Sişämbe könne Politkosvskayanı cirläwgä yözlärçä keşe cıyıldı. Anda Rusiäneñ keşe xoquqları ombudsmanı Vladimir Lukin inde küp tapqır äytelgän süzlärne qabatlap däwlätne jurnalistlarnı saqlaw öçen çaralar kürergä çaqırdı.
"Min inde küp märtäbälär iñ yuğarı däräcädä xakimiätlärneñ iğtibarın jurnalistlarnıñ xäle naçar buluğa, alarnıñ yaqlarğa kiräklegenä yünälttem. Qızğanıç ki, wäzğiät naçar yaqqa üzgärä" dide Lukin.
Politkovskaya belän xuşlaşuğa çit il diplomatları häm jurnalistları da kilgän ide. Ämma Lukinnan başqa anda ber genä yuğarı däräcä räsmi dä bulmadı. Häm alarnıñ bulmawı ayıruça küzgä bärelä diärgä mömkin.
Politkovskayanıñ ülemenä qarata belderülär dönyanıñ här tarafınnan kilä. Xätta Britaniä premyer minsitrı Tony Blair, Fransiä prezidentı Jacques Chirac, Yewropada İminlek wä Xezmättäşlek oyışması citäkçese Karel de Gucht ta belderü belän çıqtı. Ğädellek taläp itügä Dönyada matbuğat iregen yaqlawçı oyışmalar da quşıldı.
Ämma Politkovskayanıñ üz ileneñ prezidentı Vladimir Putinnan ällä ni işetelmäde.
Ekstremal Jurnalistika Üzäge mödire Oleg Panfilov "Mine prezident Putin pozitsiäse bik nıq borçıy. Ul bu il xalqınıñ Politkovskayanı yaratmağan, Politkovskaya eşen, mäqälälären küralmağan öleşeneñ genä prezidentı buluın kürsätä. Min Fransiä prezidentın ürnäk itep kiterer idem. Ğiraqta fransiä xatın-qız jurnalistı totıq itep alınğannan soñ Chirac şunda uq yalın özep qayttı häm belderü belän çıqtı" dide.
Düşämbe könne keşe xoquqların yaqlawçı 2 törkem, Xalıqara Helsinki Federatsiäse häm Mäskäw Helsinki Törkeme Putinnı Politkovskayanı üterüne cämäğätçelek aldında xökem itep çığarğa çaqırdı.
Alarnıñ urtaq belderüendä Prezident Putinnıñ däşmäwe bu eştä qatnaşlıqqa yäki bitaraflıqqa işarä itä. İlneñ xökümätne tänqitläwçe kürenekle jurnalistınıñ yallanğan üterüçegä oxşağan üterüçe tarafınnan üterelüenä qarata anıñ berni däşmäwen beräw dä qabul itä almıy dielä.
Şulay da AQŞ prezidentı George Bush telefonnan şaltıratqaç Putin Politkovskayanıñ faciğäle üleme centekläp tikşereläçäk dide. Anıñ äytkännäre soñraq Mäskäw Kremleneñ internet säxifäsenä çığarıldı.
Mäskäw Helsinki törkeme mödire Ludmila Alekseyeva "mondıy ğädättän tış oçraqta, xalıqara tanılğan, xörmät itelgän jurnalist üterelgändä il prezidentı bu xälgä üz mönäsäbäten belderergä tieş. Bush Quşma Ştatlar prezidentı. Ä Rusiä watandaşları prezidentnıñ bu turıda ni uylawın işetergä häm anıñ Anna Politkovskaya yulınnan barırğa tırışuçı, yäğni namuslı jurnalistlarnı yaqlıyaçaqmı-yuqmı ikänen belergä teli" dide.
Qayberäwlär Putin prezident säyäsäten täqnitläp yazğan Politkovskayanı kimsetü öçen maxsus däşmi dip isäpli.
Ämma kürenekle säyäsi küzätüçe Boris Kagarlitski Putin maxsus däşmi tügel, ul däşä almıy di.
