Accessibility links

Кайнар хәбәр

Äl-Qaidä ähele sanalğan Şäyex Möxämmät 11 sintäber höcümnären äzerläwdä qatnaşuın tanıy


Quşma Ştatlarnıñ Kubadağı mäğlüm Guantanamo totqın üzägendä utırğan Xälit Şäyex Möxämmäd, 2001-neñ 11-nçe sintäbrendäge höcümnärne oyıştıru öçen cawaplılıqnı üz östenä ala - ul xäzerge waqıtta yabıq mäxkämä qarşına häm anıñ bu ğına tügel, tağın öç distägä yaqın terror ğämälen oyıştıruın tanuı, mäxkämä utırışları berketmäsennän kürenä. Möxämmät 2003-nçe yılda Pakstanda totılıp, bıltır Guantanamoğa kiterelgän ide. Anıñ mäxkämäse şul totqın üzägendä bara.

Mäxkämäneñ yabıq işeklär artında ütüe säbäple Şäyex Möxämmätneñ tanıqlığı xaqında Pentagon bäyän itkän berketmädän bilgele buldı. Anda üzen äl-Qaidäneñ aldınğı ähellärennän berse itep tanıtqan Möxämmät çınnan da Quşma Ştatlarğa, Britaniägä, İzrailgä, başqa Könbatış illärenä qarşı yünälderelgän barlığı 28 terror ğämälen oyıştıru öçen cawaplılıqnı üz östenä ala.

Ä inde 2001-neñ 11-nçe sintäber höcümnärenä kilgändä, "min alarnı oyıştıru öçen enäsennän cebenä qädär cawaplı idem", dip beldergän Şäyex Möxämmät.

Ul amerikannar qulına äle 2003-nçe yılda uq eläksä dä, Guantanamoğa bıltır ğına kiterelde. Berniçä yıl Möxämmät Üzäk Küzläw İdaräse CİA-neñ bilgesez urındağı ber yäşeren törmäsendä totılğan dip isäplänä. Guantanamoda ul üze kebek äl-Qaidäneñ yuğarı däräcäle ähelläre dip sanalğan tağın 13 keşe belän totıla, alar arasında iñ möhime dip isäplänä. Şularnıñ qayberläre xäzer barğan mäxkämä qarşına çıqtı, qayberläre alıp baru tärtiben oşatmıy anda qatnaşudan baş tarttı.

Xoquq yaqlaw oyışmaları wäkilläre Möxämmät häm başqa ğäyeplänüçelär öçen ğadel mäxkämä ütkärüne taläp itä, häm alarnıñ törle cinayätlärgä bäyle buluın tanuına nindi şartlarda ireşelüe bilgele tügel dip belderä.

Mäğlüm "Amnesty İnternational" oyışması wäkile Neil Durkin atnakiç Londonda bolay dide:

"Minemçä, bez bu tanularğa tabiği ber şik belän qararğa tieş. Alar yäşeren ber protsess barışında çıqtı, bu çın mäxkämä dä tügel. Bu asılda üzenä kürä ber tribunal. Anda advokatlarnı kertmilär, şuña da bez älege tanularğa menä şunnan çığıp qararğa tieş", di "Amnesty İnternational" wäkile.

Möxämmät üzen cawaplı dip tanığan terror höcümnäre arasında, misal öçen, 2002-nçe yılda İndoneziäneñ Bali utrawında bulğan şartlawlar da bar. Anda 200-dän artıq keşe hälak buldı, şularnıñ 88-e Australiä watandaşı ide.

Pänceşämbedä Australiä tışqı eşlär ministrı Alexander Downer Şäyex Möxämmätneñ başqalar belän bergä nihayät Guantanamoda mäxkämä qarşına basuına qänäğätlänüen belderde.

Pentagon şulay uq tağın ike ğäyeplänüçe - libiäle Äbu Farac äl-Libi häm yämänle Rämzi Binälşibhneñ kürsätmäläre berketmäsen dä öleşçä bäyän itte.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG