Soñğı könnärdä Başqortstannıñ “Azatlıq” tatar yäşläre berlege tiräsendä cäncal qubıp tora. Küptän tügel yañadan anıñ räise itep saylanğan Zäliä Axunovanı wazıyfasınnan aldılar. Bu yañalıqqa respublikadağı tatar cämäğätçelege bik nıq aptıraşta qaldı. Ni öçen digändä, äle ber ay çaması elek kenä Ufada Başqortstan tatar yäşläre könnäre ütkän ide. Näq menä şunda “Azatlıq” tatar yäşläreneñ çirattağı qorıltayın da uzdırdılar. Cıyında tatar yäşläre yañadan da räis wazıyfasına üzläreneñ buldıqlı liderı Zäliä Axunovanı saylap quydı.
Zäliä xanım “Azatlıq” tatar yäşläre berlege oyıştırılğannan birle anıñ eşendä aktiv qatnaşıp kilde. Ä ike yıl çaması elek anı berlekneñ citäkçese itep sayladılar. Xätta Başqortstannıñ Yäşlär eşläre däwlät komitetı binasınnan “Azatlıq“qa eşläw öçen ber bülmä dä birdelär ul çaqta. “Telefonlı eş urınıbız buldı”, dip şatlanğan ide ul çaqta tatar yäşläre. İke yıl eçendä Zäliä xanım millät yäşlären tuplap törle mädäni çaralar oyıştırdı, ğomumän, üzeneñ eşlekle sıyfatların kürsätä aldı. Tatar yäşläre şuña kürä dä aña yañadan ışanıç kürsätte.
Ämma menä, ayaz könne yäşen suqqandağıday, kötelmägän xäbär. Nişläp Zäliä Axunovağa qarata ber ay eçendä fiker üzgärgän soñ? Şuşı sorawğa cawap alu öçen, bez “Azatlıq” liderınıñ üzenä möräcäğät ittek. Üzeneñ räis wazıyfasınnan töşerelüen hiç kenä dä kötelmägän xäl buluın äytä Zäliä xanım. “Başqortstan Yäşlär eşläre däwlät komitetına aşığıç räweştä “Azatlıq” berlege idäräsenä kerüçe äğzalarnı cıyıp aldılar da, mine räislektän aldılar. İdärädäge küpçelek keşe aldan äzerläp, eşkärtelep quyğan axrı, çönki alarnıñ kübese miña qarşı tawış birdelär häm Azat Bayazitov digän yegetne räis wazıyfasın başqaruçı itep saylap quydılar”, - di Zäliä Axunova. Şul uq waqıtta “Azatlıq” radiosına irkenläp äñgämä birüdän kisken baş tarttı Zäliä xanım. “Min bu xällärgä älegä bernindi dä añlatma birmim, çönki iremneñ eşe öçen häm balalarım öçen qurqam”, - dip qırt kiste ul.
Şunnan soñ bez “Azatlıq” tiräsendäge xällärgä açıqlıq kertep bulmasmı, dip Başqortstan Yäşlär eşläre däwlät komitetına möräcäğät ittek. Andağı bülek mödire Gölnur Kolharina “Azatlıq” tatar yäşläre berlege eşlärenä turıdan-turı qatnaşqan räsmi şäxes ikän. Sorawıbız aña buldı. Ämma Gölnur xanım da süzne qısqa tottı. “Zäliä Axunovanı wazıyfasınnan alunıñ säbäpläre bar inde, anısın äytep toru kiräkmi. Läkin ul “Azatlıq” berlegendä qala häm räis urınbasarı wazıyfasın ütäyäçäk”, - dip belderde.
Şunnan soñ bez tağın da Zäliä Axunovağa şaltırattıq. Läkin ul Gölnur Kolharina süzlären kire qaqtı. “Min “Azatlıq”ta qalmıym. Qayber eşläremne tögällim dä, annan kitäm” dip cawapladı ul.
