Quşma Ştatlarnıñ İminlek İdaräse millionlağan amerikannıñ telefon söyläşülären tıñlap barğan, bu wäqälätne aña prezident Bush birgän digän xäbär uzğan yıl dikäberdä taralıp cancalğa säbäp buldı. Atnakiç könne USA Today gäzite şuşı program turında östämä mäglümät bastırıp, utqa may sipte. Prezident Bush aşığıç räweştä jurnalistlarnı cıyıp, bu ğämällärneñ ğadi amerikanlığa qarşı tügellegen añlatırğa tırıştı:
"Berençedän, bu küzläwlär Äl-Qaidä häm anıñ mäglüm tarafdarları östennän. Äl-Qaidä bezneñ doşman, bez anıñ niätlären belergä telibez. İkençedän, mäxkämä qararı bulmıy torıp, eçke söyläşülär tıñlanmıy. Öçençedän, min raslağan bu ğämällär – qanuni, di amerikan prezidentı.
Tik bu cancal alay ciñel genä tınarğa oşamağan. Amerikannar xosusıy tormışqa xaqların bik yuğarı bäyäli. Bushnñ tänqitçeläre aña şunduq oçıp-qundı:
"Bu administratsiä ildä qotqı taratıp, şunıñ yärdämendä teläsä närsä eşlim dip uylıy, nindi genä qanunğa qarşı ğämäl bulmasın.. Bu İminlek İdaräse programı näq şundıy ğämäl" di Kongresstağı demokrat Maurice Hinchey.
Bu program turında östämä mäglümät taläp itüçelär arasında demokratlar ğına tügel, respublikannar da bar, döres, alarnıñ kübese anda xilaflıq kürmi.
Comğa könne Washington Post gäzite şuşı programğa yaqın belgeçlärneñ añlatmaların bastırdı. Alar äytüenä qarağanda, iminlek xezmätläre kemneñ kemgä şaltıratqanın, bigräk tä çit ildän şaltıratularnı terkäp barğan, söyläşülär üzläre yazılmağan.
11 sintäber höcümnärennän soñ başlanğan bu çarada Amerikanıñ 3 iñ ere telefon kompaniäse qatnaşqan. Çıbıqlı telefonnarnıñ 4/5-e, kesä telefonnarınıñ yartısınnan kübräge alarğa turı kilä. Tağın 2 ere kompaniä bu eştä qatnaşmağan, mäxkämä qararı bulmıy torıp alar üz möştäriläre xaqında maglümätne tapşırudan baş tartqan.
Şuşı cancalnıñ berniçä yoğıntısı bula ala. Berençedän, Bush tarafınnan CİA başlığı itep täqdim itelgän general Michael Hayden''ğa Kongressta raslanu awırraq bulaçaq. Telefonnarnı tıñlaw programın İminlek İdaräsen citäklägändä näq menä ul başlap cibärgän.
İkençedän, alğa taba Kongress mondıy ğämällär öçen mäxkämä qararı taläp itergä mömkin. Moñarçı bu eş terrorğa qarşı suğış sıltawı belän başqarıla ide.
Öçençedän, bu cancal Bushnıñ bolay da tübän abruyın tağı da töşerä ala. Soñğı fiker beleşügä qarağanda anı amerikannarnıñ ni barı 31%tı xuplıy.
Nixayät, qayber belgeçlär fikerençä, mondıy tübän abruy belän Bushqa İran mäsäläsendä nindider qırıs adımnar yasaw qıyınraq bulaçaq.
ali ğilmi
"Berençedän, bu küzläwlär Äl-Qaidä häm anıñ mäglüm tarafdarları östennän. Äl-Qaidä bezneñ doşman, bez anıñ niätlären belergä telibez. İkençedän, mäxkämä qararı bulmıy torıp, eçke söyläşülär tıñlanmıy. Öçençedän, min raslağan bu ğämällär – qanuni, di amerikan prezidentı.
Tik bu cancal alay ciñel genä tınarğa oşamağan. Amerikannar xosusıy tormışqa xaqların bik yuğarı bäyäli. Bushnñ tänqitçeläre aña şunduq oçıp-qundı:
"Bu administratsiä ildä qotqı taratıp, şunıñ yärdämendä teläsä närsä eşlim dip uylıy, nindi genä qanunğa qarşı ğämäl bulmasın.. Bu İminlek İdaräse programı näq şundıy ğämäl" di Kongresstağı demokrat Maurice Hinchey.
Bu program turında östämä mäglümät taläp itüçelär arasında demokratlar ğına tügel, respublikannar da bar, döres, alarnıñ kübese anda xilaflıq kürmi.
Comğa könne Washington Post gäzite şuşı programğa yaqın belgeçlärneñ añlatmaların bastırdı. Alar äytüenä qarağanda, iminlek xezmätläre kemneñ kemgä şaltıratqanın, bigräk tä çit ildän şaltıratularnı terkäp barğan, söyläşülär üzläre yazılmağan.
11 sintäber höcümnärennän soñ başlanğan bu çarada Amerikanıñ 3 iñ ere telefon kompaniäse qatnaşqan. Çıbıqlı telefonnarnıñ 4/5-e, kesä telefonnarınıñ yartısınnan kübräge alarğa turı kilä. Tağın 2 ere kompaniä bu eştä qatnaşmağan, mäxkämä qararı bulmıy torıp alar üz möştäriläre xaqında maglümätne tapşırudan baş tartqan.
Şuşı cancalnıñ berniçä yoğıntısı bula ala. Berençedän, Bush tarafınnan CİA başlığı itep täqdim itelgän general Michael Hayden''ğa Kongressta raslanu awırraq bulaçaq. Telefonnarnı tıñlaw programın İminlek İdaräsen citäklägändä näq menä ul başlap cibärgän.
İkençedän, alğa taba Kongress mondıy ğämällär öçen mäxkämä qararı taläp itergä mömkin. Moñarçı bu eş terrorğa qarşı suğış sıltawı belän başqarıla ide.
Öçençedän, bu cancal Bushnıñ bolay da tübän abruyın tağı da töşerä ala. Soñğı fiker beleşügä qarağanda anı amerikannarnıñ ni barı 31%tı xuplıy.
Nixayät, qayber belgeçlär fikerençä, mondıy tübän abruy belän Bushqa İran mäsäläsendä nindider qırıs adımnar yasaw qıyınraq bulaçaq.
ali ğilmi