Ägär Şvetsiädäge kürgäzmädä ber genä räsem bulmağan bulsa, bälki bu cäyge sänğat kürgäzmäsenä ällä ni iğtibar bulmas ide. Rässam Lars Vilksneñ qaläm-eşe , Möselmannarnıñ izge Peyğambäre Möxämmädneñ başıñ et gäwdäsenä kürsätä torğan mäldä taswirlägän. Vilks monıñ belän üzençä sänğattä, süz ireklege çikläreñ sınarğa bulğan:
“Asıl maqsat, säyäsi yaqtañ närsäneñ döres buluın kürü, sänğat dönyasında närsäneñ mömkin bulu-bulmawın sınaw. Çönki min säyäsi yaqtañ peyğambärne et sürätendä taswirlawnıñ döres bulmağanıñ beläm. Et formatında taswirläwemneñ säbäbe, min çaqırılğan kürgäzmäneñ teması etlär teması ide. Kürgäzmädä başqa sänğätçelär dä bar ide. Ä soñgı minutta isä bu räsemnär, iminlek säbäbe belän senzurlandı.”
Bu räsemnärneñ kürgäzmädäñ alınuı, matbuğat çaralarınıñ iğtibarın cälep itte.
Nerikes Allehanda isemle ber gazeta, senzurağa häm süz ireklegenä cäwap birgän bulıp anıñ räsemnärennäñ bersen bastırırğa bula.
Şulay itep, bu xäl tora bara cäyelde. Moña Pakistan häm İrannañ qala cirle möselman xalqı da qarşılıq belderä.
“Nigä barı tik Peyğambär, nigä möselmannar? “
Jamal Lamhamdi, Räsemnär basılğan Orebro şähärendäge İslam Mädäniät üzäge süzçese. Jamal, Möselmannardañ kilgän şikäyätlär artqaç, Gazeta möxärerinä xat cibärep alar belän söyläşkäneñ äytä.
“Orebrodağı möselmannar, anıñ xalıq aldında bu eş öçen ğafu itünüen soradı, läkin ul bu ildä süz ireklege bar dip ütenmäde. Bez isä aña cäwap itep äyttek, Bez dä süz ireklegeneñ ber öleşebez, bez möselmanbız, bu ildä yäşibez häm bu il watandaşıbız, bez qanunnarğa xörmät itäbez, läkin här närsäneñ dä ber çige bulırğa tiyeş, sez kemneder bolay ğına mısqılliy alalmassığız. Häm bu bolayğına qalmas, bu bik citde. Xatnı tapşırğannañ soñ min, barlıq keşe moña açulı häm moña qarşı uram cıyını oyıştıraçaqbız dip belderdem.”
2005nçe yılda, Daniada çıqqan berençe räsem nizağınnañ soñ, bik küp möselman illärendä protest yasağannar ide.
Läkin Daniada çıqqan räsem krizısı belän Svetsiädä bulğan xällär küpkä ayırıla.
Başta, Premyer Ministr Fredrik Reinfeldt bu xälgä, Danialı berektäşennäñ alda reaksiä kürsätte.
Reinfeldt, Bu ay başında 20 däñ artıq möselman ilçilekläre belän oçraştı, ike taraf ta süz ireklegen yaqlasalar da keşelärneñ xisläreneñ räncitelüenä borçıluların belderde.
İlçileklärdäñ soñ, Premyer islami törkemnär belän dä oçraştı. Lamhamdi, oçraşuda bulğan keşelär, cıyılıştañ yaxşı xislär belän taralıştı di.
Ul şul uq waqıtta, Svetsiädäge Möselman bulmağan törkemnärneñ dä yaqlaw tabuların äytte.
Vilksneñ, xäzergä eşennäñ baş tartuı xaqında işarälär kürenmi. Läkin yañadañ bu eşne eşlär mikän?
