--------------------------------------------------------------------------------------------
►Vatikan wäkile Qazanda
Rim Papası yanında pravoslav dinendägelär belän eşläw şura räise Vatikan kardinalı Walter Casper Qazanğa säfäre waqıtında şähär merı İlsur Metşin belän oçraştı. Casper xäzerge waqıtta Tatarstan başqalasında saqlanuçı Qazan izge ana iqonasın Rusiägä kitergän keşe. Şähär başlığı Metşin, bu izge eş öçen qazanlılar Rim papası İohan Pavel ikençegä bik räxmätle buldı häm anı cılı iskä alalar, dip belderde.
Walter Casper üzeneñ qabat älege iqona belän oçraşuına quanu belderep: “Min monda pravoslavlar, katoliklar, xristiannar häm möselmannarnıñ bergä tatu yäşäwenä bik şatmın”,- dide. Casper Qazanda yaña tözelep kilüçe katolik ğıybadätxanäsen dä qaradı.
Walter Caspernıñ Rusiägä räsmi bulmağan säfäre 21 mayda başlanğan ide. Ul berniçä şähärdä bulaçaq.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Putin Alabuğağa kilde
Rusiä xökümäte başlığı Putin “Alabuğa” maxsus iqtisad töbägendä “Solers” açıq aksionerlıq cämğeyäte bilämälären elektromobilne üze yörtep qarap çıqtı. “Severstal-auto” xäzer yaña isemdä ul “Solers” dip atala. Başta Putin “Fiat Ducato” maşinaların cıyunı qaradı. Älegä monda 600 keşe eşli. Kiläçäktä alarnıñ sanı 6 meñgä citer dip planlaştırıla. Monda “Fiat Ducato” mikroavtobusları häm “Isuzu” yök maşinaları citeşterelä. Älegä yılına barlığı 120 meñ maşina çığa.
“Alabuğa” maxsus iqtisad töbägendäge eş belän tanışqaç, Vladimir Putin Rusiädä automobil' sänäğäten üsterügä bağışlanğan kiñäşmädä qatnaştı.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Kibet bulmağanğa kitapxanäçelär kitap sata
Rusiädä 27 may kitapxanälär häm anda eşläwçelärneñ xönäri bäyräme.
Teläçä rayonı üzäkläşterelgän kitapxanä mödire Rezedä Däwlieva: “Moña qädär kürelmägän şaqqatarlıq xäl- urmanan ütkändä dä tuqtatıp Elmira Şärifullinanıñ şiğerlär kitabın alıp qaytıp birä almassız mikän dip sorıylar”,- dip xäbär itte. Teläçädä maxsus kitap kibete bulmağanğa, uquçılar sorağan basmalarnı kitapxanäçelär üzläre Qazannan taşıp, anı satu belän mäşğül. Soñğı waqıtta bu yaqlarda bigräk tä Mösäğıyt' Xäbibullin, Mädinä Malikova häm Näbirä Ğıymatdinova äsärlärenä soraw zur. Teläçä kitapxanäse 2008 yılda ğına tatar telendä 20 meñ sumlıq kitap satıp alğan. Tağın şunıñ qädär alırğa isäpläre. “Bez xäzer kübräk tatar telendäge kitaplarnı alabız.
Elegräk Saba rayonına kergän waqıtta Teläçägä gel urıs telendäge kitaplar cibärep torğannar”,- dide Rezedä Däwliewa. Teläçe böten respublika külämendä milli ädäbiät satıp alu häm waqıtlı matbuğat yazdıru öçen aqça totuçılar isemlegendä Aznaqaydan ğına qalışıp ikençe urında tora. Döres, böten cirdä dä xällär alda-göl tügel. Misal öçen Kaybıç, Biektaw rayon xakimiatläre 2007 yılda kitapxanälär öçen ber tien aqça da birmägän.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Şäymiev üzidärä başlıqlarına mädäniätne torğızırğa quştı
Uzğan atnada Şäymiev tatar yazuçıları belän oçraşqan ide. Biredä yazuçılar tarafınnan rayonnarda kitap satılmaw häm ğömümän tatar mädäniäten üsterügä qağılğan problemalar kütärelde. Bolar turında prezident üzidärä citäkçeläre belän dä söyläşte.
Beleşmä öçen. 2007 yılda Tatarstanda 1118 meñ danä kitap çığarılğan
Tatar kitapların iñ küp satıp alğan rayonnar ul Aznaqay, Zäy, Saba, Teläçe. Biredä kitap alırğa totılğan aqçalar da şaqtıy yuğarı. 100 meñnän 800 meñ sumğa qädär citä. Anıñ qarawı Biektaw, Apas, Kaybıç, Tübän Kama rayonnarında kitap alırğa ber tien aqça da bülenep birelmägän. Respublikanıñ qalğan rayonnarında yaqınça 10 meñnän 60 meñgä qädär aqçalarğa kitap aluları terkälgän.
Elegräk üzidärä başlıqları mädäniätkä qädär äle toraq tözise, yullar yasıysı, tegesen qarıysı, monısın qarıysı bar dip zarlansalar da, xäzer respublika başlığı mädäniätne dä bu ölkälär belän ber däräcägä kütärde. Mädäniät problemaları Tatarstannıñ iñ yuğarı citäkçelegenä ük barıp citkän ikän inde, dimäk rayonnarda bu ölkädä çınnan da bar da tärtiptä tügel.
--------------------------------------------------------------------------------------------
►Qazanda RNE keşeläre xökem itelde
Elegräk tikşerüçelär RNE wäkilläreneñ ğämällären "tärtip bozu" dip atasa, bu yulı alarğa "millätara näfrät" mätdäse nigezendä bäyä birde.
Qazandağı mäğlümat çaralarınıñ iğtibar üzägendä bu könnärdä, ütä millätçe qaraşlar belän tanılğan Rus milli bergälege (RNE) oyışması äğzaläreneñ mäxkämä eşe tora. Belgänegezçä, däşämbe könne, Qazannıñ Sovet rayonı mäxqämäse 5 Qazan keşesen ekstremistlıq häm millätara näfrät tudıru, qoral saqlaw häm başqa mätdälär belän yıl yarımnnan 7 yılğa qädär waqıtqa irektän mährüm itü qararın çığardı.
Urıs millätçeläreneñ eşen qaraw yabıq işeklär artında bardı häm ğäyeplänüçelär qılğan cinayätlär turında täfsille mäğlümat zur ser bulıp saqlandı. Elegräk tikşerüçelär bu oyışma wäkilläreneñ ğämällären ğädi tärtip bozu, talaw dip atasa, bu yulı ğäyeplänüçelärneñ eşlärenä millätara näfrät tudıru mätdäse nigezendä bäyä birgännär.
Ğäyepläw Qazan keşeläre 28 yäşlek, yäş bala anası Yekaterina Melniqova, 23 yäşlek Yevgeniy Nazarov, 32 yäşlek Aleksandr Pavlov, 21 yäşlek Leonid Kislinskiy häm 18 yäşlek Çallı yegete Anton Duxoviçnıyğa belderelde.
Törkemneñ başqa äğzalärenä 6 yıldan artıq, 6 yıl, 3,6, 1,6 yıl häm şartlı räweştä 4 yıllıq cäzalar birelde. Şulay uq, mäxqämä törkemnän ike keşene 100 meñ sumlıq aqçalata cäzağa da hökem ittelär.
Ğäyepläwçe yaq mäxqämä qararın, ğädel dip sanıy, yaqlawçılar isä, qararnı artıq qırıs dip bäyäli häm yuğarıraq mäxkämägä möräcäğät itärgä cıyına.
