Accessibility links

Кайнар хәбәр

Başqortstan çuaşlarınıñ qorıltayı ütte


Comğa könne Ufada Başqortstan çuaşlarınıñ II qorıltayı, yäğni üzlärençä äytkändä qanaşı ütte. Berençe qorıltay 1999 yılda ütkän ide. Äle Ufada, Başqortstan däwlät filarmoniäsendä uzğan ikençe qanaşqa respublikadağı 117 meñ çuaş xalqı isemennän 226 delegat saylanğan.

Şulay uq Çuaşstannan da küp kenä qunaqlar kilde. Alar arasında tanılğan çuaş ğalimnäre häm cämäğät eşlekleläre genä tügel, ä sänğät yoldızları da bar ide. Monısı inde qanaştan soñ mädäni programmada qatnaşu öçen uylanılğan.

Çuaşlarnıñ qorıltayına respublika räsmi xakimiätläre dä zur iğtibar birgän bulıp çıqtı. Qanaşnıñ açıluı tantanasına Başqortstan Prezidentı xakimiäte başlığı Radiy Xäbirov, Başqortstan vitse-premyerı, mädäniät häm milli säyäsät ministrı İldus İlişev häm ber törkem Däwlät Cıyılışı deputatları da kilde. Alar kereş süz belän çığış yasap, qanaş eşendä qatnaşuçılarnı täbrikläde häm Mortaza Räximovnıñ da qotlawın uqıp işetterde.

Qorıltayda çığış yasawçılar berençe qanaştan soñ uzğan waqıt eçendä başqarılğan eşlär xaqında söyläde, qayber problemalarğa da tuqtaldı. Ämma, çığış yasağan küpçelek delegatlar şulay da Başqortstanda yäşäwçe çuaşlarnıñ bik bäxetle tormış kötüe turında söyläde. Alar fikerençä, Başqortstanda çuaşlarnıñ milli-mädäni mänfägat''lären qänäğätländerüdä hämmä mömkinleklär dä bar ikän.

Ämma bu fikerlär belän kileşmäwçe çuaş wäkilläre dä bar Başqortstanda. Misal öçen, respublikadağı tanılğan çuaş millätpärväre, “Atalanu” yäğni “Alğarış” çuaş milli-mädäni üzäge räise Grigoriy Stepanov şularnıñ berse. Berniçä yıl inde ul Başqortstanda yäşäwçe çuaşlarnıñ milli-mädäni häm mäğärifkä bulğan ixtiacları, kisken problemaları xaqında respublika citäkçelegenä häm cämäğätçelekkä citkerä kilä. “Ämma bezneñ oyışmanıñ täqdimnären häm kiñäşlären işetergä dä telämilär, - di Stepanov äfände. – Xakimiätlär barı tik üzläre qaramağındağı respublika çuaş milli üzäge wäkilläre belän genä eş itä. Ä tegeläre problemalar xaqında awız açıp söylärgä dä qurqa”.

“Atalanu” çuaş oyışması citäkçese Grigoriy Stepanov Başqortstan çuaşlarınıñ kisken problemaların yaqtırtıp, respublikada tatar häm rus tellärendä çığuçı “Xalıq awazı” isemle bäysez gäzitneñ soñğı sanına zur mäqälä dä yazğan. Ul gäzitneñ tirajı comğağa qarşı töndä genä Ufağa qaytarılğan. Grigoriy Stepanovnıñ bu mäqälädä kiterelgän täğäyen sannarı häm faktları çınlap ta Başqortstanda çuaş xalqınıñ şaqtıy kimsetelgän buluın dälilli. Här cirdä döresen söyläwçe Grigoriy Stepanovnı çuaşlarnıñ Ufada ütüçe qorıltayına delegat itep saylamağannar. Ämma ul anda qunaq sıyfatında bulsa da ütärgä telägäç, anı filarmoniä tiräsen tığız bocra belän uratıp alğan militsiä xezmätkärläre qulğa alğan. Alay ğına da tügel, üze belän delegatlar arasında taratırğa dip alğan “Xalıq awazı” gäzitlären dä añardan tartıp alğannar. Şunnan soñ Grigoriy Stepanovtan militsiä xezmätkärläre soraw alu oyıştırğan häm kiläçäktä Eçke eşlär bülegenä çaqırtu öçen barlıq telefonnarın, adresın yazıp alğannar. Bügenge xällär xaqında menä nilär söyläde ul bezgä.

Stepanov – Başqortstan çuaşları qanaşı – räsmi xakimiätlär qulındağı qurçaq ul. Xakimiätlär mänfägatenä genä eşli ul, ä çuaş xalqı ixtiacların çağıldırmıy. Çuaşlar diskriminatsiälänä. Bezgä başqort telen dä köçläp uqıtırğa totınalar xäzer. Bez moña yul quymasqa tieşbez.

Sez Başqortstandağı “Atalanu”, yäğni “Alğarış” digän çuaş cämäğätçelek oyışması räise Grigoriy Stepanov fikerlären işettegez. Başqortstanda yäşäwçe tatarlar häm başqa millätlär kebek ük, çuaşlar da basımğa duçar itelä, dip isäpli Stepanov äfände häm millättäşlären üz xoquqları yaqlap köräşergä çaqıra.

Şulay itep, comğa könne Ufada Başqortstan çuaşlarınıñ ikençe qorıltayı buldı. Şuşı cıyın ütkän Başqortstan däwlät filarmoniäse binası irtänge yaqta uq yul xäräkäte öçen yabılğan ide. Anda iltüçe yaqındağı yullarnı militsiä xezmätkärläre nıqlı bocrağa aldı häm härkemne tikşerep kenä kertte. Anda torğan distälärçä militsiä ofitserların kürügä ük, biredä nindider millätneñ çirattağı qorıltayı ğına tügel, ä bäğze ber yäşeren oyışmanıñ cıyını bara kebek tä''sir uyata ide.

XS
SM
MD
LG