Xakimiäte bulğan qayber adäm zatları üzläreneñ icadi yağın da kürsätergä telilär bulsa kiräk. Üzäk Aziä illäre prezidentları çığarma tügel. Uzğan atnada Qazaxstan prezidentı Nursultan Nazarbayevnıñ ant itü yolasında -Minem Qazaxstanım – digän yaña gimn yañğıradı. Anıñ tekstına prezident üze tözätmälär, östämlär kertkän.
Asılda bu 50 yıllıq çır häm anıñ süzlären Şamsi Kaldayakov yazğan bulğan. Qazaxstan prezidentı yaña gimnıñ süzläre öçen maqtalsa da, Nazarbayev üze anı zamança itü öçen tekstın üzgärtkän buluın ğına belderde. Şulay da Nazarbayev törle temalarğa yazılğan altı kitapnıñ aftorı bulıp tora. Ä inde Taçiklar üzläreneñ prezidentı İmomali Raxmanovnıñ osta cırlauı belän ğorurlana alalar.
Alar şulay uq kommunizm çorında kolxoz räise bulğan Raxmanovnıñ Taçiklarnıñ tarixı turında dürt tomlıq äsärneñ aftorı buluın da äytä alalar. Üzbäkistan prezidentrı Karimov ta yazuçı. Ul 12 tomlıq äsärlärneñ häm törle maqälälärneñ aftorı. Askar Akayev Qırğızısannıñ prezidentı postınnan uzğan yılnıñ Martında kitärgä mäcbür buldı. Ul Üzäk Aziä prezidentlarınnan ayırmalı bularaq, bu postnı bilävdän elek ük qayber ğilme äsärlärneñ aftorı bulğan şäxes. Xäzerge prezident Kurmanbek Bakiyev älegä aftor bularaq tanılmağan. Bälkim monda prezidentlıq möddäteneñ äle bik qısqa buluı rol uynıydır. Üzäk Aziädäge prezidentlar arasında äsärläre iñ küp basılğanı Törkmänstan prezidentı Saparmurat Niyazov. Ul şiğır dä yazğalıy. Anıñ öç qurqınıç digän şiğırı öç yıl elek yazılğan bulırğa tieş.
Niyazovnıñ iñ zur ähämiät birgäne, anıñ Ruxnamäse. Ruxnamä 1 häm İİne här kem uqırğa tieş. Şäkertlär dä bu äsärlärdän sitatlar öyränergä tieşlär. Xökümättä Ruxnamäneñ eçtälegen belmägän räsmine oçratıp bulmıy. Xätta uram xäräkäten konrol itüçe militsioner qäğidäne bozğan keşene tuqtatqaç, anardan Ruxnamädän sitatlar kiterüen sorıylar. İñ kimendä ber ike sitat belmägän keşegä aqça cazası birelä. Üzäk Aziäneñ prezientları äsärlären üzläre yazmağannar dip şiklänüçelär az tügel. Üzäk Aziäneñ bügenge prezidentlarınıñ yazu teläge sovet çorınnan miras bulıp qalğandır. Lenin, Stalin häm başqalar üz äsärlären miras itep qaldırdılar. Üzäk Aziä prezidentları da üzläreneñ millätneñ aqsaqalı häm mädäni citäkçese dip tanılu teläge säbäple şiğır, cır icat itälär, kitap yazalar. Bälkim bügenge citäkçelärneñ bu teläge elekke ämir häm xannarnıqınan tağı da köçleräkter. Çönki ämir , xannar ber ük vaqıtta dini mäsälälärdä dä xakimdarlar ide. Ä inde sovet çorı kommunist citäkçelär bulğan xäzerge prezidentlar monı däğvä itä almıylar.
Färit İdelle
Asılda bu 50 yıllıq çır häm anıñ süzlären Şamsi Kaldayakov yazğan bulğan. Qazaxstan prezidentı yaña gimnıñ süzläre öçen maqtalsa da, Nazarbayev üze anı zamança itü öçen tekstın üzgärtkän buluın ğına belderde. Şulay da Nazarbayev törle temalarğa yazılğan altı kitapnıñ aftorı bulıp tora. Ä inde Taçiklar üzläreneñ prezidentı İmomali Raxmanovnıñ osta cırlauı belän ğorurlana alalar.
Alar şulay uq kommunizm çorında kolxoz räise bulğan Raxmanovnıñ Taçiklarnıñ tarixı turında dürt tomlıq äsärneñ aftorı buluın da äytä alalar. Üzbäkistan prezidentrı Karimov ta yazuçı. Ul 12 tomlıq äsärlärneñ häm törle maqälälärneñ aftorı. Askar Akayev Qırğızısannıñ prezidentı postınnan uzğan yılnıñ Martında kitärgä mäcbür buldı. Ul Üzäk Aziä prezidentlarınnan ayırmalı bularaq, bu postnı bilävdän elek ük qayber ğilme äsärlärneñ aftorı bulğan şäxes. Xäzerge prezident Kurmanbek Bakiyev älegä aftor bularaq tanılmağan. Bälkim monda prezidentlıq möddäteneñ äle bik qısqa buluı rol uynıydır. Üzäk Aziädäge prezidentlar arasında äsärläre iñ küp basılğanı Törkmänstan prezidentı Saparmurat Niyazov. Ul şiğır dä yazğalıy. Anıñ öç qurqınıç digän şiğırı öç yıl elek yazılğan bulırğa tieş.
Niyazovnıñ iñ zur ähämiät birgäne, anıñ Ruxnamäse. Ruxnamä 1 häm İİne här kem uqırğa tieş. Şäkertlär dä bu äsärlärdän sitatlar öyränergä tieşlär. Xökümättä Ruxnamäneñ eçtälegen belmägän räsmine oçratıp bulmıy. Xätta uram xäräkäten konrol itüçe militsioner qäğidäne bozğan keşene tuqtatqaç, anardan Ruxnamädän sitatlar kiterüen sorıylar. İñ kimendä ber ike sitat belmägän keşegä aqça cazası birelä. Üzäk Aziäneñ prezientları äsärlären üzläre yazmağannar dip şiklänüçelär az tügel. Üzäk Aziäneñ bügenge prezidentlarınıñ yazu teläge sovet çorınnan miras bulıp qalğandır. Lenin, Stalin häm başqalar üz äsärlären miras itep qaldırdılar. Üzäk Aziä prezidentları da üzläreneñ millätneñ aqsaqalı häm mädäni citäkçese dip tanılu teläge säbäple şiğır, cır icat itälär, kitap yazalar. Bälkim bügenge citäkçelärneñ bu teläge elekke ämir häm xannarnıqınan tağı da köçleräkter. Çönki ämir , xannar ber ük vaqıtta dini mäsälälärdä dä xakimdarlar ide. Ä inde sovet çorı kommunist citäkçelär bulğan xäzerge prezidentlar monı däğvä itä almıylar.
Färit İdelle