Keşe xoquqları mäsäläsenä zur ähämiät birgän Yevropa Şurasınıñ Parlamentar Assambleye üzeneñ sessiäsendä bu ölkädä şaqtıy qatı pozirtsiä aldı. Ul Çeçnädä keşe xoquqlarınıñ bozıluı säbäple Rusiägä şeltä belderde. Kommunistik rejimnarnıñ eşlägän cinayätlären xökem itte. Pänceşämbedä isä prezident saylaularınnan alda Belorusta keşe xoquqlarınıñ torışın tikşerde häm bu xaqta da rezolutsiä qabul itte. Assambley Belorusta politik oppozitsiäne berläşterüne aktivıraq yaqlarğa kiräklegenä basım yasaldı. Oppozitsiä väkile häm Mart ayında bulaçaq prezident saylaularınıñ kandidatı Aleksander Milinkeviç yasağan çığışında, Belorusta demokratiä yuq häm cämğiät qurqu säbäple paraliç xäldä dip belderde.
"Xakimiätlärne tänqitläv dävlätkä qarşı höcüm dip bäyälängän vazğiättä saylaular irekle bula alamı? Bu yılnıñ ğinvar ayınnan başlap bu cinayät dip xisaplana. Bäysez radio häm televideniä bulmağan ildä saylaular irekle bula alamı?"
Bügen Belorusta prezidentlıqqa kandidatlıqnı quyu öçen imza cıunıñ soñğı köne. Namzät bulır öçen 100 meñ imza ciarğa kiräk. Milinkeviç 100 meñnän küberäk imza ciyğan inde. Läkin, anıñ öçençe märtäbä namzät bulırğa yul quyğan referendum oyıştırğan xakimiättäge prezident Lukaşenkanı ciñüe bik ikele. Milinkeviç APgä birgän ängämäsendä Mart ayındağı saylaularda xärämläşülär bulğan xäldä, Beloruslarnı uramğa çığarırğa äzer toruın belderde. Belorus Parlamentı Tübän Platası süzçese Uladimer Kanaplyou assambleydä yasağan çıışında, xalıq Belorusta nindi dä bulsa revolutsiäne yaqlamayaçaq dip äytte. Ul şulay uq assambley räsmiläreneñ Belorus häm Lukaşenkağa tänqitle mönäsäbätenä tiskäre qaraş belderde.
"Sezneñ Belorus respublikası turında şundıy şau şu quptaruığıznı añlamıybız, xayır añlıybız. Başqa regionnar belän çağıştırğanda ilebezdäge vazğiät naçarıraq tügel, ä bälkim xätta yaxşıraqtır da. Bälkim moña bezneñ AQŞ aldında tezlänmävebez säbäpçedere? Bez tezlänsäk, monnan Yevropağa nindi fayda bulır ikän? "
Bu argumentlar Yevropa Şurası Parlamentar Assambleyenä täsir itmäde. Ul başqa xalıqara oyışmalarnı, şul sanda Yevropa Berlegen häm Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasın Belorusta demokratiäläşterü protsesına yardäm itü öçen urtaq strategiä buldırırğa çaqırğan rezolutsiä qabul itte. Yevropa Komissiäse Belorusqa saylaulardan alda germaniä citäklägän tapşırularnı finasiäläv öçen yaqınça ike yarım milion dolar birergä buldı. Belorus Yevropa Şurasında ağza bulmağan berdän ber Yevropa ile. Moña anda qanunnarnıñ küzätelmäve häm keşe xoquqlarınıñ ütälmäve säbäp bulıp tora. Küzätüçelärneñ belderüenä qarağanda Lukaşenka rejimı politik yaqtan üzenä turı kilmägän jurnalistlarnı, aktivistlarnı häm başqa tänqitçelärne ezsez yuğaltu praktikasın dävam itä . Yevropa Şurasınıñ qanun häm keşe xoquqları buyınça komitetneñ väkile Xristos Pourgourides beloruslarnı mondıy yuğalu vaqiğälären xäbär itärgä çaqırdı.
"Min bu mömkinlektän faydalanıp Beloruslarnı ezsez yuğalular turında mäğlümätlärne yäisä dälillärne miña yaki qanun häm keşe xoquqları komitetı sekretariatına xäbär itärgä çaqrıam Bez bu xaqtağı dälillärne tieşle vaqıtta qullanu öçen imin räveştä saqlarğa tieşbez. Lukaşenka da başqa küpkenä ilärdäge diktatorlar suqmağınnan barırğa tieş bulaçaq."
