Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yewropa Şurası Parlament Mäclese kommunistik rejimnar qılğan cinayätlärne xökem itte


Yevropa Şurasınıñ Parlamentar Assambleye Çärşämbedä Strasburgtağı utırışta totalitar kommunistik rejimnarnıñ keşe xoquqların bozuları xökem itelde. Läkin, anda Yevropa xökümätlären kommunistik cinayätlärne xökem itkän räsmi deklaratsiä qabul itärgä häm kommunistik çorda eşlängän cinayätlär öçen cavaplılarnı tabu öçen tikşerü eşlären alıp barırğa çaqırğan täqdim proyektı turında kileşep bulmadı.

Kommunist rejimnarnıñ yauızlıqların xökem itkän rezolutsiä assambleyde qızu bäxäslärgä säbäp buldı. 46 ilneñ parlamentarların berläştergän Yevropa Şurası Parlamentar Assambleye keşe xoquqlarınıñ ütäleşen küzätüçe töp organ. Kommunist rejimnarnıñ keşe xoquqların bozuların xökem itkän rezolutsiä ğadi küpçelek tauış belän qabul itelde. Rezolutsiädä telgä alınğan cinayätlär arasında , ayırım häm kümäk üterülär, konslagerlarda hälak bulular, açlıq, deportatsiä , cäberläv, eskäncä, qollarça mäcbüri xezmät häm fizik terrornıñ başqa formaları telgä alınğan. Dokumentta mondıy aktlar İkençe Dönya Suğışı vaqıtındağı natsi cinayätläre kebek ük xökem itelergä tieş dielgän. Anda şulay uq totalitar kommunistik rejimnar äle dä qayber illärdä bar dielgän. Rezolutsiäneñ aftorı Assambleyneñ Şvet ağzası Goran Lingblad sempatiä qorbannarğa yünälergä tieş dide.

"Kommunizm isemennän eşlängän bu ninayätlärneñ çığarmasız xökem itelgän buluı härkemgä mäğlum bulırğa tieş. Kommunistik rejim qorbannarı isän bulğan yäisä alarnıñ tuğanarı isän bulğan möddätçä, alarnı moral yaqtan aqlau mömkinlege bar."

Läkin, xökümätlärne kommunistik rejimnarnıñ cinayätlären xökem itärgä çaqırğan rezolutsiäneñ qabul itelüe öçen kiräk bulğan öçtän ike küpçelek tauış cıu mömkin bulmadı. Ul rezolutsiägä andıy cinayätlärne tikşerergä yäğni cavaplılarnı tabarğa çaqıru da kertelgän ide. Täqdim Assambleydä qatnaşqan Rusiä delegatsiäseneñ häm başqa Yevropa illärennän kilgän qayber kommunist häm sotsialistlarnıñ qatı tänqitenä duçar buldı. Rusiä Kommunistlarınıñ citäkçese Gennadi Zyuganov monı uñ partiälärneñ Yevropanı bülgälärgä tırışuı dip bäyäläde. Rusiä väkilçelegendäge başqa ber kommunist ağza İvan Melnikov Lindbladnı ike törle ülçäv qullanuda ğäyepläde häm Rusiäneñ Yevropa Şurasına fondların tuqatuı belän kisätte. Assambleyneñ Strasburgtağı ciını ütkän bina aldında Rusiädän häm başqa Yevropa illärennän kilgän 200-läp kommunist protest demonstratsiäse ütkärde. Läkin, barlıq Rusiälelär dä monı urtaqlaşalar dip äytep bulmıy. Mäskävdäge AQŞ-Kanada İnstitutı başlığınıñ urınbasarı Viktor Kremenyuq Assambley kommunistik cinayätlärgä qarşı yomışaq pozitsiä aldı dip qänäğätsezlek belderde.

"NATOda berläşkän Könbatış Yevropa koomunizmnı xökem itkän häm anı döşman dip atağan ide. Min Assambley täqdimnäreneñ ütmäven işetkäç şaqqattım häm bolay dip uyladım . Sez nindi NATO ağzası , ni öçen endäşmisez . Bu sälätsezlek bulıp tora Bu citärlek tırışlıq tügel häm döres tä tügel."

Tögäl bulmağan xisaplarğa qarağanda 20-nçe ğasırda dönyada kommunistik rejimnar xökem sörgän illärdä 100 milion keşe qorban bulğan. Şularnıñ 65 milionı Qıtayğa, 20 milionı SSSRğa, ikeşär milionı Tönyaq Korea belän Kambociägä, ber yarım milionı Afğanistanğa, ber milionı Vietnamğa, berär milionı Könçığış Yevropa belän Latin Amerika illärenä turı kilä.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG