Balkandağı Montenegro, Qarataw respublikasınıñ tınıç yul belän bäysezlekkä ireşüen elekke sovet illärendäge separatist töbäklär – Dnestr buyınnan, Könyaq Osetiä, Abxaziägä qädär – barısı da xuplap, üzläre öçen ixtimal ürnäk itep qabul itte.
Abxaz prezidentı Sergei Bagapş monı "aqıllı üzbilgelänü" dip atadı. Dnestr buyı parlamentı räise Yevgeni Şevçuk, radiobıznıñ Romania-Moldova bülegenä, härkemneñ, bäysezlek öçen bulmasa, hiç yuğı möstäqillek öçen tawış birergä xoquqı bar dide:
"Keşe xoquqları prinsiplarına nigezlänsäk, keşelärneñ yäşäw şartların yaxşırtıqrğa teläsäk, bezgä dä şul yul belän barırğa kiräk, bälki bu tarixi forsattır" di Dnestr buyı parlamentı räise Yevgeni Şevçuk.
Ämmä Balkandağı Qarataw belän bu töbäklär arasında zur ayırma bar. Montenegronıñ xalıqara tanılğan xalqı, citäklçelege bar. Referendum açıq qağidälär, Serbiä rizalığı belän, Europa Berlege küzätüendä ütte.
Abxaziä häm Könyaq Osetiä citäkçeläre isä Tiflis belän, Dnestr buyı – Kişenäw belän naçar mönäsäbätlärdä tora. Töbäklärneñ öçese dä cinäyätçel törkemnär öçen sıyınu urını sanala, öçese dä Rusiä qanatı astında, Mäskäw alarnı Gruziä häm Moldova belän eş itkändä qullana.
Räsmi Tiflis Abxaziäne dä, Könyaq Osetiäne dä üzeke itergä teli. Grusiäneñ elekke tışqı eşlär ministrı, xäzer strategik tikşerenülär üzäge citäkçese İrakli Menagarişvili Montenegro täcribäsen elekke sovet illärendä qullanmasqa çaqırdı:
"Monda paralel ütkärü mömkin tügel, xättä qurqınıç. Här oçraqnıñ tarixi, säyäsi üzençälege bar. Härbersen ayırım qararğa kiräk, ğömümiläşterü, qabatlaw mömkin tügel, xättä qurqınıç" di Gruziä wäkile.
Monıñ şulay ikänen, Tawlı Qarabax ta kürsätte. Andağı bäysezlek referendumı axır çiktä qan qoyuğa kiterde.
Şulay da, Montenegro täcribäse elekke sovet illärendä tuñdırılğan konfliktlarnı çişüdä ürnäk bula alamı. Belgeçlär "äye" di, läkin ber şart belän, taraflar referendum näticäsen ixtiram itergä aldan uq kileşergä tieş. Misal öçen, Montenegroda 50% urınına 55% kirtäsen bilgeläw şundıy kileşüneñ ürnäge buldı.
Monnan tış, Germaniäneñ Tışqı bäyläneşlär Şurasında Rusiä belgeçe Aleksandr Rar süzlärençä, tağın ber möxim şart - referendum irekle, ğädel häm açıq ütergä tieş:
"Montenegroda referendum Könbatış küzätüe asıtnda, demokratiä şartlaırnda ütte. Abxaziä, Könyaq Osetiä, Dnestr buyında bu barıp çıqmasqa mömkin, anda Rusiäneñ tıqşınu qurqınıçı bar" di Aleksandr Rar.
Belgeç fikerençä, Montenegro täcribäsen cäyelderü ölkäsendä Mäskäw artıq köç salmasqa mömkin. Äytik, monı Gruziädä qullanu äle Kreml mänfäğätenä turı kilä ala. Läkin şul uq närsäne Çeçnädä qabatlawnı älegä küz aldına kiterep bulmıy.
ali ğilmi
Abxaz prezidentı Sergei Bagapş monı "aqıllı üzbilgelänü" dip atadı. Dnestr buyı parlamentı räise Yevgeni Şevçuk, radiobıznıñ Romania-Moldova bülegenä, härkemneñ, bäysezlek öçen bulmasa, hiç yuğı möstäqillek öçen tawış birergä xoquqı bar dide:
"Keşe xoquqları prinsiplarına nigezlänsäk, keşelärneñ yäşäw şartların yaxşırtıqrğa teläsäk, bezgä dä şul yul belän barırğa kiräk, bälki bu tarixi forsattır" di Dnestr buyı parlamentı räise Yevgeni Şevçuk.
Ämmä Balkandağı Qarataw belän bu töbäklär arasında zur ayırma bar. Montenegronıñ xalıqara tanılğan xalqı, citäklçelege bar. Referendum açıq qağidälär, Serbiä rizalığı belän, Europa Berlege küzätüendä ütte.
Abxaziä häm Könyaq Osetiä citäkçeläre isä Tiflis belän, Dnestr buyı – Kişenäw belän naçar mönäsäbätlärdä tora. Töbäklärneñ öçese dä cinäyätçel törkemnär öçen sıyınu urını sanala, öçese dä Rusiä qanatı astında, Mäskäw alarnı Gruziä häm Moldova belän eş itkändä qullana.
Räsmi Tiflis Abxaziäne dä, Könyaq Osetiäne dä üzeke itergä teli. Grusiäneñ elekke tışqı eşlär ministrı, xäzer strategik tikşerenülär üzäge citäkçese İrakli Menagarişvili Montenegro täcribäsen elekke sovet illärendä qullanmasqa çaqırdı:
"Monda paralel ütkärü mömkin tügel, xättä qurqınıç. Här oçraqnıñ tarixi, säyäsi üzençälege bar. Härbersen ayırım qararğa kiräk, ğömümiläşterü, qabatlaw mömkin tügel, xättä qurqınıç" di Gruziä wäkile.
Monıñ şulay ikänen, Tawlı Qarabax ta kürsätte. Andağı bäysezlek referendumı axır çiktä qan qoyuğa kiterde.
Şulay da, Montenegro täcribäse elekke sovet illärendä tuñdırılğan konfliktlarnı çişüdä ürnäk bula alamı. Belgeçlär "äye" di, läkin ber şart belän, taraflar referendum näticäsen ixtiram itergä aldan uq kileşergä tieş. Misal öçen, Montenegroda 50% urınına 55% kirtäsen bilgeläw şundıy kileşüneñ ürnäge buldı.
Monnan tış, Germaniäneñ Tışqı bäyläneşlär Şurasında Rusiä belgeçe Aleksandr Rar süzlärençä, tağın ber möxim şart - referendum irekle, ğädel häm açıq ütergä tieş:
"Montenegroda referendum Könbatış küzätüe asıtnda, demokratiä şartlaırnda ütte. Abxaziä, Könyaq Osetiä, Dnestr buyında bu barıp çıqmasqa mömkin, anda Rusiäneñ tıqşınu qurqınıçı bar" di Aleksandr Rar.
Belgeç fikerençä, Montenegro täcribäsen cäyelderü ölkäsendä Mäskäw artıq köç salmasqa mömkin. Äytik, monı Gruziädä qullanu äle Kreml mänfäğätenä turı kilä ala. Läkin şul uq närsäne Çeçnädä qabatlawnı älegä küz aldına kiterep bulmıy.
ali ğilmi