Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ: Yewropa qalqanı Rusiägä tügel, Tönyaq Korea, İranğa qarşı


Bilgele bulğança, Quşma Ştatlar Yewropada raketa qalqlanı buldırırğa niätli. Ul Tönyaq Korea häm İran kebek illärneñ ixtimal höcümennän saqlanu öçen dielsä dä, räsmi Mäskäw bu niätkä qarşılıq belderä. Atnakiç könne Quşma Ştatlarnıñ ike yuğarı räsmie şuşı mäsälägä añlatmaların birde.

Räsmilärneñ berse Quşma Ştatlarnıñ Raketa höcümennän saqlanu idaräse başlığı general Trey Obering. Atnakiç könne Washingtonda ütkän oçraşuda ul Yewropadağı raketa qalqanı qayber illärneñ ixtimal höcümennän saqlanu öçen kiräk bulaçaq, dip añlattı. Misal öçen, Tönyaq Korea. General süzlärençä, bu il soñğı distä yılda raketa yasaw ölkäsendä bik zur üseşkä ireşkän:

"1998 yılda Tönyaq Koreağa yıraq-ara rekata yasaw öçen äle küp yıllar kiräk, diyüçelär bar ide. Ber ay da ütmäde, ul monı eşläde. Taepong-1 raketasın Yaponiä östennän oçırdı. Ul 3 buınlı raketa ide, belgeçlär moña şaqqattı. Yağni, alar raketanı buınlap oçıra belüen kürsätte. Qitğa-ara ballistik rekata yasaw öçen alarnıñ bar närsäse bar" di general Obering.

Bu ölkädä şulay uq tiz täräqqi itkän häm dä Amerikağa qarşı bulğan tağın ber il dip, general Obering İrannı atadı.

"İrandağı xällärgä qarasaq, anıñ dä näq şul yul belän baruın küräbez. Äytik, alar ğäläm raketası cibärergä teli. Andıy raketa bulsa, dimäk, qitğa-ara raketa öçen dä bar kiräkle äyber bar digän süz. Bolar äzer bulğançı bezdä tieşle saqlanu bulırğa tieş" di Quşma Ştatlarnıñ Raketa höcümennän saqlanu idaräse başlığı.

Washington bu raketa qalqanın Polşa häm Çexiädä urnaştırırğa teli. Çexiädä radar sistemın, Polşada – höcüm raketaların bärep töşerü qoralın.

Räsmi Mäskäw bu niätlärgä qarşı çığa. Rusiä räsmiläre bu qalqan Tönyaq Korea, İran kebek illärdän saqlanu öçen, digän añlatmağa ışanmıy, häm Washingtonnı, Salqın suğış çorındağıça, Yewropada xärbi qüäten arttıru niätendä ğäyepli.

Washington oçraşuında qatnaşqan ikençe räsmi, däwlät sekretareneñ Yewropa häm Yewraziä eşlärendä kiñäşçese Daniel Fried, Rusiägä bu qalqannan qurqası yuq, dip tınıçlandırırğa tırıştı:

"Bu sistem Rusiäneñ balllistik raketalarına qarşı tügel. Ul İrannıñ ixtimal yanawına qarşı, häm monıñ Yewropa öçen faydası kön kebek açıq. Şunsın dä äytergä kiräk, Çexiä häm Polşa belän kiñäşülär ütsä dä, täfsille söyläşülär äle başlanmağan, çexlarnıñ da, polyaklarnıñ da, bik küp citdi sorawları bar" di Daniel Fried.

Räsmineñ ikese dä, bügenge yanawlar, elekkeläre belän çağıştırğanda, tämam başqa, Mäskäw monı añlarğa tieş, dide.

Rusiäneñ general ştab başlığı general Yuri Baluevski Amerikanıñ bu qalqalnı yänä aşqınıp qorallanuğa kiterä ala dip kisätkän ide. Trey Obering küptän tügel anıñ belän söyläşkänen äytte:

"Bez general Baluevski belän söyläştek, häm söyläşülärne däwam iterbez. Ütkän çorda Rusiägä qarşı da, bergä bulğan çaqlar da buldı. Häm bu mönäsäbätlärdä berni dä üzgärmäde. Ä menä Yaqın könçığıştan kilgän yanaw üzgärde" di general Obering.

Quşma Ştatlarnıñ bu saqlanu sistemın Yewropanıñ başqa illärenä, äytik, elek sotsialistik bulğan Bolğarstan, Romaniädä urnaştıru niäte yuqmı digän sorawğa, general Obering – älegä andıy niätlär yuq dide.

Ali Ğilmi
XS
SM
MD
LG