Украина беректәшләренең төп мәсьәләсе бүген – Русиягә карата яңа санкцияләр кертү түгел, ә булганнарын эшләтү. Хәрби тауарлар, сугышта да, гади тормышта да кулланыла алучы тауарлар, йөк машиналары өчен моторлар һәм башка җиһазларны кертүне тыюга карамастан, алар Русиягә барыбер керә. Ничек керә? Бу хакта "Настоящее время"га "Трансперенси Интернешнл" оешмасының Русия бүлеге мөдире Илья Шуманов сөйләде.
Санкцияләр эшләми дип әйтеп булмый. Шул ук вакытта Русия аларны урап уза алмый дию дә дөрес түгел. Мәскәүгә иң мөһиме углеоводородларын сату. Бу федераль бюджет өчен дә, сугышны алып бару өчен дә, шул ук санкцияләрне урап узу өчен дә акча дигән сүз.
Беренчедән, Русия нефтен башка илләр нефте белән катнаштырып саталар. Bloomberg мәгълүматынча, моны Азиядә дә, Якын Көнчыгышта да эшлиләр. Бу катлаулы схема. Гадирәге дә бар.
Илья Шуманов сүзләренчә, төп сценарий – танкер бер якка китә, ләкин соңрак трекинг экраннарыннан югала һәм башка юнәлешкә китеп, тауарларын сата.
Русия санкцияле нефтьне сатуда шулкадәр остарды ки, ул башка илләргә дә ярдәм итә ала. Красноярски өлкәсе губернаторы улы Артем Уссны да АКШ Венесуэлага Америка санкцияләрен урап нефть сатуда гаепле дип саный. Нефть сатылып, акча алынгач, аны тыелган тауарлар сатып алуга тотарга була.
"Артем Усс венесуэла нефтен сатудан кергән акчага хәрби өлкәдә дә, көнкүрештә дә кулланыла торган ике яклы кулланылыштагы тауарлар сатып алган дип аңлыйм. Русиягә сатарга ярамаган транзисторлар, ниндидер платалар булган", ди Шуманов .
Мондый тауарларны транзит белән Азиядән Төньяк-көнчыгыш Европага җибәреп була. Ә юлда аларның бер өлеше Русиядә югала. Financial Times мәгълүматынча, ике миллиард долларлык тауарның бары тик яртысы гына маршрутның ахыргы ноктасына бары җиткән. Газ турбиналары, радиоҗиһазлар һәм башка әйберләр Русия чигендә юкка чыккан.
Моннан тыш, Үзәк Азия илләреннән реэкспорт та бар. Казакъстан, Үзбәкстан һәм Кыргызстан Русия Украинага басып кергәннән соң Мәскәүгә рекордлы дәрәҗәдә тауар кертә башлады. Бу күләмдә тауарны әлеге илләр җитештерми. Моңа көнкүреш техникасы да, катлаулы электорника да керә. Шул исәптән корал ясау өчен кулланып булган тауарлар.
Санкцияләрне Русия дәүләт буларак кына түгел, чикләүләргә эләккән физик затлар да урап уза. Мәсәлән, Кремльгә якын бизнесменның яхтасы Европаның бер портында тоткарланган иде. Әмма эшмәкәр экипажга акча түләп, аны урлаттыра ала.
"Бу XXI гасыр пиратлыгы. Бүген Пират гаваньнары – ул офшор юрисдикцияләре, кариб илләре һәм башкалар гына түгел. Пиратлык тәҗрибәсен санкцияләргә эләккән кешеләр дә куллана. Мәсәлән, Алишер Усманов белән бәйле яхталар урланды, Андрей Мельниченко белән бәйле яхталар да портлардан юкка чыкты", ди Шуманов.
Русия байларының яхталары хәзер кайда
Яхтаны портлардан чыгару бик авыр түгел булып чыкты. Кыйбатлы көймәләрне гади сивил портларга куялар. Аларны ниндидер хосусый ширкәтләр саклый ала. Ә кайбер очракларда сак бөтенләй булмаска да мөмкин. Шуманов сүзләренчә, "иң арзан юл – портның сак хезмәтенә акча төртү". Тагын бер әйбер, яхталарны саклау оештырылмау. "Кыйбатлы яхталарны саклауга күп акча кирәк. Бу бик зур чыгымнар. Һәм ул беркемгә дә йөкләнмәгән. Чынлыкта бу яхталар ташлап калдырылган", ди ул.
Бу күзгә күренгән схемалар гына. Алар күптән билгеле булса да, эшләүләрен дәвам итәләр. Тыюларга карамастан, Русия нефтен сата, санкциядәге тауарларны ала һәм гаскәрне тәэмин итә. Күпме схемалар ачылмаган – анысы билгесез. Киләчәктә Көнбатшы илләре төп игътибарны шуңа юнәлтәчәк.
- 2022 елның февралендә Русия Украинага һөҗүм итте. Моңа җавап итеп, АКШ һәм Европа даими рәвештә санкцияләр кертә, алар Русия оешмалары белән хезмәттәшлек итүне чикли яки тулысынча тыя.
- Русия Украинага бәреп кергәннән соң 1200дән артык оешма Русиядә эшчәнлеген туктатты, аларның 372се илдән тулысынча китте.
Язманың оригиналы: "Настоящее время"
🛑 Русиядә Азатлык сайты томаланды, нишләргә? Безнең кулланма.
🌐 Безнең Telegram каналына да кушылырга онытмагыз!
Форум