Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiädä milletara näfrät xöcümnärenä qarşı cäzalaw sistemı köçsez


AQŞ Keşe xoquqları küzätü üzäge, belderüençä, Yewropanın küp öleşlärendä, şul isäptän Rusiädädä millätara näfrät cinäyätlärnneñ sanı arta bara. Xisap, küptän tügel Mäskäw metrosında uzğan yıl ärmän yäşüsmeren üterüdä ğayeplängän keşesen aqlaw qararınnan soñ çıqtı. Ul keşe dälillär citärlek tügel dip, cäzağa tartılmadı. Keşe xoquqların yaqlaw törkeme, millätara näfrät höcümnäre qorbannarın yaqlarlıq xoquqı yaqlaw bulmawın äytä.

Eduar Sardaryan uzğan yılnı, ulınıñ ber törkem yäşlär tarafınnañ metroda üterelü xäbären eşetkän könne ber qayçan da onıtmıy.

Ul ülgändä ni barı 19 yäş bulğan Arturnıñ räsemnärenä qariy, qulda Arturnıñ yılmayğan foto-süräte:

“Ulım metroda bara, ul utıra gına, üz yulında. Häm annañ ber ädäm artınnañ kilep anı bertuqtawsız qıynıy başlıy. Annañ aña pıçaq belän höcem itä häm pıçaq belän 5 cirennäñ qadiy, häm ul yaralarnıñ 3se anı ülemgä kiterä’

Qorbannıñ advokatı äytkän süzlärenä qarağanda, yäş törkem “Ozaq yäşä Russiä!” dip qıçqırğan. Annarı poyezdan atılıp qaçqannar.

Rusiädä yäşägän Dağstanlılarğa höcüm itkän öçen törmädä utırğan Roman Polusmyaktan Artur cinäyätenä qatnaşu ğayebe alındı. Keşe xoquqları törkeme, Rusiädä yäşägän azçılıqlarğa qarşı, bigräktä kavkaz häm üzäk aziä illärennäñ kilgän imigrantlarğa qarşı köç qullanunıñ artuın belderä. Mäskäwdäge keşe xoquqları bürosınıñ bu atna çıqarğan xisabında, uzğan yartı yıl eçendä 120läp xenofobik töstä höcem oçrağı terkälgän. Bu höcümnärdä 31 keşe xälaq bulğan. 2004nçe yıldağı xisapqa qarağanda Bu möddät eçendä 7 ülemgä kitergän-höcüm, 2005nçe yılda 10 häm 2006nçı yılda isä bu san 17 Bulğan

Xisap, höcümnär kübräk, Azärbaycan, Üzbäkstan, Armanstan häm Afrika illärennän kilgän keşelärgä qarşı bulğanıñ kürsätä.

Azçılıqlarğa qarşı arta barğan köç qullanu bari tik Rusiädağına tügen bütän yewropa illärendä dä kürenä. AQŞtağı Keşe Xoquqları Brençe törkeme çığarğan yaña xisabda millätara-näfrät cinäyäte Yewropanıñ küp öleşendä arta, bigräktä anti-möselman, anti-semetik, anti-gay höcümnäre.

Galina Kozhevnikova, SOVA üzägendä belgeç, ul Rusiädäge rasizm häm xenefobiä torışın küzätä.

“Höcümnärneñ säbäpläre küp törle. başta sosial problemalar dip äytelä ide, xäzer inde bu ikençe säbäpkä äylände. Xäzerge waqıtta töp säbäp - radikal köçlärneñ cäza almawı, höcümnärne oyıştıruçılar da, alarğa ügetläwçelär dä cäza almıy. Yözlägän cinäyät qılına, uzğan yıl 500läp keşe ziyan kürde, açılğan cinäyät eşeneñ sanı barı tik 33”

Rusiä Prezidentı Vladimir Putin, uzğanyıl yasağan yıllıq çığışında, Rusiädä yäşägän azçılıqlarğa qarşı arta başlağan höcümnärne xökem itte. Läkin Kozhevnikova, millät-ara näfrätneñ artuında xaqimiättägelärneñ öleşe zur ide.
XS
SM
MD
LG