Şul uq waqıtta atnakiç könne Ufadağı tatar yäşläreneñ ber törkemeneñ “Azatlıq”tağı xällärgä bäyle aşığıç cıyın ütkärüe dä mäğlüm buldı. Anda qatnaşuçılardan soraşıp belüebezçä, söyläşü yarım yäşeren räweştä ütkän. Anda “Azatlıq” tatar yäşläre berlegeneñ elekke citäkçeläre häm anıñ aktivistları qatnaşqan. Alarnıñ fikerençä, “Azatlıq” berlege räisen wazıyfasınnan buşatuğa oyıtqı sentäber ayında Ufada ütkän Başqortstan yäşläre könnärennän soñ uq başlanğan. Mäğlüm buluınça, “Azatlıq” berlegeneñ qorıltayı Ufa “Nur” tatar däwlät teatrı binasında ütärgä tieş ide. Ämma anda respublikadağı başqa tatar milli oyışmaları citäkçeläre häm wäkilläre dä kiläsen işetep qalğan räsmi xakimiätlär, “Nur” teatrı citäkçelegenä binanı birmäskä boyırğan. Şunnan tatar yäşläreneñ qorıltayı Başqortstan Yäşlär eşläre däwlät komitetı binasındağı qısan ğına ber bülmädä ütkän ide. Soñınnan “Azatlıq” berlege wäkilläre beldergänçä, bu qorıltay däwlät komitetı citäkçeläreneñ nıqlı kontrole astında ütkän, anda bernindi problema da kütärelmägän. Ufadağı tatar yäşläre könnärenä Qazannan da qunaqlar kilgän ide. Alar bu qorıltaynıñ niçek ütkärelüe häm, ğomumän, tatar yäşläre könnäreneñ ni räweşle oyıştırıluı xaqında Qazanğa äylänep qaytqaç, “Tatarstan yäşläre” gäzitenä zur ğına mäqälä dä yazıp çıqtı. Menä şunda yazılğan fikerlär Başqortstan Yäşlär eşläre däwlät komitetında utıruçı räsmi şäxeslärgä oşap citmägän, dip belderä xäzer “Azatlıq” berlege äğzaları. Zäliä Axunovanıñ monda ni ğayıbe bar soñ? – digän sorawnı xäzer küplär birä.
Atnaqiç könne Ufada ütkän cıyında tatar yäşläre “Azatlıq”nıñ kiläçäk yazmışı xaqında fiker alışqan. Anda qatnaşqan yegetlär belän qızlar “Azatlıq” xäzerge köndä Başqortstan Yäşlär eşläre däwlät komitetınıñ qatı kontrole astına alınğan, ul tatar yäşläreneñ problemaları xaqında awız açıp süz dä äytä almıy, digän fikerne assızıqlağan. “Läkin tışawlanğan “Azatlıq” bulamı soñ, digän rizasızlığın da äytkän alar. Qayber millät yäşläre yaqın arada “Azatlıq”qa al'ternativ bulğan tatar yäşläre oyışması tözergä kiräk, digän täqdimne dä yañğıratqan. Bu täqdimne küplär xuplağan häm yaqın arada bu mäs'älä buyınça ayırım kiñäşmä ütkärergä bulğan.
Ä bügenge köndä Zäliä Axunova urınına saylap quyılğan räis Azat Bayazitov xaqında mäğlümatlar bik az. “Azatlıq” berlege eşendä siräk kenä qatnaşqan bu yeget Ufadağı agrar universitetta fizkul'tura däresläre alıp bara ikän. Tumışı belän Kügärçen rayonınnan buluı mäğlüm, milläte başqort. Ä “Azatlıq” byurosı utırışında üzen saylap quyğanda ul ber süz dä tatarça äytä almağan, ä rusça ğına çığış yasağan. Älege xälne dä “Azatlıq”nıñ küptänge aktivistları tatar yäşläre berlegen mısqıl itü dip bäyäli.
