Samarda 36 yıl buyına “Yalqınlı yäşlek” ansamble eşläp kilä. Kollektiv bik küp töbäklärgä gastrol'gä bara. Soñğı töbäklärneñ berse- Ural'sk buldı. Ural'skida “Yalqınlı yäşlek” soñğı märtäbä 18 yıl elek bulğan ide. Läkin dä ike gastrol' arasın waqıt qına ayırmıy, ä ideologiä dä ayırıp tora. Kapitalizmğa ayaq basqan Ural'sk tatarları turında İlgiz Kälüç belän söyläşäbez:
İlgiz äfände, kapitalizm çorı Ural'skiğa nindi tä'sir yasağan?
Tatarstan İlbaşı Mintimer Şäymiev iğlan itkän sänğat'yelı Ural'skiğa da barıp citkän. Tuqayıbıznıñ 120 yıllığın zurlap uzdırğannar. Bez dä üzebezneñ 63-nçe prgrammabıznı tulısınça Tuqayğa bağışladıq.
Ural'sk şähäre mäşhür Tuqayıbıznıñ biografiäsendä bik zur alıp tora. Bu qalada Tuqay fizik häm ruxi yaqtan nığığan. Tuqaynı tatar dönyasına Ural'sk büläk itte. Xäzer Ural'skiğa baru problemağa äylände. Çit il. İke tamocnya uzarğa kiräk.
Ural'skiynıñ üzendä 15 yıldan birle tatar milli- mädäni üzäge eşläp kilä. Näq menä şul üzäk bezneñ mäşäqätlärne ciñeläytte. Şähär cıynaq häm pöxtä, tarixi üzäk saqlanğan häm ul soqlanğıç. Yağımlılıq, tınıçlıq xökem sörä. Konsert- tamaşanı da şähärneñ iñ matur binası sanalğan Ostrovskiy isemendäge rus drama teatrında kürsättek. Öç säğätlek programma “afärin”ğa bardı. Konsertıbıznı Rossiä konsulı qaradı. Ul säxnägä kütärelep maqtaw süzlären äytte. Tamaşaçı bezneñ artistlarnı cılı qarşıladı, alqışlarğa kümde. Yegerme yäşlek artistlarım Tuqay ruxına tağın da yaqınraq kildelär.
Ural'sk - öç mädäniätneñ kiseşkän cire. Rus, qazax, tatar moxite qaynağan töbäk. Zalda bu sizeldeme?
Konsertqa şaqtıy ğına qazaxlar da kilgän ide. Qazaxlar tatar konsertın yaxşı añlıylar. Tatar,qazaxqa iärep kilgän rus yäşläre dä kürengäläde. Şähärdä soqlanğıç Tuqay muzee eşli. Tä'sirländek.
Qazax- rus arası tınıçmı?
Tınıç. Rus moxite köçleräk tä.
Şähär arxitekturasında östenlek kemneke?
Kübräk rus bizäge. Soñğı binalarda – qazax tösmere. Tuqay yörgän “Qızıl mäçet” şähärne üzençä bizi. Şähärgä tatarlıqnı östi.
Ural'sk tatar milli xäräkätendä yäşlär barmı?
Yäşlär bik küp. Aktivlar. Olılar belän yäşlär bergä mäş kilälär.
Zaldağı tamaşaçıda tatarça kienü saqlanğanmı?
Ölkän xatın- qızlarnıñ başlarında - tuzdırıp bäylägän yaulıqlar, iñnärendä - aq şällär. Bezneñ xatınnarnıñ klassik maturlıqları. Yözläre nurlı. Dinebez islamnı saqlıylar.
Tatar telen öyrätü üzäge barmı?
Yakşämbe däreslärendä ike yözgä yaqın bala uqıy. İñ quanıçlısı- Ural'skida tatar burcuaziäse ayaqqa basıp kilä häm alar milli xäräkät belän tığız elemtädä eşlilär.
Şamil Bahautdin, Samar.
