Accessibility links

Кайнар хәбәр

Iran: Qulğa alınğan diñgezçelär xökemgä tartılmayaçaq


Irannıñ Milli iminlek şurası sekretare Ali Laricani qulğa alınğan 15 biritan xärbienneñ kire qaytarıluwı mäsäläsen mäxkämä aldına çığarılmiyça xäl itelä alaçağın belderde. Britan tışqı eşlär ministrlığı süzçese, diplomatik çaralar aşa mäsäläne xal itü ölkäsendä Larijani täqdime belän kileşä alaçaqların äytte. Ütkän atna İran 15 britan diñgezçesen däwlät çiklären bozuda ğayepläp totqarlağan ide. Bu turıda bäxäslär belän bergä totqınnarnıñ räsem häm videoları törle mäğlümät çaralarında yış qabatlandı. Bu eşneñ asılında totqınnarğa qarşı möğamälä, xoquq yağınnañ niçek xäl itelä, qanunnar küzlegennän küz salıp qarşılıqlarnı yaqtırtırğa tırışırbız.

Dönyanın barlıq illärendä dä xoquq tarmağında ğamäldä bulmasa da – yazılğan qanun buyınça, gadättä qulğa alınğan äsirlärgä qarşı ruxi häm fizik yaqtañ ezärlekläw häm kimsetülär qatği tıyılğan.

Bu nisbättäñ, İran da bu qanunnı inkär itä almıy.

İran konstitutsiäseneñ 39nçı maddäsendä, qulğa alınğan yäisä törmägä yabılğan keşelärne, ğorurlığıñ kimsetep mısqıllaw oçraqları bötenläy tıyılğan.

Konstitutsiäneñ tağı şul mäsälägä bäyle 38nçe maddäsendä isä, keşelärne cäberläw, ğäyeben tanırğa mäcbür itärgä yul quyılmıy. Cäberläp yasalğan tanıqlıq mäxkämädä aña ışanu däräcäsen yuğalta dip isäplänä.

Qulğa alınğan britan ğäskäriläre, illärenä qaytarılamı, qaytarıla qalsa monıñ qayçan buluı mäsäläse äle qaralmağan. Qaralğan oçraqta da, alarnıñ kamera aldında üz gayebläreñ tanıp çığış yasawları, cäberläw häm ğorurlıqların kimsetü oçrağı bularaq qabul itelä.

Monı härxäldä London üze häm anı yaqlağan Yewropa Berlege şulay kürä.

İran äle 1975nçı yılda uq xuplağan xalıqara keşe xoqıqları kileşüendä, äsirlekkä alınğan keşelärneñ, nigä qulğa alınuların belergä xoquqlı, äsirlärne şulay uq tizräk mäxkämä organnarına tapşırıu da zarur.

Bu qanunnı İran da yaxşı añlıy kebek, andağı xakimiätneñ ozaq itep totqın ğäskärilärneñ aş belän sıylanuın, küñelle itep uturuın häm Faye Turneyneñ gayeplären tanıp täwbä belderüen kürsätüe monı yaxşı añlata.

"Bez alar, yäğni iranlılarnıñ sularına kergänbez axrı, ämma alar bezgä qarata bik dustanä, qunaqçıl, yaxşı mönäsäbättä buldı. Alar bezgä şulay uq bezneñ ni öçen qulğa alınuıbıznı da añlatıp birde, ğomumän, iranlılar bezneñ xälebezne añlap eş itte", dip äytkän ide kamera aldında, totqarlanğan britan ğäskäriläre arasındağı Turney.

Ämma nigä qulğa alınunı añlatu ğına citmi, zamança xoquq sistemasında qaralğança, äsirlärgä qulğa alınuğa advokatlarğa çığu mömkinlege birelergä tieş häm alarda üz eşläreneñ tiz genä bäysez mäxkämä tarafınnan tikşerelü xoquqı bar.

M.K.
XS
SM
MD
LG