Accessibility links

Törkiä prezidentı Rusiägä bara


28 yündä Prezident Ahmet Necdet Sezerneñg Prezident Vladimir Putin çaqıruwı belän Mäskäwgä ike könnek räsmi säfär yasayaçaq. Bu turıda Prezidentlıñ mätbuğat bülege xäbär itte.

Bu Törek prezidentınıñ bu SSSR cimerelgännän soñ Rusiä Federatsiäsenä yasağan berençe räsmi vizitı buluwı yağınnan da ähämmiätkä iä dip bäyälänä. Prezident Putin isä monnan elek 2004 yılnıñ Dikaber ayında Törkiägä räsmi vizit yasağan, Qaradiñgezne aşıp Törkiäneñ port şähäre Samsunğa totaşqan tabiği gaz ütkärgeçe, yäğni Zängär Ağımnı açu tantanasına qatnaşqan häm ike il arasında urtaqlıq deklaratsiäsenä qul quyılğan ide. Mäğlüm Törkiä tabiği gazınıñ yaqınça 60 %-ın Rusiädän tämin itä. Rus eşquwarları, şul isäptän Tatarstan belän Başqortstan eşquwarları da Törkiä belän bigräktä nefte, petroximiä ölkäsendä säwdä mönäsäbätläre urnaştıralar. Rusiä Törek tabiği gaz çeltärendä üzenä pay alırğa tırışa. Tege yaqtan RF-ndän här yıl Törkiägä kilgän turistlar sanı arta. Tege yaqtan Törek eşquwarları Rusiädä tözü, azıq-tölek, kiyem-salım industriäse belän bankaçılıq ölkälärendä aktiflıq kürsätälär. Şuşı ekonomik bäyläneşlär arqılı duslıqlar xätta öyläneşülär dä barlıqqa kilde. Törek irläre bigräktä urıs xatınnarı belän öyläneşälär. Tabiği iskärmä bularaq Töreklärgä öylängän Tatar qızları da bula. Ayruça Törkiädä yuğarı belem alğan az sandağı Ruslarğa östämä bularaq ber-niçä yöz Tatar, Başqort häm Çuvaş yäşläre dä bar. Menä alarnıñ ber öleşe Rusiä belän käsep alıp barğan Törek şirkätlärenä dä urnaşa da başladılar. İstanbuldağı Tatarstan häm Başqortstan väkilçelekläre menä ike il arasındağı ekonomik häm mädäni bağlanışlarğa öleş tä kertälär. Qısqası Prezident Sezerneñ Mäskäwgä vizitı ike il arasında bigräktä ekonomik ölkädäge mönäsäbätlärneñ täräqqiätenä bağışlanaçaq.

Şiksez ike il arasındağı mönäsäbätlär al da göl dip äytep bulmıy. Başta Mäskäwneñ viza ölkäsendä Töreklärgä çığarğan qıyınlıları kilä. Törkiägä kilgän här ber Rusiä watandaşı başqa ber nindi dä konsullıqqa barmıyça, atnalar buyı kötep intekmiçä, 5-10 dollar viza bäyäse tüläp telägän waqıtta Törkiägä kerä alğanda, Töreklär öçen bu bik qatmarlı häm qimmätle ber protses. İnde Mäskäw yaki Pitergä tügel dä Qazan yaki Ufağa baram disägez, sezne kem çaqıra, nigä arı barasız, anda qayda qunasız , çaqıruwığız bulsa da äle tışqı eşlär ministerlegennän röxsät kilmäde, ike atnadan yaki öç, yaki dürt atnadan bulır, kötegez kebek törle kirtälär belän oçraşasız. Başqa süzlär belän äytkändä Qazan, Ufa kebek illärgä turist bulıp bara aluwığız da ikele. Bu töbäklär ütkändä çit il keşelärenä tıyılğan bulsa, xäzer dä bik açıldı dip äytü qıyın. Bu äytkän süzlärebez ğadäti watandaşlar öçen, käsepçelär isä nindi tägärmäçne niçek maylarğa kiräklegen belgänlektän alarğa ällä nindi zur problemalar tudırılmıy ikän dip işetelä.

Bu atnadağı başqa qızıqlı ber täräqqiät isä Şekertbanknıñ 34% payınıñ Qazaq Bank Turan Alem Group şirkätenä satıluwı buyınça kileşügä qul quyıluwı buldı. Şekerbanknıñ tulayım qimmäte 1 milliard ta 200 million dolar dip bäyälänä. Qazaqlar 34% pay öçen 425 million dolar tüläyäçäklär.

Äxtäm İbrahim, İstanbul
XS
SM
MD
LG