Soñğı atnalarda törek matbuğatı, säyäsätçeläre, finans dairäläre, xätta ğadi xalıqnıñ töp teması - ekonomik krizis. Başta xökümät AQŞ-ta qabınğan häm dönyağa taralğan global' ekonomik krizisqa salmaq qına qaradı. Xalıqnı “monıñ tä'sire bik köçle bulmas, bezgä turıdan-turı timäs” kebek süzlär belän tınıçlandırırğa tırıştı. Läkin sannar eşneñ kiresençä buluın kürsätä başladı. Bu inde matbuğat bitlärendä, televidenieneñ xäbär programmalarınnan kürenep tora.
Tatarstan prezidentı Şäymiev tä 12 noyäberdäge yullamasında krizis turında söyläde. Dimäk, Rusiädä dä xällär yaxşıdan tügel. Gärçä ul, Tatarstannı sport belän mäğärif üzägenä äwerelderü turında da äytte. Rusça yasalğan çığıştan Qazannı rus mäğärifeneñ başqa ber üzägenä almaştıru teläge yatamı, äytüe qıyın. Bolar asılda xıyallar ğına, ä bügenge çınbarlıq eş häm ikmäk turında bara. Säyäsätçelär Törkiädä dä şundıy xıyallar turında söylärgä yarata. Läkin bügenge köndä ekonomik krizisnıñ citdi kürsätkeçläre arta bara. Menä berniçä san:
Unnan artıq şähärdä tekstil' industriäse öçen cep eşläp çığarğan 70-80 zavod-fabrikalar yabılğan. Premyer urınbasarı Nazım Eqren, soñğı biş yılda 730 million dollarlıq aqça çit illärgä kitte, tekstil'çelär çit illärgä kredit saldılar, dip belderde. Törkiä eksportçılar mäclese räise Oğuz Satıcı da yözgä yaqın törek şirkäteneñ biredäge fabrikaların sütep, aqçaların çit ilgä çığaruların belderde. Äytik, Misırğa ğına da 1,5 milliard dollarlıq kapital salınğan bulğan. Mäğlüm tekstil' Törkiäneñ töp industriä tarmaqlarınıñ berse.
Şulay uq avtomaşina tözü industriäsendä dä eşlär yaxşıdan barmıy. Kocaelidağı Ғord avtomobil' zavodı 13-26 noyäber könnärendä maşina çığarmawın belderde. 6400 eşçe tüläwsez yalğa cibärelde. Avtomobil' industriäse oyışması berläşüennän oktäber ayında satular 40 protsentqa kimegän. Avtomobil' taratuçılar oyışması räise İbrahim Aybar, avtomaşina öçen banklardan kredit alırğa teläüçelärneñ 75 % kire qağıldı, dip belderde. Ä Törkiä xalqınıñ 75 % avtomaşinaların kreditqa ala. Şul säbäple, ütkän yıl belän çağıştırğanda avtomobil' satuları 40 % kimegän.
Global krizis başqa ber fabrikanıñ da yabıluına säbäpçe buldı. Şularnıñ berse, Philips elektron cihazlar eşläp çığarğan fabrika.
Krizis arqasında soñğı ber yılda tabiği ğaznıñ bäyäse 74 %-qa, elektrnıñ 62,5 %-qa, sunıñ 250%-qa, Amerikan dolları 30, yevro 15 %-qa artqan. İnflyatsiä isä bügenge köndä 12 % tiräse.
İstanbul säwdä oyışması citäkçese Murat Yalçıntaş, xökümätkä töbäp, ägär dä tieşle çaralar kürelmäsä, eşquarlar belän banklar arasındağı balans bozılaçaq, dip kisätte. Ul şunıñ belän, banklar aqça eşläwne küz aldında totıp, eşquarlarğa yuğarı protsent belän kredit birälär. Bu baytaq eş urınınıñ yabıluına säbäp bulaçaq digän faraz da bar. İstanbul industrialistlar oyışması citäkçese Tanıl Küçük tä, Törkiäneñ ekonomikası elektän ük eşsezlek, defitsit arqılı awırlıqlar kiçerä ide. Global' krizis bu awırlıqlarnı tağı da arttıraçaq, törek ekonomikası qıyın ber çorğa kerä, xätta kerde, dip äytep bula.
