Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä: Şpionnar cancalı NKOlarğa arta barğan basımnı kürsätä


Russiäneñ Britaniäne şpionlıqta ğäyepläwe säbäple qabınğan diplomatik ığı-zığı ike il arasındağı mönäsäbätlärgä ozın möddät tiskäre yoğıntı yasıy ala. Düşämbe könne Russiä 4 britan diplomatın şpionlıqta ğäyepläp, alarnıñ berse xökümättän bäysez oyışma- (NKO)larğa aqça birgän dip däğwä itte. London ğäyepläwlärne kire qağıp bez NKOlarnı açıqtan açıq finansiälibez dip belderde. Häm Mäskäw bu keşelärne cezalandırsa cawap qaytaru belän kisätep quydı. Küzätüçelär fikrençä ğäyepläwlär Britanigä höcümgä qarağanda, NKOnıñ eşçänlege häm finansiäläwenä quyılğan çikläwlär turındağı bäxäsle qanunnı aqlaw mäqsatın quya.

Yäkşämbe könne Rusiäneñ däwlät televidiniäse RTR James Bond filmeñ xäterlätkän surätlär kürsätte. Britan şpionnarı yasalma taşqa yäşrengän tapşırğıç aşa urıs agentı belän elemtägä kerä.Mäskäw parkında yäşerelgän cihaz kilgän eletron mäğlümätne soñraq komputorğa tapşıra. Şuşı filmne RTR Britan şpion çeltäre eşçänlege dip añlattı . Programmada 4 britan diplomatı Mäskädäge ilçelektä eşlilär dip äytelde.23.ğynuarda FSB ğäyepläwne raslap, diplomatlar belän elemtädä torğan Rusiä watandaşı qulğa alındı ul şpionlıq belän şägellänüen tanıdı dip belderde .Küplär bu insidentnı Britaniäne cazalau dip bäyäli. Çönki Britaniä Kreml , prezident Putingä qarşı bulğan tanılğan şäxeslärgä sıyınu xoquqı birä.Alar arasında bilgele çäçän ğıysyançısı Axmäd Zakayev häm milliarder Boris Berezovskinı telgä alıp bula. Şulay da britan şpionnarı cancalınıñ turıdan turı Rusiädäge NKOlarğa bäylänüe , monda keşe xoquqları häm mätbuğat ireklegen yaqlağan xökümättän bäysez oyışmalar hädäf itep alına digän spekulativ fikerlärne quätländerä. Britaniä tışqı eşlär ministrılığı Russiädä keşe xoquqları häm sivil cämğiät buldıru ölkäsendä eşlägän NKOlarğa finans yardäme birüebez ser tügel dip belderde. Televidiniädä kürsätelgän Filmdä Mäskäwneñ Helsinki Törkeme telgä alındı. Oyışmanıñ citäkçese Lüdmila Alekseyeva 2004nçe yılda Britan ilçelegennän aqça aluların häm şul aqça belän aktivistlarnıñ keşe xoquqları turındağı dokumentlarnı tikşerü öçen Britaniägäbaruların belderde. Ul FSB ğäyepläwläre belän 2007çe yıldağı Duma häm 2008çe yıldağı prezident saylawlarınnan elek xoquq yaqlaw törkemeneñ abruyın töşerü mäqsatın quya dide.

Eleke KGB agentı bulğan Putin könbatış NKOlarnı eleke sovet däwlätlärendä säyäsi tınıçsızılq buldıru öçen qullana digän ide. Bu ayda Putin Rusiä xakimiätlärenä xökümättän bäysez oyışmalarnıñ eşçänlegen , finansiälänüen kontrol itü basım yasau mömkinlegen birgän yaña bäxäsle qanunğa qul quydı. Xoquq yaqlawçılar qanun Kremlgä tänqitle qaraş beldergän törkemnärne izü,qısu mömkinçelege birä dp qurqsa, xakimiätlär qanun terror häm aqça yuuğa qarşı dip anı yaqlıy. Şulay da qanunnı yaqlawçılar cinayätçelärneñ NKOlar artına yäşerenüenä dälil kiterä almadı. Mäskäwdä Heritage Foundation-nıñ direktorı Yevgeni Volk süzlärençä,

Minemçä şuşı insident Rusiä cämäğätçelegen, naçar könbatış diplomatları Rusiädäge sotsial oyışmalarğa aqça birä digän fikergä ışandıru mäqsatı belän saylandı.Bu Rusiägä qarşı doşmannarça aksiä bulıp tora.

Cancal Rusiä analitikları häm NKOlar arasında zur borçıluğa säbäp bulıp tora. Küplär bu tsenarie ışandıruçı tügel , ozın möddättä beräw dä ciddi itep qaramayaçaq disä dä Mäskäwdä Carnegie Üzägeneñ säyäsi analitige Nikolay Petrov küplär öçen TV berdänber mäğlümät çığanağı häm şuşı infotmatsiä Rusiädäge xoquq yaqlaw törkemnärenä zur orım yasıy ala dip äytep bolay dip däwam itte:

Belgeçlär cämäğätçelek fikrenä täsir itü mömkinçelegenä tieşle ähämiätne birmi.Mäskäw Helsinki Törkemeneñ eşçänlegen qarap barmağan ğadi keşedä oyışma şpionnar belän bäyleneştä alardan aqça alıp tora digän fiker qalaçaq.

Ämma eleke SSSRda NKOlarnı Russiä genä yuq itergä tırışmıy.2003tä Gruziädäge ''Göl Çäçäk'' inqilabınnan soñ Üzäk Aziä illäre cämğiätneñ sivil sektorına kisken çikläwlär quydı.Üzbäkstanda Soros vaqfınıñ Açıq Cämğiät İnstitutı 2004 yabıldı .2005 mätbuğatnı yaqlawçı Feedom Hous turında cinayät eşe quzğatıldı. Qazaxstanda Nursultan Nazarbayev saylawlardan elek NKOlarnıñ eşçänlegen yaqınnan qarap baraçaqbız digän ide. Ul Gruziä, Ukraina häm Qırğızstandağı inqilaplar öçen xökümättän bäysez oyışmalarnı ğäyepläp çıqqan ide färidä xämit
XS
SM
MD
LG