"Bu Putinnıñ yaman xäbärlärgä ğädäti reaksiäse. Ul barı tik mäsälä tege yäki bu däräcädä çişelgännän soñ ğına kürenä. Bu keşeneñ qayber psixik üzençälekläre bar. Krizis tuğan sayın ul yuqqa çığa, küräseñ anı säyäsi şawqım suğadır. Xätta kürenergä, berär süz äytergä, üz östenä berqädär cawaplılıq alırğa kiräklegen añlağanda da, ul monı eşli almıy. Bu säyäsi tügel, şäxsi problema dip äyter idem" di Kagarlitski.
İkençe ber säyäsi küzätüçe, Звезда Поволжья gazetı baş möxärrite Räşit Äxmätov Putinnıñ mondıy eşçänlek ısulı anıñ elek KGBda eşläwe belän añlatıla di.
"Bu bik tä añlaşıla. Ul pragmatik räweştä, kiräk bulğança eş itä. Bu çınnan da çekistlar sisteması. Häm mondıy qarar qabul itü ısulı urta däräcäle çekistlardan kilä" di Äxmätov.
Başqa illärdäge krizislarğa Putin üz mönäsäbäten bik tiz belderä. 2001-neñ 11 sintäberendäge terror höcümnärennän soñ AQŞ prezidentı George Bushqa dönya citäkçelärennän iñ berençe bulıp Putin şaltırattı. Ämma 2000-neñ avgustında Barens diñgezendö 118 diñgezçe belän su astı köymäse batqannan soñ ul 5 kön ütkäç kenä üs süzen äytte. Putin Soçida yal itä ide. Talda buluına qaramastan ul tanılğan aktrisağa tuğan kön qotlawları cibärergä waqıt taptı.
2002neñ üktäberendä Mäskäw teatrında, 2004neñ sintäberendä Beslan mäktäbendä totıqlar alınğanda anıñ aqırın reaksiä kürsätüe dä tänqitläwlärgä duçar buldı.
Sişämbe kiçendä genä Germaniädä jurnalistlar belän oçraşuda Putin Politkovskayanıñ ülemenä mönäsäbäten belderde. Dresdenda Germaniä Kanslerı Angela Merkel belän oçraşuda bu mäsälä kütärelgännän soñ Putin bu üterüne cäzasız qalmasqa tieş qabul itelmäslek cinayät dip bäyälägän. Politkovskaya 3 ken elek Mäskäwdä üz öyennän çığıp barğanda atıp üterelgän ide.
Naif Aqmal, Praga.
"Min inde küp märtäbälär iñ yuğarı däräcädä xakimiätlärneñ iğtibarın jurnalistlarnıñ xäle naçar buluğa, alarnıñ yaqlarğa kiräklegenä yünälttem. Qızğanıç ki, wäzğiät naçar yaqqa üzgärä" dide Lukin.
Politkovskaya belän xuşlaşuğa çit il diplomatları häm jurnalistları da kilgän ide. Ämma Lukinnan başqa anda ber genä yuğarı däräcä räsmi dä bulmadı. Häm alarnıñ bulmawı ayıruça küzgä bärelä diärgä mömkin.
Politkovskayanıñ ülemenä qarata belderülär dönyanıñ här tarafınnan kilä. Xätta Britaniä premyer minsitrı Tony Blair, Fransiä prezidentı Jacques Chirac, Yewropada İminlek wä Xezmättäşlek oyışması citäkçese Karel de Gucht ta belderü belän çıqtı. Ğädellek taläp itügä Dönyada matbuğat iregen yaqlawçı oyışmalar da quşıldı.
Ämma Politkovskayanıñ üz ileneñ prezidentı Vladimir Putinnan ällä ni işetelmäde.
Ekstremal Jurnalistika Üzäge mödire Oleg Panfilov "Mine prezident Putin pozitsiäse bik nıq borçıy. Ul bu il xalqınıñ Politkovskayanı yaratmağan, Politkovskaya eşen, mäqälälären küralmağan öleşeneñ genä prezidentı buluın kürsätä. Min Fransiä prezidentın ürnäk itep kiterer idem. Ğiraqta fransiä xatın-qız jurnalistı totıq itep alınğannan soñ Chirac şunda uq yalın özep qayttı häm belderü belän çıqtı" dide.
Düşämbe könne keşe xoquqların yaqlawçı 2 törkem, Xalıqara Helsinki Federatsiäse häm Mäskäw Helsinki Törkeme Putinnı Politkovskayanı üterüne cämäğätçelek aldında xökem itep çığarğa çaqırdı.
