Rusiädä rişwätçelek barlıq diärlek tarmaqlarnı da yaulap aluı berkem öçen dä ser tügel. Ä çınlıqta kem küpme rişwät birgän, küpme alğan monısın Allağa ğına belä. “Moskovskiy komsomoles” mäğlümatlarına qarağanda, 2001 yılda vzyatka aqçasına çinovnik 30kv.metrlı ber bülmäle fatir ala alsa, 2006da - rişwättän kergän aqçağa şähär çitendäge biş bülmäle yortqa citkän. Süz türälärgä yuristlar birergä mäcbür bulğan aqçalar turında bara.
Ä ğadi xalıqqa kilgändä, rusiälelärneñ yartısında rişwät birüdä täcribäse bar. 19%tı daimi räweştä aqça törtä, digän mäğlümatlar bar. Korrupsiä belän zur köräş barğanı äytelsä dä, rişwät bazarına kergän aqçalar küläme totrıqlı qala - yılına 3mlrd dollar tiräse. Bu mäğlümatlar “Dagnoz - korrupsiä!” digän seminarda äytelgän.
Prezidentnıñ elekke yärdämçese Georgiy Sattarov Rusiädä 20mln keşe rişwätkä aqçası bulmaw säbäple meditsina yärdämennän ğomumän baş tarta dip belderä. Ä soñğı ber-ike yılda meditsina, mäğärifkä qarağanda da iñ korrupsiälängän tarmaq ul xärbi çaqırılış ikän. Monda rişwät alu, rişwät birü xätta 27 tapqırğa üskän! Rişwätneñ küläme isä 5 tapqırğa artqan.
Tatarstanda rişwät çäçäk atqan tarmaq ul mäğärif, dip belderde respublika eçke eşlär ministrlığı xezmätkäre İlnur Galiev. Uzğan yılda şuşı ölkädä 170tän artıq cinayät terkälgän. İñ korrupsiälängän uqu yortları isemlegendä Energetika universitetı, veterinariä akademiäse, finans-iqtisad institutı, Qazan universitetı bar.
Xäyer, respublikada sälämätlek saqlaw, tözeleş häm toraq kommunal' xucalıq, sänäğät tarmaqlarında da rişwätçelek şaqtıy küp. Biektaw rayonınıñ awıl xucalığı İdäräse räise Galiev toraq şartların yaxşırtuğa bülengän aqçalardan 180 meñ sumın qanunsıñ räweştä üzenä alğan. Biektaw rayonı mäxkämäse aña caza itep 100 meñ ştraf salğan häm kitergän zıyanın da qaplarğa bilgelägän.
Rişwät bulğan häm bulaçaq ta, di eçke eşlär ministrlığı xezmätkärläre. Çönki ğayıplelärgä quyılğan caza alarnı qurqıtmıy.
Alarnıñ küpçelegenä uslovnıy srok birelä. Törmägä elägüçelär ğomumän bik az. Miña qalsa, caza qatıraq bulğan oçraqta, qurqu xise dä bulır ide alarda az bulsa da.Tatarstan eçke eşlär ministrlığı xezmätkäreneñ süzlärenä qarağanda, rişwät belän çın köräş alıp baru öçen qanun kiräk. Xäzer isä rişwät öçen törmägä eläkkännär küp digändä 2-3 yıl utıra, dide İlnur Galiev.
Al'bina Zäynulla