Tarixi çığanaqlarda, ğalimnär, törkilärneñ mäğrur patşası Atilla citäkçelegendäge ğäskär qayçandır Böyekbritaniä cirlärendä bulğan digän xäbärlär bar dip äytälär. Xätta, bügenge Angliä patşasınıñ näselendä törki qan da ağa dip belderälär. Monnan tış, törkilär ğäskäre yawlap qına almağan ingliz cirlären, ä anda berniçä şähärgä dä nigez salğan dip baralar. Yarar, monısı elek bulğan xällär. Xäzer isä, Angliä, London tatar tormışında ällä ni möhim rol' uynamıy. Anda ber tatar şağire genä icat itep yata. Rawil Boxaray. Monnan tış, küp kenä yäş tatar balaları Londonda zur däräcäle uqu yortlarında uqıylar dilär. Monısı, küptän tügel genä Londonda tatar spektakl’lären kürsätep qaytqan Qamal teatrı artistları awızınnan. Tağınmı? Tağın, uzğan ğasır başında Londonğa, Rusiä Däwlät Duması wäkile sıyfatında Sadri Maqsudi bulğan. Ul anda fransuz telendä notıq tota. Patşa sarayında bula. Şunıñ belän şul diärgä dä bulır ide. Menä çärşämbe köndezge unikedä Tatarstannan ber maxsus oçqıç kitte Londonğa. Zur wä däräcäle türälär, ministrlar, zavod wä şirkät citäkçeläre bu oçqıçta. Alar inde, kiçke biştä londonda kilep cittelär. Citäkçeläre prezident Şäymiev. Ğömer bulmağannı, xäzer London xalqı Tatarstan belän tanışaçaq. Säfärçelärneñ maqsatı şul. Xalqı digännän, ğadi eşçe wä xezmätkärlär tügel. Däräcäle burjuylar. Tatarstannan kitkän säfärçelär arasında ike jurnalist ta bar. Tatar tellelär tügel. Tatar familiälelär. Ul bit inde ğädät. Çit ilgä Tatarstannan zur säfär oyıştırıla ikän, simvolik töskä genä äylänep qalğan däwlät tele- tatar tele oçqıç basqıçlarınnan menä almıy aptırıy. Tatar jurnalistlarına yul yabıq. Böyek tel genä tatar citäkçelärenä zur säfärgä yuldaş bula. Tatar jurnalistları Sabada uza torğan duñğızçılıq ürçetü seminarı xaqında ğına yazarğa tieşter inde. Yarar, monısı nyanslar. Londonda nilär bula soñ? Ğadi wä añlaşırlıq tel belän äytkändä - zur maqtanu bu. Qunaqxanälärgä çärşämbedä ük urnaştılar. Pänceşämbedä Mintimer Şäymiev, Rusiä premyerı yärdämçese Aleksandr Jukov, Säwdä wä çit illär belän xezmättäşlek ministrı Xafiz Salixov, Böyekbritaniä wäkilläre , Rusiä prezidentı administratsiäsendä baş ekspert bulıp eşläwşe Arkadi Dvarkoviç häm başqalar çığış yasayaçaq. Başqalar digäne dä zur däräcädägelär. Tatarstannı Londonda maqtarğa Rusiä Däwlät Duması vitse-spikerı Oleg Marozov ta, Rusiä finans ministrlığınnan Sergey Şatalov, Tatneft' başlığı Şäfäğät Täxäütdinov kebeklär bara. Şul uq waqıtta kürgäzmä eşlär dip kötelä. Bu kürgäzmädä Tatarstannıñ iqtisadıy baylığı kürsätelä. KamAZ, Tübän Qama neftexim, Qazandağı olı şirkätlär, Tataneft'tä üz potensialın kürsätäçäk. Küp alar anda. Şunıñ yärdämendä Tatarstanğa investitsiälär kitertmäkçe bulalar. Yäğni, Tatarstan belän Böyekbritaniä arasındağı iqtisadıy xezmättäşlek. Ğomumän, programma bik mawıqtırğıç itep tözelgän häm ul fayda kiteräçägenä şik qaldırmıy.
İke kön däwamında Londonnıñ zur eşmäkärläre belän söyläşülär, iqtisadıy kileşülär bulaçaq. Älbättä bu Tatarstanı Angliägä täqdim itü rusiä citäkçeläreneñ xäyer-fatixzası, xätta ki yärdäme belän oyıştırıla. Ä nigä Tatarstan soñ, Rusiäneñ başqa ber töbäge tügel. Cawap bik ğadi. Tatarstan kebek iqtisadıy yaqtan üskän töbäklär Rusiädä barmaq belän genä sanarlıq. Äle mondıy säfär başqa illärdä dä oyıştırılaçaq. Ğomumän, soñğı yıllarda Tatarstannıñ çit illär belän xezmättäşlege küzgä kürenep arta bara. Aqça kilä dip ışandıralar Tatarstan türäläre. Tik ber närsäne genä açıq itep äytep betermilär. Alar tırışıp-tırışıp respublikağa kitergän fayda, aqçanıñ, keremneñ küpmese Mäskäw taraflarına ağıla soñ? Tatarstan kebek sawım sıyırı bulğan töbäklär arqasında niçä Rusiä subyektı tipterep yäşäp yata? Cawap yuq. Xäyer, niçek kenä bulmasın, Tatar ile digän ber respublikanı it illärdä tanıp toruları barıber yaxşı inde.
Räfis Cämdixan
