawda citärlek tawış belän ciñsä, Yewropa yaqlı Demokrak partiasına qarşı, bu ike partianıñ berläşüe bik ixtimal digän köçle farazlar bar.
Ägär dä bu farazlar çıñga aşsa, bu Serbianıñ Yewropa Berlegenä äğzalıq ğamällärenä kirtä bulaçaq. Berlekneñ küp kenä äğza ile Kosovo bäyselegen tanığan xäldä, yaña xökümätneñ berlek belän söyläşülärne däwam itterüe bik mömkin tügel. Monnañ qala Kosovo mäsäläsendä borçılularnı arttıraçaq. Bu da töbäkneñ totrıqlığı mäsäläsen tağın ber qat könüzägenä meñderä.
Saylaw näticäläre Kosovoga hiç şiksez täser itäçäk. Albannar, töbäkneñ tön yağında ikegä bülengän Mitrovitce şähärendäge serblarnıñ Kosovo xaqimiätennän baş tartıp üz başlarına ayrı paralel xaqimiät tözü xäräkäten borçılıp küzätä. Moña oxşaş xäl 90. yıllarda, Xorvatiadağı Krajina xaqimiäten xäterlätä. Xorvatianıñ Krajina töbägendäge serblär üz xaqimiäten tözegännär ide häm ul serb köçläre tarafınnan saqlandı. Xorvatiä eçendä tözegän Krajinada serb xaqimiäte 4 yıl üz statusın saqlap qaldı. Sonınnañ Xorvatia tarafınnan yuqqa çığarılğan ide.
Serbianıñ tönyaq Mitrovicaga xärbi köç kiterüe bar, Belgrad xaqimiäteneñ Kosovo eçendä ayrılıqçı xaqimiät tözese bar. Kostunica partiäse äğzäse häm Kosovo serbları citäkçese Marko Jaksic, Kosovodağı wazğiätne Krajina ürnäge belän çağıştıru öçen urın yuq dip belderä. Belgrad küzätüendä ul Mitrovicanıñ tınıç yäşiyäşägenä ışana:
“Krajina Xorvatida ide. Läkin Kosovo Serbianıñ eçendä. Kosovodağı serblar Belgrad xaqimiätenä tayana, çönki Serbia konstitusiäsına kürä Kosovo äle dä Serbianıñ ber öleşe. Şuña Serbia üz cirlären saqlarğa tiyeş”
Şulay itep Serbiada yäkşämbe kön bulaçaq parlament saylawınıñ näticäse, Balkandağı totrıqlıqqa turıdan turı tä’ser itäçäk.
Radikal partia başlığı Nikolic, elekke serb citäkçe Slobodan Miloseviçkä oşagan tıñgısız-qatı xäräqatlären saylaw waqıtında taşlap yomşara töşte. Kosovo üz bäysezlegen iğlan itüennän soñ da, açuın üzenä saqlap, çırayında yılmayu belän üzen kiräk waqınta Mäskäw yäisä Brussel häm Waşiñton belän räxätlänep xezmättäşlek itä alaçaq namzät itep kürsätä başlağan ide. Şulay da waqıt belän bu xäl üzgärä töşte.
“Kosovo premyerı Thaçi, Yewropa Berlege belän xäzer yaña kileşülär tözergä cıyına. Şunıñ öçen Yewropa Berlege belän kileşü mäsläse ber aldaw säyäsäte genä. Yewropa Berlege ber yaqtan Serbia belän kileşü imzaladıq dip söyli. Ä ikençe yaqtan irtägä kitep Kosovo belän kileşü tözi. Şul uq waqıtta da, Serbiaga birgän, yaña invistetsia – proyektlär tözü öçen birgän süzlärneñ ütäläçägen belderä. Tik qayçan? Ägär dä Demokrat partia ciñsä genä.”
Älege saylaw, Kosovo bäysezlegen iğlan itkändä, Serbiada koalisiä partiası arasındağı fiker ayrılıqları säbäple urtaq xökümät cimerelgäç waqıtınnan alda uzdırılırga buldı.
Nikolic elekke saylawda, köndäşenä qarağanda barı tik 100.000 tawış ayırma belän ciñelde. Şulay itep bu saylawda sannarda ällä üzgäreş bulmas digän qaraş ta xaqim ide. Läkin ğomum qarağanda Radikallär partiası belän Tadiçneñ Demokratlar partiası yaqınça 35 %lıq tawış belän başqa-baş bardı diärgä bula.
Saylawda Yewropa Berlegeneñ yoğıntısı köçle. Saylawda yewropağa yaqın bulğan partia belän aña Kosovo häm başqa säbäplär öçen qarşı çıqqan partialar arasında köräşkä äylände. Bu oçraqta ber-berseneñ säyäsätenä bik tıqşınmağan älege ike partianı berläştergän ber säbäp: Könbatışqa qarşı toruları. Bu oçraqta ütä milläyätçe partia belän elekke koalisiädäge Kontunica partiäse, saylawda citärlek tawış belän ciñsä, Yewropa yaqlı Demokrak partiasına qarşı, bu ike partianıñ berläşüe bik ixtimal digän köçle farazlar bar.
Ägär dä bu farazlar çıñga aşsa, bu Serbianıñ Yewropa Berlegenä äğzalıq ğamällärenä kirtä bulaçaq. Berlekneñ küp kenä äğza ile Kosovo bäyselegen tanığan xäldä, yaña xökümätneñ berlek belän söyläşülärne däwam itterüe bik mömkin tügel. Monnañ qala Kosovo mäsäläsendä borçılularnı arttıraçaq. Bu da töbäkneñ totrıqlığı mäsäläsen tağın ber qat könüzägenä meñderä.
Serbianıñ tönyaq Mitrovicaga xärbi köç kiterüe bar, Belgrad xaqimiäteneñ Kosovo eçendä ayrılıqçı xaqimiät tözese bar. Kostunica partiäse äğzäse häm Kosovo serbları citäkçese Marko Jaksic, Kosovodağı wazğiätne Krajina ürnäge belän çağıştıru öçen urın yuq dip belderä. Belgrad küzätüendä ul Mitrovicanıñ tınıç yäşiyäşägenä ışana:
“Krajina Xorvatida ide. Läkin Kosovo Serbianıñ eçendä. Kosovodağı serblar Belgrad xaqimiätenä tayana, çönki Serbia konstitusiäsına kürä Kosovo äle dä Serbianıñ ber öleşe. Şuña Serbia üz cirlären saqlarğa tiyeş”
Şulay itep Serbiada yäkşämbe kön bulaçaq parlament saylawınıñ näticäse, Balkandağı totrıqlıqqa turıdan turı tä’ser itäçäk.