Assambleydä Lukaşenko taraftarları da yuq tügel ide. Mäsälän Rus säyäsmäne Vladimer Jirinovskiy Belorus häm anıñ prezidentın şartsız yaqlauın belderde.
Färit İdelle, Praga.
"Xakimiätlärne tänqitläv dävlätkä qarşı höcüm dip bäyälängän vazğiättä saylaular irekle bula alamı? Bu yılnıñ ğinvar ayınnan başlap bu cinayät dip xisaplana. Bäysez radio häm televideniä bulmağan ildä saylaular irekle bula alamı?"
Bügen Belorusta prezidentlıqqa kandidatlıqnı quyu öçen imza cıunıñ soñğı köne. Namzät bulır öçen 100 meñ imza ciarğa kiräk. Milinkeviç 100 meñnän küberäk imza ciyğan inde. Läkin, anıñ öçençe märtäbä namzät bulırğa yul quyğan referendum oyıştırğan xakimiättäge prezident Lukaşenkanı ciñüe bik ikele. Milinkeviç APgä birgän ängämäsendä Mart ayındağı saylaularda xärämläşülär bulğan xäldä, Beloruslarnı uramğa çığarırğa äzer toruın belderde. Belorus Parlamentı Tübän Platası süzçese Uladimer Kanaplyou assambleydä yasağan çıışında, xalıq Belorusta nindi dä bulsa revolutsiäne yaqlamayaçaq dip äytte. Ul şulay uq assambley räsmiläreneñ Belorus häm Lukaşenkağa tänqitle mönäsäbätenä tiskäre qaraş belderde.
"Sezneñ Belorus respublikası turında şundıy şau şu quptaruığıznı añlamıybız, xayır añlıybız. Başqa regionnar belän çağıştırğanda ilebezdäge vazğiät naçarıraq tügel, ä bälkim xätta yaxşıraqtır da. Bälkim moña bezneñ AQŞ aldında tezlänmävebez säbäpçedere? Bez tezlänsäk, monnan Yevropağa nindi fayda bulır ikän? "
Bu argumentlar Yevropa Şurası Parlamentar Assambleyenä täsir itmäde. Ul başqa xalıqara oyışmalarnı, şul sanda Yevropa Berlegen häm Yevropada İminlek häm Xezmättäşlek Oyışmasın Belorusta demokratiäläşterü protsesına yardäm itü öçen urtaq strategiä buldırırğa çaqırğan rezolutsiä qabul itte. Yevropa Komissiäse Belorusqa saylaulardan alda germaniä citäklägän tapşırularnı finasiäläv öçen yaqınça ike yarım milion dolar birergä buldı. Belorus Yevropa Şurasında ağza bulmağan berdän ber Yevropa ile. Moña anda qanunnarnıñ küzätelmäve häm keşe xoquqlarınıñ ütälmäve säbäp bulıp tora. Küzätüçelärneñ belderüenä qarağanda Lukaşenka rejimı politik yaqtan üzenä turı kilmägän jurnalistlarnı, aktivistlarnı häm başqa tänqitçelärne ezsez yuğaltu praktikasın dävam itä . Yevropa Şurasınıñ qanun häm keşe xoquqları buyınça komitetneñ väkile Xristos Pourgourides beloruslarnı mondıy yuğalu vaqiğälären xäbär itärgä çaqırdı.
"Min bu mömkinlektän faydalanıp Beloruslarnı ezsez yuğalular turında mäğlümätlärne yäisä dälillärne miña yaki qanun häm keşe xoquqları komitetı sekretariatına xäbär itärgä çaqrıam Bez bu xaqtağı dälillärne tieşle vaqıtta qullanu öçen imin räveştä saqlarğa tieşbez. Lukaşenka da başqa küpkenä ilärdäge diktatorlar suqmağınnan barırğa tieş bulaçaq."
Assambleydä Lukaşenko taraftarları da yuq tügel ide. Mäsälän Rus säyäsmäne Vladimer Jirinovskiy Belorus häm anıñ prezidentın şartsız yaqlauın belderde.
Färit İdelle, Praga.