Accessibility links

Кайнар хәбәр

Dönya matbuğatında möhäcirlär


Los Angeles Times gazetı sişämbe sanında Britaniädä İslamğa küçüçelär turında yaza. Canadada xristian ğailäsendä tuıp üskän Jamal Harwood isemle ber yäş keşeBritaniägä kilgäç totqan dine, Ğaisä başqa päyğambärlärdän ni belän östen kebek tinterätkeç sorawlardan soñ İslamğa küçkän. Bügen ul il Britaniä buylap islam qimmätläre turında çığışlay yasap yöri.

Gazeta yazuınça, Britaniädä xäzer möselman ömmätenä küçkän keşelär sanı 50 meñgä citärgä mömkin. Yazmada şundıylarnıñ berseneñ yazmışı sa sürätlänä. Elekke Konservativ Partiäne oyıştıruçılarnıñ berseneñ ulı Don Stewart-Whyte yaratqan atası ülgändä 12 yäştä genä bula. Kürşeläre äytüençä, soñraq ul eçä, suğışa başlıy. Ämma anı belüçelär äytüençä, 6 ay elek ul eçü-tartunı taşlıy, tınıç häm itağätle bulıp kitä. 21 yäşlek Stewart-Whyte islamğa küçä häm Abdul Waxit isemen ala. Şul tirädä yäşäwçe Abid Zaman isemle ber möselman İslam anıñ barlıq sorawlarına cawap birde, şuña kürä ul Möselmanlıqqa küçte digän. Ämma bügen Stewart-Whyte zindanğa yabılğan. Ul häm tağın 21 keşene Atlantika aşa Amerikağa oçuçı AQŞ oçqıçların şartlatırğa cıyınuda ğäyepli. Şiklelärneñ öçese İslamğa küçkän keşelär.

Brünel Universitetınıñ Küzläw häm İminlek tikşerenüläre üzäge mödire Anthony Glees äytüençä, Britaniädä islamğa küçüçelär arasında radikalizm ayıruçı köçle häm monıñ belän xätta cittän kilüçe möselmannar da kileşä.

Kanadadan Britaniägä kilep İslamğa küçkän Camal Harwood bu ildä Möselman cämäğätçelege bik saq bulırğa tieş, töp mäs''älä integratsiä mäsäläse, äyye möselmannar cämğiät eçendä yaxşı urnaşıp üz urının tabarğa tieş, bez cämğiätneñ faydalı äğzaları bulırğa tieş, bez eşlibez, bez salınmarıbıznı tülibez – ämma bez bik ayırılıp torğan üzençäleklärebezne dä saqlıybız di.Комсомольская Правда gazetı Rogozin qart atın cikte digän mäqälädä Rodina Firqäseneñ elekke citäkçee Dmitriy Rogozinnıñ BDBdağı ruslarnıñ xoquqların yaqlaw öçen Russ tikşerenülär ictimağıy üzäge oyıştıruın iğlan itüe turında yaza.

Gazeta yazuınça xäzer Rogozin Ukrainanıñ yaña premyer ministrı Yanukoviçnıñ saylaw aldı wäğdälären ütäwen tikşerü öçen Qırımğa kitkän. Rogozin ul rus telenä däwlät tele statusı häm NATOdan baş tartunı wäğdä itkän ide, min anıñ bolarnı ütiäçägenä şiklänäm digän.Комсомольская Правда Däwlät Dumasınıñ Çittä Rusiäneñ maqsatların çağıldırğan oyışmalarğa barlığı 1 milliard 250 million dollar birü turındağı qararınnan soñ uq diärlek Rogozinnıñ Rus tikşerenülär üzägen oyıştıru turında belderü belän çığuına iğtibar itkän.Вечерняя Казань zamanında Xäbäşstannan, yäğni Efiopiädän Sovetlar Berlegenä oçuçılıqqa uqırğa kitkän xäzer Qazanda troleybus yörtüçe bulırğa cıyınuçı Dinegde Gemba Kebenanıñ ayanıç yazmışın sürätli.

Dinegde 1988-nçe yılda ul çaqtağı Frunze, xäzerge Bişkäk şähärenä boralaq oçuçısı bulıp uqırğa cibärelä. Ämma ul uqığanda Xäbäşstanda xärbi tüntäreleş bula. Dinegdenı häm anıñ belän uquçılarnı tüntäreleşkä yardäm itär öçen Xäbäşstanğa çaqıralar ämma alar başta uquların tämamlarğa digän qararğa kilä. Şunnan soñ alarnı watanğa xiänättä ğäyeplilär, soñraq qaytuçılarnı atıp üterälär.

Sovetlar Berlege tarqalğanda Dinegde Qırğıstanda qala, başta daimi yäşäw röxsäte, soñraq qırğız watandaşlığı ala. Ber ay çaması elek ul Qırğız dusları belän Qazanğa kilgän häm Вечерняя Казань yazuınça tizdän qara tänle Dinegdenı Qazan troleybuslarınıñ bersen yörtüçe bularaq küräçäklär.

Ämma oçuçı Dinegdenıñ maqsatı Qazanda beraz aqça tuplağannan soñ Mäskäwgä barıp Xäbäşstan ilçelenä kerü. Çönki ul inde küptännän Xäbäşstanda üzeneñ ata-anasın häm cide tuğanın yuğaltqan. Alarnıñ isänme-yuqmı ikänen dä belmi. Üz ğailäm turında berär xäbär almıy torıp cir yözendä miña tınıçlıq bulmıyaçaq di Dinegde.

Keşelärne küp oçraqta möhäcirlekkä suğışlar, säyäsi ezärlekläwlär, matdi qıyınlıqlar, yäşäw şartlatı etärä. Yäşäw şartlarınä kiläçäktä su qıtlığı da täesir itärgä mömkin. New York Times gazetı Dönyada xäzer bara torğan su atnalığı uñayınnan BMO ütkärgän ber tikşerenü näticäläre belän tanıştıra.

Su qıtlığı kiçerüçe töbäklärdä inde xäzer ük 2 milliardtan artıq keşe yäşi. Gazeta tikşerüçelärneñ, ägär dä aldağı 50 yılda şulay däwam itsä, tiz arta baruçı xalıqnıñ suğa ixtiacı 2 märtäbä artaçaq digän kisätüen kiterä. Xisapta, su qıtlığı qorallı bäreleşlärgä, yılğalarnıñ kibüenä, cir astı sularınıñ pıçranuına kiterä ala dielä. Bu şulay uq igençelek öçen tağın da zurraq ciräm cirlärneñ häm urmannarnıñ yuq itelüenä häm küplärneñ açlıqta qaluına säbäp bula ala dielä.
XS
SM
MD
LG