Accessibility links

Кайнар хәбәр

İranda karikatur kürgäzmäse açıldı: Möxämmät Päyğämbär vs. Holokost


Holokostqa bağışlanğan karikaturlar bäygese bar dönyada şuw-şu tudırdı. Ul düşämbedä İran başqalasında kürgäzmä räweşendä açıldı. Yäxüd oyışmaları, xökümätlär moña kisken tänqit belderä. Kürgäzmäne oyıştıruçılar anı Könbatışnıñ tüzemlegen sınaw dip atıy.

Kürgäzmädä barlığı 200dän artıq karikatur elengän - İran, Quşma Ştatlar, Törkiä, İndoneziä, Braziliädän. Berläre Yewropa illäreneñ Holokostnı tanımawnı cinäyät dip sanağan qanunnarın tänqitli, ikençeläre Quşma Ştatlarnıñ İzrailgä yärdäm itüennän kölä.

Nikahañ Käwsär İranda iñ tanılğan karikaturçılarnıñ berse. Üzeneñ eşläre öçen törmädä utırıp çıqqan, xäzer sörgendä Kanadada yäşi. Bu kürgäzmä İrannıñ İzrailgä qarşı säyäsi ğämäle bulıp tora, di ul:

"Karikaturlarnıñ sıyfatı urtaça – qayberläre yaxşı, qayberläre bik ük tügel. Min barısın da kürmädem, şuña kürä bäyäli almıym. Läkin şunı äytä alam, kübese İran xökümäte propagandasına nigezlängän. İkençe dönya suğışı, Holokost qorbannarına ixtiramsızlıq. Minemçä, bu İzrailgä näfrät belderü öçen bik äxlaqlı yul tügel" di sörgendäge İran rässamı.

Bäyge Fivral ayında iğlan itelde, uzğan yıl Daniä gäzitendä basılğan Möxämmät Päyğämbärne mısqıllağan karikaturlarğa cawap itep.

Berniçä il, şul isäptän Quşma Ştatlar, Germaniä bäygene ul çaqta uq tänqitläp çıqtı. Qayberäwlär anı İran prezidentı Mäxmüt Äxmädinecadnıñ İzrailgä qarşı notıqlarınıñ däwamı itep kürde. Üzeneñ çığışlarında Äxmädinecad İzrailne Europa yä Alaskağa küçerergä çaqıra, Holokost näticäsendä millionlağan yäxüdneñ qorban buluın uydırma dip atıy.

Tähran kürgäzmäse xalıqara yäxüd oyışmalarında zur rizasızlıq tudırdı. Simon Wiesental üzäge BMO general sekretare Kofi Annan häm Europa komissiäse prezidentı Jose Manuel Barosonı tiz arada şeltä belderergä çaqırdı. Holokost memorialı, prezidentı İzrailgä näfrät belän qaynağan, atom niätle ildä mondıy kürgäzmä qurqınıç närsä dip belderde.

Rusiäneñ dä berniçä xoquq yaqlaw oyışması, bu kürgäzmä İslamofobiä tudıra ala dip, anıñ yabırğa çaqırdı. Dumanıñ xalıqara bäyläneşlär komitetı başlığı Konstantin Kosaçev anı "qabul itelmäslek" dip atadı.

Oyıştıruçılar isä bu kürgäzmä Könbatışnıñ süz ireklegenä ni däräcädä tuğrı ikänlegenn sınaw bulıp tora di. Europada Holokostnı şik astına quyu tıyılğan, kürgäzmä moña qarşı çığa di oyıştıru komitetı räise Mäshüd Şocay-Tabatabai.

Şul uq waqıtta Tährandağı qayber küzätüçelär bu kürgäzmä İranğa zıyanğa bulaçaq di. Tähran universitetında säyäsi fännär professorı Säğit Zibakalam fikerençä, Holokost bäygese Möxämmät Päyğambär karikaturlarına döres cawap tügel:

"İgliz telendä: naçarğa naçar yaxşılıq birmi digän äytem bar. Bezneñ izge äyberne mısqıllağanğa üç itep, alarnıqın mısqıllaw – döres tügel. Bu näfrätneñ kimüenä tügel, artuına kiterä" di Tähran professorı.

Bu fiker belän karikaturçı Nikahañ Käwsär da kileşä. Soñğı waqıtta İran karikaturçıları törle xalıqara bäygelärdä qatnaşıp uñışqa ireşä başlağan ide. Xökümät xuplağan çarada qatnaşu alarnıñ abruyın töşerä ala, di ul. Käwsär süzlärençä, alarnıñ qayberläre qatnaşırğa mäcbür itelgän.

Kürgäzmä 13 Sintäbergä qädär däwam itäçäk. Berençe 3 urın aluçılarğa aqçalata büläk wäğdä itelä: berençe urınğa $12000, ikençe urınğa $8000, öçençe urınğa $5000.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG