Mäskäwdäge basmalar bersen-berse uzdırıp Tatarstan yazmışın xäl itkändä Miñtimer Şäymiev bötenläy başqa, bik tormışçan mäs''älälär belän mäşğül ide.
Şäymievneñ bıyılğı yullamasın tıñlağan här keşe, anıñ nigezdä xucalıq eşlärenä bağışlanuın, säyäsi mäs''älälär bik kütärelmäwen bilgeläp ütä. Xätta Tatarstan belän Rusiä arasındağı kileşü yazmışı xaqında da Miñtimer Şäymiev berniçä cömlä genä äytte.
Ul arada Rusiä basmaları Vladimir Putinneñ Miñtimer Şäymievne urınınnan alırğa, Qazanğa isä prezident itep xäzerge eçke eşlär ministrı Räşit Nurğalievne cibärergä cıyınuı turında yazıp çıqtı. Mondıy imeş-mimeşlärneñ berençe märtäbä genä kürenmäwe säbäple, Qazan öçen bu yañalıq bulmadı, Tatarstan xökümätendä andıy xäbärlärne "safsata" dip kenä bäyälädelär. Formal'' yaqtan qarağanda da, Rusiä prezidentınıñ färman çığarıp qına Tatarstan prezidentın eşennän alu xoquqı yuq. Ul aña ışanmaw belderä ala häm monıñ üz qanuni tärtibe bar. Şäymiev prezidentlıqtan üze teläp kenä kitä ala, ä älegä isä ul, yıllıq yullamasınnan añlaşılğança, eşen elekkeçä däwam itärgä cıyına.
Ämma mäs''äläneñ şul yağı da bar - xäzerge Rusiädä Şäymiev däräcäsendä imeş-mimeşlär tiktomalğa ğına çıqmıy. Alay ikän, Rusiä mäğlümät çaraları taratqan xäbär artında närsä yata soñ?
Şäymiev xakimiäte astında Tatarstannıñ başqa töbäklär belän çağıştırğanda säyäsi wä iqtisadi ölkädä kiñ moxtariät qazanuı ser tügel. Qayber küzätüçelär, Mäskäw Kremlendä xäzer anıñ şulay itep federal'' üzäkkä bik qaramıy bäysez eş itüenä kirtä quarğa teläwçelär bar, digän fikerdä. Saylawlar aldınnan Mäskäw töbäk citäkçeläreneñ kündämräk buluın teli.
Qazandağı "Zvezda Povoljya" basması möxärrire Räşit Äxmätov, möhim saylawlar aldında torğan Mäskäw Şäymievneñ Tatarstan tawışların kemne yaqlap birüen barı tik üze xäl itäçägen bik yaxşı añlıy, di:
"Mäskäwdägelär Şäymievne inde alar öçen bik ük ışanıçlı tügel dip uylıylar kebek. Ul säyäsi ölkädä artıq zur bäysezlek kürsätä ala dip isäplilär alar. Şäymiev federal üzäk belän alış-bireşkä kerä ala, ä andıy närsälärne Mäskäw kiçerä almıy'', di Räşit Äxmätov.
Äxmätov fikerençä, Şäymiev tiräsendäge ğawğa nigezendä Mäskäw Kremle eçendä liberallar häm qüwät wäkilläre - siloviklar arasında barğan köräş yata. Räsmi warislarnıñ berse sanalğan Dmitri Medvedev tiräsendägelär Miñtimer Şäymievneñ qaluın teli, ä "siloviklar" isä añardan qotılırğa teli, di Äxmätov, mart azağında çınnan da Tatarstanda citäkçelekneñ almaşa aluına işarä itep.
Mäskäwdäge ikençe ber belgeç, Carnegie üzägendä Rusiä töbäklären küzätep baruçı Nikolay Petrov isä, Putingä Şäymiev belän eş itkändä bik saq bulırğa kiräk, digän fiker belderä:
"Minemçä, Şäymievne almaştırıp bula, älbättä, ämma fäqät anıñ üze belän yaxşı itep kileşep kenä, häm ul oçraqta da Şäymievne aña yaqın keşe almaştırırğa tieş bulaçaq", di Nikolay Petrov.
Petrov fikerençä, Şäymievne tatarça belmägän häm Qazanda çit keşe bularaq qabul itelgän Nurğalievkä almaştıru xäwefle ber ğämäl bulaçaq:
"Tatarstannıñ bar kürsätkeçlär buylap ta, şul isäptän, tawış birüçelär sanı yağınnan da ähämiäte şul xätle zur ki, xäzer Mäskäwgä Qazandağı elita belän qarşılıqqa kerü axmaq ber närsä bulır ide", dip belderä Carnegie üzäge xezmätkäre Nikolay Petrov.
Miñtimer Şäymiev kitkän oçraqta da Tatarstan elitası anıñ urınında kilmeşäk Nurgalievne tügel, ä parlament citäkçese Färit Möxämmätşinne yä premyer-ministr Röstäm Miñnexanovnı kürergä telär ide.
Kärim Kamal
Şäymievneñ bıyılğı yullamasın tıñlağan här keşe, anıñ nigezdä xucalıq eşlärenä bağışlanuın, säyäsi mäs''älälär bik kütärelmäwen bilgeläp ütä. Xätta Tatarstan belän Rusiä arasındağı kileşü yazmışı xaqında da Miñtimer Şäymiev berniçä cömlä genä äytte.
Ul arada Rusiä basmaları Vladimir Putinneñ Miñtimer Şäymievne urınınnan alırğa, Qazanğa isä prezident itep xäzerge eçke eşlär ministrı Räşit Nurğalievne cibärergä cıyınuı turında yazıp çıqtı. Mondıy imeş-mimeşlärneñ berençe märtäbä genä kürenmäwe säbäple, Qazan öçen bu yañalıq bulmadı, Tatarstan xökümätendä andıy xäbärlärne "safsata" dip kenä bäyälädelär. Formal'' yaqtan qarağanda da, Rusiä prezidentınıñ färman çığarıp qına Tatarstan prezidentın eşennän alu xoquqı yuq. Ul aña ışanmaw belderä ala häm monıñ üz qanuni tärtibe bar. Şäymiev prezidentlıqtan üze teläp kenä kitä ala, ä älegä isä ul, yıllıq yullamasınnan añlaşılğança, eşen elekkeçä däwam itärgä cıyına.
Ämma mäs''äläneñ şul yağı da bar - xäzerge Rusiädä Şäymiev däräcäsendä imeş-mimeşlär tiktomalğa ğına çıqmıy. Alay ikän, Rusiä mäğlümät çaraları taratqan xäbär artında närsä yata soñ?
Şäymiev xakimiäte astında Tatarstannıñ başqa töbäklär belän çağıştırğanda säyäsi wä iqtisadi ölkädä kiñ moxtariät qazanuı ser tügel. Qayber küzätüçelär, Mäskäw Kremlendä xäzer anıñ şulay itep federal'' üzäkkä bik qaramıy bäysez eş itüenä kirtä quarğa teläwçelär bar, digän fikerdä. Saylawlar aldınnan Mäskäw töbäk citäkçeläreneñ kündämräk buluın teli.
Qazandağı "Zvezda Povoljya" basması möxärrire Räşit Äxmätov, möhim saylawlar aldında torğan Mäskäw Şäymievneñ Tatarstan tawışların kemne yaqlap birüen barı tik üze xäl itäçägen bik yaxşı añlıy, di:
"Mäskäwdägelär Şäymievne inde alar öçen bik ük ışanıçlı tügel dip uylıylar kebek. Ul säyäsi ölkädä artıq zur bäysezlek kürsätä ala dip isäplilär alar. Şäymiev federal üzäk belän alış-bireşkä kerä ala, ä andıy närsälärne Mäskäw kiçerä almıy'', di Räşit Äxmätov.
Äxmätov fikerençä, Şäymiev tiräsendäge ğawğa nigezendä Mäskäw Kremle eçendä liberallar häm qüwät wäkilläre - siloviklar arasında barğan köräş yata. Räsmi warislarnıñ berse sanalğan Dmitri Medvedev tiräsendägelär Miñtimer Şäymievneñ qaluın teli, ä "siloviklar" isä añardan qotılırğa teli, di Äxmätov, mart azağında çınnan da Tatarstanda citäkçelekneñ almaşa aluına işarä itep.
Mäskäwdäge ikençe ber belgeç, Carnegie üzägendä Rusiä töbäklären küzätep baruçı Nikolay Petrov isä, Putingä Şäymiev belän eş itkändä bik saq bulırğa kiräk, digän fiker belderä:
"Minemçä, Şäymievne almaştırıp bula, älbättä, ämma fäqät anıñ üze belän yaxşı itep kileşep kenä, häm ul oçraqta da Şäymievne aña yaqın keşe almaştırırğa tieş bulaçaq", di Nikolay Petrov.
Petrov fikerençä, Şäymievne tatarça belmägän häm Qazanda çit keşe bularaq qabul itelgän Nurğalievkä almaştıru xäwefle ber ğämäl bulaçaq:
"Tatarstannıñ bar kürsätkeçlär buylap ta, şul isäptän, tawış birüçelär sanı yağınnan da ähämiäte şul xätle zur ki, xäzer Mäskäwgä Qazandağı elita belän qarşılıqqa kerü axmaq ber närsä bulır ide", dip belderä Carnegie üzäge xezmätkäre Nikolay Petrov.
Miñtimer Şäymiev kitkän oçraqta da Tatarstan elitası anıñ urınında kilmeşäk Nurgalievne tügel, ä parlament citäkçese Färit Möxämmätşinne yä premyer-ministr Röstäm Miñnexanovnı kürergä telär ide.
Kärim Kamal