Premyer Erdoğan 15 noyäberdä Vaşingtonda täräkqıät yulına basqan 20 ilneñ yuğarı däräcäle oçraşuında qatnaşıp, şuşı global' krizisqa çaralar ezläyäçäk. Läkin AQŞ, Angliä häm Almaniä kebek illär torğınlıqqa kergän buluların belderdelär inde. Qısqası, Törkiäne citdi ekonomik problemalar kötä, bu sotsial' tormışqa da bik tiskäre tä'sir yasayaçaq. Monıñ bilgeläre kürenä dä başladı.
Tatarstan prezidentı Şäymiev tä 12 noyäberdäge yullamasında krizis turında söyläde. Dimäk, Rusiädä dä xällär yaxşıdan tügel. Gärçä ul, Tatarstannı sport belän mäğärif üzägenä äwerelderü turında da äytte. Rusça yasalğan çığıştan Qazannı rus mäğärifeneñ başqa ber üzägenä almaştıru teläge yatamı, äytüe qıyın. Bolar asılda xıyallar ğına, ä bügenge çınbarlıq eş häm ikmäk turında bara. Säyäsätçelär Törkiädä dä şundıy xıyallar turında söylärgä yarata. Läkin bügenge köndä ekonomik krizisnıñ citdi kürsätkeçläre arta bara. Menä berniçä san:
Unnan artıq şähärdä tekstil' industriäse öçen cep eşläp çığarğan 70-80 zavod-fabrikalar yabılğan. Premyer urınbasarı Nazım Eqren, soñğı biş yılda 730 million dollarlıq aqça çit illärgä kitte, tekstil'çelär çit illärgä kredit saldılar, dip belderde. Törkiä eksportçılar mäclese räise Oğuz Satıcı da yözgä yaqın törek şirkäteneñ biredäge fabrikaların sütep, aqçaların çit ilgä çığaruların belderde. Äytik, Misırğa ğına da 1,5 milliard dollarlıq kapital salınğan bulğan. Mäğlüm tekstil' Törkiäneñ töp industriä tarmaqlarınıñ berse.
Şulay uq avtomaşina tözü industriäsendä dä eşlär yaxşıdan barmıy. Kocaelidağı Ғord avtomobil' zavodı 13-26 noyäber könnärendä maşina çığarmawın belderde. 6400 eşçe tüläwsez yalğa cibärelde. Avtomobil' industriäse oyışması berläşüennän oktäber ayında satular 40 protsentqa kimegän. Avtomobil' taratuçılar oyışması räise İbrahim Aybar, avtomaşina öçen banklardan kredit alırğa teläüçelärneñ 75 % kire qağıldı, dip belderde. Ä Törkiä xalqınıñ 75 % avtomaşinaların kreditqa ala. Şul säbäple, ütkän yıl belän çağıştırğanda avtomobil' satuları 40 % kimegän.
Global krizis başqa ber fabrikanıñ da yabıluına säbäpçe buldı. Şularnıñ berse, Philips elektron cihazlar eşläp çığarğan fabrika.
Krizis arqasında soñğı ber yılda tabiği ğaznıñ bäyäse 74 %-qa, elektrnıñ 62,5 %-qa, sunıñ 250%-qa, Amerikan dolları 30, yevro 15 %-qa artqan. İnflyatsiä isä bügenge köndä 12 % tiräse.
İstanbul säwdä oyışması citäkçese Murat Yalçıntaş, xökümätkä töbäp, ägär dä tieşle çaralar kürelmäsä, eşquarlar belän banklar arasındağı balans bozılaçaq, dip kisätte. Ul şunıñ belän, banklar aqça eşläwne küz aldında totıp, eşquarlarğa yuğarı protsent belän kredit birälär. Bu baytaq eş urınınıñ yabıluına säbäp bulaçaq digän faraz da bar. İstanbul industrialistlar oyışması citäkçese Tanıl Küçük tä, Törkiäneñ ekonomikası elektän ük eşsezlek, defitsit arqılı awırlıqlar kiçerä ide. Global' krizis bu awırlıqlarnı tağı da arttıraçaq, törek ekonomikası qıyın ber çorğa kerä, xätta kerde, dip äytep bula.
Premyer Erdoğan 15 noyäberdä Vaşingtonda täräkqıät yulına basqan 20 ilneñ yuğarı däräcäle oçraşuında qatnaşıp, şuşı global' krizisqa çaralar ezläyäçäk. Läkin AQŞ, Angliä häm Almaniä kebek illär torğınlıqqa kergän buluların belderdelär inde. Qısqası, Törkiäne citdi ekonomik problemalar kötä, bu sotsial' tormışqa da bik tiskäre tä'sir yasayaçaq. Monıñ bilgeläre kürenä dä başladı.