Alarnıñ urtaq belderüendä Prezident Putinnıñ däşmäwe bu eştä qatnaşlıqqa yäki bitaraflıqqa işarä itä. İlneñ xökümätne tänqitläwçe kürenekle jurnalistınıñ yallanğan üterüçegä oxşağan üterüçe tarafınnan üterelüenä qarata anıñ berni däşmäwen beräw dä qabul itä almıy dielä.
Şulay da AQŞ prezidentı George Bush telefonnan şaltıratqaç Putin Politkovskayanıñ faciğäle üleme centekläp tikşereläçäk dide. Anıñ äytkännäre soñraq Mäskäw Kremleneñ internet säxifäsenä çığarıldı.
Mäskäw Helsinki törkeme mödire Ludmila Alekseyeva "mondıy ğädättän tış oçraqta, xalıqara tanılğan, xörmät itelgän jurnalist üterelgändä il prezidentı bu xälgä üz mönäsäbäten belderergä tieş. Bush Quşma Ştatlar prezidentı. Ä Rusiä watandaşları prezidentnıñ bu turıda ni uylawın işetergä häm anıñ Anna Politkovskaya yulınnan barırğa tırışuçı, yäğni namuslı jurnalistlarnı yaqlıyaçaqmı-yuqmı ikänen belergä teli" dide.
Qayberäwlär Putin prezident säyäsäten täqnitläp yazğan Politkovskayanı kimsetü öçen maxsus däşmi dip isäpli.
Ämma kürenekle säyäsi küzätüçe Boris Kagarlitski Putin maxsus däşmi tügel, ul däşä almıy di.
"Bu Putinnıñ yaman xäbärlärgä ğädäti reaksiäse. Ul barı tik mäsälä tege yäki bu däräcädä çişelgännän soñ ğına kürenä. Bu keşeneñ qayber psixik üzençälekläre bar. Krizis tuğan sayın ul yuqqa çığa, küräseñ anı säyäsi şawqım suğadır. Xätta kürenergä, berär süz äytergä, üz östenä berqädär cawaplılıq alırğa kiräklegen añlağanda da, ul monı eşli almıy. Bu säyäsi tügel, şäxsi problema dip äyter idem" di Kagarlitski.
İkençe ber säyäsi küzätüçe, Звезда Поволжья gazetı baş möxärrite Räşit Äxmätov Putinnıñ mondıy eşçänlek ısulı anıñ elek KGBda eşläwe belän añlatıla di.
"Bu bik tä añlaşıla. Ul pragmatik räweştä, kiräk bulğança eş itä. Bu çınnan da çekistlar sisteması. Häm mondıy qarar qabul itü ısulı urta däräcäle çekistlardan kilä" di Äxmätov.
Başqa illärdäge krizislarğa Putin üz mönäsäbäten bik tiz belderä. 2001-neñ 11 sintäberendäge terror höcümnärennän soñ AQŞ prezidentı George Bushqa dönya citäkçelärennän iñ berençe bulıp Putin şaltırattı. Ämma 2000-neñ avgustında Barens diñgezendö 118 diñgezçe belän su astı köymäse batqannan soñ ul 5 kön ütkäç kenä üs süzen äytte. Putin Soçida yal itä ide. Talda buluına qaramastan ul tanılğan aktrisağa tuğan kön qotlawları cibärergä waqıt taptı.
2002neñ üktäberendä Mäskäw teatrında, 2004neñ sintäberendä Beslan mäktäbendä totıqlar alınğanda anıñ aqırın reaksiä kürsätüe dä tänqitläwlärgä duçar buldı.
Sişämbe kiçendä genä Germaniädä jurnalistlar belän oçraşuda Putin Politkovskayanıñ ülemenä mönäsäbäten belderde. Dresdenda Germaniä Kanslerı Angela Merkel belän oçraşuda bu mäsälä kütärelgännän soñ Putin bu üterüne cäzasız qalmasqa tieş qabul itelmäslek cinayät dip bäyälägän. Politkovskaya 3 ken elek Mäskäwdä üz öyennän çığıp barğanda atıp üterelgän ide.
Naif Aqmal, Praga.