Итак, главное слово нашего урока – это деньги, на татарском – акча. Для начала рассмотрим некоторые фразы:
Лексика
- акча эшләү – зарабатывать
- акча тоту, акча сарыф итү – тратить, расходовать деньги
- акча туздыру – растрачивать все деньги
- акчаны кысып тоту – экономить деньги
- акча җиткерү – делать так, чтобы денег хватало на жизнь
- акча җиткереп булмый – денег не хватает на жизнь
- акча җыю – копить
- акча санау – cчитать деньги
- бурычка акча биреп тору – одалживать деньги
- акча янчыгы – кошелёк
Бирем. Вставьте подходящие пропущенные фразы:
- Без әле фатир яллап торабыз, үзебезнекенә акча ... . Шуңа күрә акчаны ... тырышабыз.
- Безнең гаиләдә ике кеше дә эшли. Беребез генә эшләгәндә, акчаны ... .
- Яңа елга үземә ... бүләк иттем.
- Күпчелек кеше акчасын нәрсәгә ... ... контрольдә тотмый.
- Акча ... яратасың икән, ... дә ярат.
Изучим еще немного актуальной лексики:
Лексика (2)
- акчасызлык – безденежье
- мирас – наследство
- әйләнеш – оборот
- табыш – находка, прибыль
- керем – доход
- чыгым – расход, затрата
- бурычка бату – влезть в долги
"Кая китте бу акча? Куда делись все деньги" – статистика утверждает, что большое количество людей к концу месяца задается этим самым вопросом. Все дело в способности контролировать свой бюджет. Поэтому спросим у наших респондентов умеют ли они тратить деньги:
Акча тота беләсезме?
Шулай да балалар, сәламәтлек, гаилә белән бәйле әйберләргә акча кызганмыйм.
Бирем. Найдите фразы в тексте:
- чего душа пожелает –
- не могу удержаться –
- не жалею –
- тратить с удовольствием –
- хранить –
- платно –
- чувство меры –
- ставить в неудобное положение –
- возвращать –
Бирем. А теперь ответьте на вопросы:
- Резеда нәрсәдән тыела алмый?
- Ул акчаны ничек тота?
- Илгизәрнең акчага карашы нинди?
- Илгизәрнең чыгымнары нинди?
- Алмаз фикеренчә, ни өчен чама хисен белү кирәк?
- Алмаз нинди принцип белән яши?
В татарском языке существует большое количество выражений со словом акча, в том числе и с переносными значениями. С помощью них можно обогатить свою повседневную речь:
Идиомы со словом "акча"
Акча колы/ акчага табынган/ акча дип үлә (раб денег/ поклоняющийся деньгам/ готов умереть ради денег) – так называют человека, который живет ради денег;
Акча балалата – преумножает деньги
Акчасы янды (букв. сгорели) – потерял деньги
Акча төртә – дает взятку
Акчаны җилгә очыра (букв. пускает по ветру) – впустую тратит деньги
Акчаны көрәп ала (букв. сгребать) – зарабатывает много денег
Акча су кебек ага (букв. течет как вода) – деньги быстро заканчиваются
Прослушайте диалоги с примерами использования новых выражений.
Диалог 1: Акчаны көрәп ала
- Ләйсән. Айгөл, кара әле, безнең кадрлар бүлегендә эшләүче Гөлназны күрдеңме соң әле – яңа тун кигән.
- Айгөл. Кит аннан. Тагын мыни? Әле былтыр гына ире чәшке тун бүләк иткән иде бит.
- Ләйсән. Хе, бүләк итәр дә. Аныкы бит акчаны көрәп ала.
- чәшке тун – норковая шуба
Диалог 2. Балалатырга кирәк.
Марат. Айрат, сәлам! Синең белән бер эш буенча киңәшләшергә кирәк иде.
Айрат. Тыңлыйм, абзый, сөйлә!
Марат. Хатын белән бераз җыелган акчабыз бар. Хәзер бит буталчык замана, ул акчаны тик яткырып булмый – яныр дип борчылабыз. Шуны нишләтик икән?
Айрат. Тик яткырмагыз, балалатырга кирәк!
Марат. Ничек итеп?
Айрат. Әйдә очрашыйк, берничә юлы бар – аңлатырмын.
Марат. Сөйләштек, абзый, рәхмәт!
Диалог №3: Акчаны җилгә очыру.
Рәис. Чәчәк урынына берәр файдалырак әйбер алсак?
Гөлнур. Мин сиңа әйтәм: хатын-кыз өчен бүләк янына чәчәк булуы бик мөһим.
Рәис. Ике көннән чүпкә очачак бит инде ул. Акчаны җилгә очыру гына бу.
Гөлнур. Ярый әле бөтен ир-ат синең кебек уйламый. (Сатучыга эндәшә.) Зинһар, миңа әнә теге чәчәк бәйләмен бирегезче.
- чәчәк бәйләме – букет цветов
Бирем. Әйе/Юк
- Гөлназ узган ел чәшкә тун киеп йөргән.
- Айгөлнең ире күп акча эшли.
- Марат акча җыя белми.
- Айрат акчаны балалата белә.
- Рәис – акча колы.
- Гөлнур Рәиснең фикерен тыңламый.
Наконец, поговорим об еще одном базовом навыке финансового вопроса – экономии – акчаны кысып тоту. Прочитайте небольшой лафках от специалиста про правило 30 дней.
Бирем. Перескажите текст, используя следующие фразы:
- алдан уйланылмаган – незапланированная
- кинәт кенә – внезапно
- тотылачак акча – деньги, которые нужно будет потратить
- аерып куегыз – отложите
- 30 көн узганнан соң – после 30 дней
- теләк үзгәрсә – если измениться желание
На этом уроке мы успели поговорить о различных аспектах денежнего вопроса, изучили много полезных слов и живых фраз. Не забудьте закрепить пройденный материал с помощью нашего итогового теста:
Тест: Акча тоту
Сынау
Как вам наш урок? Пишите нам на почту (eydetat@gmail.com) и в соцсетях, что понравилось, а что нет. Напоминаем, что вы также можете учить татарский с помощью наших курсов "разговорный татарский для начинающих" и "разговорный татарский для продолжающих".
Не забывайте заглядывать на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Instagram-е, Youtube и Тиктоке.
Встретимся на следующем занятии. Сау булыгыз!
