Başta uq şunısın iskärtik, tatar milli xäräkäte eşçänlege xaqında soñğı 10-15 yılda baytaq yazıldı. Ä menä Tübän Qamada "Köräş yıllarıbız-tarixqa" digän iseme belän näşer itelgän kitap bu yunäleştä başqalarınnan ayırıla. 370 bitlek bu kitapta yazuçılarnıñ, icat itüçelärneñ fantaziäläre yuq, uylap çığarularğa urın birelmägän. Barlıq yazmalar da tarixi dokumentlarğa nigezlängän. Çönki, tatar-milli xäräkätneñ berençe könnärennän ük Tübän Qamadağı Tatar İctimaği Üzäge härber çığışnı, täqdimne häm fikerlärne terkäp barğan. Älege berketmälärgä nigezlänep, ximiä fännäre kandidatı, Tübän Qama aqsaqallar Şurası häm häm Bötendönya Tatar Kongressı bülege äğzası Änwär Xäsänov şuşı kitapnı näşer itkän. Şähärneñ "İxlas" näşriätendä çıqqan şuşı kitapnıñ tirajı 300 danä. Älege cıyıntıq, tarixi dokument bularaq, Tatarstan arxivları, kitapxanäläre häm muzeylarına tapşıru öçen äzerlängän.
Änwär Xäsänov kitapnıñ kereş öleşendä bolay dip yaza:
- Maqsatıbız-däwlätçelegebezne torğızu köräşendä Tübän Qama milli xäräkäteneñ kertkän öleşen tarixıbızğa yazıp qaldıru. Bu cıyıntıq matur ädäbiät kitabı buludan yıraq tora. Cıyılış berketmälärendä "uyılıp" qalğan süzlärdän çığıp, milli xäräkättä aktiv qatnaşqan keşelärneñ nindi yunäleştä eş alıp barğanlıqların beläbez, alarnıñ fidaqär xezmätlären bäyäli alabız."
Tübän Qama Tatar İctimaği Üzäge 1988-1989нчы yıllarda üz cıyılışlarında nindi mäs'älälär buyınça eşlägän soñ? Alar baytaq. Berniçäsenä küz salıyq. "Çallı şähäre tatar milli xäräkäte belän elemtä buldıru", "Şähärdä tatar gazetasın oyıştıru", "Balalar baqçalarında häm mäktäplärdä milli tärbiäne torğızu", "Şähärdä milli bäyrämnär, kiçälär ütkärü". Saylawlar eşendä qatnaşu, "Şähär häm TASSR Yuğarı Sovetı deputatları belän bergä cıyılışlar uzdıru". Tatarstan prezidentın, RSFSR prezidentın saylawlarğa mönäsäbät, "İttifaq" firqäse belän elemtä, Tatarstan kommunistlar partiäse belän bäyläneş. Ukrainnar belän elemtä, TİÜneñ GKÇPğa mönäsäbäte. Çeçen suğışına qarşı ğämällär. Bolar- Tübän Kama TİÜneñ uzğan ğasırda başqarğan eşeneñ keçkenä öleşe genä. 1989-1995 yıllarda Tübän Kama TİÜe räise bulğan Azat Zıyatdinov kitapnı räsmi materiallar belän bayıtuğa zur köç quyğan. İctimaği üzäkneñ bügenge räise Xälil Ayupov:
- Kitapqa Tübän Qama milli xäräkäteneñ soñğı sigez yıl eşçänlegen çağıldırğan dokumentlar kermäde, monısı- kiläçäk eşe, dip belderä.
Ğafiulla Ğaziz, Çallı
