Uzğan yılnıñ avgustında Tatarstanda qoş kizüenä qarşı tarmakara oyışma buldırıldı. Ministrlar kabinetınıñ veterinariä idäräse bülege mödire Andrey Nikitin fikerençä, küçmä qoşlar qaytqanda respublikanıñ qoş fabrikalarına kizü bik yanamıy. Çönki fabrikalar tışqı dönyadan izolyatsiädä totıla. Ämma şäxsi xucalıqlardağı qoş-qortlar älege qurqınıçtan saqlanmağan. Näq menä alar öçen maxsus vaksina cibärelä. Şuşı maqsatqa qaznadan 10 million sum aqça bülengän dä inde. Tatarstanğa bu vaksina älegä kilep citmägän. Respublika veterinarları anı şuşı könnärdä kilep citär dip kötä. Mäskäw cibärgän darudan tış Tatarstanda qoş kizüenä qarşı nindi çaralar kürelä soñ? Bu xaqta respublika veterinariä küzätçelegeneñ bülek mödire wazıyfasın başqaruçı Gabdulxak Mötıyğullin söyli
Qoşçılıq fabrikaları bezdä yabıq rejimda eşli. Anda çit il delegatsyalären, çit keşelärne kertü tıyala. Sanitariä qağidäläre qatği ütälä. Menä xäzer, yaz waqıtında, küçmä qoşlar arasınnan da saylap alınğan ayırım qoşlarnı virusqa tikşerü dä qaralğan bezdä. Küçmä qoşlarnıñ qaytıp tuqtalu, oya qoru urınnarınıñ qartaları tözelde häm bu urınnar citdi kontrol''dä totıla. Häm veterinariä laboratoriäsendä qoşlarnı härdaim virusqa tikşerep toru oyıştırılğan.Veterinariä küzätçelegeneñ bülek mödire wazıyfasın başqaruçı Gabdulxak Mötıyğullin buldı. Qoş kizüe teması belän belgeçlär genä tügel, ä jurnalistlar da bik qızıqsına. Bu könnärdä “Qurinıy apokalipsis” iseme astında “İzvestiä Tatarstana” gäzitendä külämle genä yazma basıldı. Mäqälä avtorı Ol''ğa Yuxnovskaya qoş kizüeneñ barlıqqa kilü säbäpläre turında uylana. Avtor äytüençä, berniçä yıl elek bügenge qoş kizüenä oxşaş awıru sıyırlarda bulğan. Ul waqıtta da ğalimnär älege awırudan 50 meñgä yaqın keşe ülär dip farazlağan. Ämma sıyır qotıruınnan ülgän keşelär sanı 100dän älläni artmadı. Bu çorlarda sıyır iten citeşterüçelär zur yuğaltularğa duçar bulğan. Qoş-qort ürçetüçelär isä bik zur kerem alğan. Ol''ğa Yuxnovskaya äytüençä, xäzer näq kirese küzätelä. Qoş kizüe 7 million qorban alıp kilergä mömkin dip çañ suğa bügen belgeçlär. Älege qurqınıç çıqqaç, Rusiädäge küp kenä restorannar çit illärdän kiterelüçe qoş itennän baş tarttı. Uzğan yılnıñ iyül ayınnan Rusiädä millionnan artıq qoş-qort üterelde. Böten dönya qoş kizüe dip şawlıy. Belgeçlär äytüençä, duñğız organizmında berük waqıtta qoş häm keşe kizüe barlıqqa kilsä, qoş kizüe virusı mutatsiälänep, keşedän keşegä yoğarğa mömkin.
Ämma avtor fikerençä, qoş kizüe andıy uq qurqınıçlı tügel. Häm tarixta bulğan qoş kizüe epidemiäse waqıtında millionlağan keşelär üleme barı tik ul çordağı bik tübän sıyfatlı meditsina belän bäyle. Bügen awıru qoş-qortnı aşağan keşegä genä qurqınıç yanıy, ämma älege virus 70 gradus cılıda ülä, di mäqälä avtorı Ol''ğa Yuxnovskaya. Qoş kizüe dip cämäğätçelek qurquda qalğan waqıtta isä küp kenä şirkätlär fayda kürä. Xalıqnı qurqıtu dönya awıl xucalıqları bazarı wäkilläre tarafınnan maxsus eşlänä digän näticä yasıy mäqälä avtorı Ol''ğa Yuxnovskaya.
Albina Zäynulla