“Äye, Uylawımça bezneñ köräşäçäğäbez ber genä närsä, bezgä demokratiä öçen köräşergä keräk. Ägär başqalar, bezneñ könbatışta iä bulğan demokratiä häm süz ireklege standartlarıñ çiklärgä tırışa ikän, bez moña qarşı toraçaqbız.”
Vilks yasağan räsemnäreñ, ütkän atna pänceşämbe könne Stokholmdäge qabat kürgäzmädä kürsätte. Ul, polisiä kiñäş itkänçä yäşerenep yörimäyäçägen şulayda iminlegen nığıraq qayğırtaçağın belderde.
“Asıl maqsat, säyäsi yaqtañ närsäneñ döres buluın kürü, sänğat dönyasında närsäneñ mömkin bulu-bulmawın sınaw. Çönki min säyäsi yaqtañ peyğambärne et sürätendä taswirlawnıñ döres bulmağanıñ beläm. Et formatında taswirläwemneñ säbäbe, min çaqırılğan kürgäzmäneñ teması etlär teması ide. Kürgäzmädä başqa sänğätçelär dä bar ide. Ä soñgı minutta isä bu räsemnär, iminlek säbäbe belän senzurlandı.”
Bu räsemnärneñ kürgäzmädäñ alınuı, matbuğat çaralarınıñ iğtibarın cälep itte.
Nerikes Allehanda isemle ber gazeta, senzurağa häm süz ireklegenä cäwap birgän bulıp anıñ räsemnärennäñ bersen bastırırğa bula.
Şulay itep, bu xäl tora bara cäyelde. Moña Pakistan häm İrannañ qala cirle möselman xalqı da qarşılıq belderä.
“Nigä barı tik Peyğambär, nigä möselmannar? “
Jamal Lamhamdi, Räsemnär basılğan Orebro şähärendäge İslam Mädäniät üzäge süzçese. Jamal, Möselmannardañ kilgän şikäyätlär artqaç, Gazeta möxärerinä xat cibärep alar belän söyläşkäneñ äytä.
“Orebrodağı möselmannar, anıñ xalıq aldında bu eş öçen ğafu itünüen soradı, läkin ul bu ildä süz ireklege bar dip ütenmäde. Bez isä aña cäwap itep äyttek, Bez dä süz ireklegeneñ ber öleşebez, bez möselmanbız, bu ildä yäşibez häm bu il watandaşıbız, bez qanunnarğa xörmät itäbez, läkin här närsäneñ dä ber çige bulırğa tiyeş, sez kemneder bolay ğına mısqılliy alalmassığız. Häm bu bolayğına qalmas, bu bik citde. Xatnı tapşırğannañ soñ min, barlıq keşe moña açulı häm moña qarşı uram cıyını oyıştıraçaqbız dip belderdem.”
2005nçe yılda, Daniada çıqqan berençe räsem nizağınnañ soñ, bik küp möselman illärendä protest yasağannar ide.
Läkin Daniada çıqqan räsem krizısı belän Svetsiädä bulğan xällär küpkä ayırıla.
Başta, Premyer Ministr Fredrik Reinfeldt bu xälgä, Danialı berektäşennäñ alda reaksiä kürsätte.
Reinfeldt, Bu ay başında 20 däñ artıq möselman ilçilekläre belän oçraştı, ike taraf ta süz ireklegen yaqlasalar da keşelärneñ xisläreneñ räncitelüenä borçıluların belderde.
İlçileklärdäñ soñ, Premyer islami törkemnär belän dä oçraştı. Lamhamdi, oçraşuda bulğan keşelär, cıyılıştañ yaxşı xislär belän taralıştı di.
Ul şul uq waqıtta, Svetsiädäge Möselman bulmağan törkemnärneñ dä yaqlaw tabuların äytte.
Vilksneñ, xäzergä eşennäñ baş tartuı xaqında işarälär kürenmi. Läkin yañadañ bu eşne eşlär mikän?
“Äye, Uylawımça bezneñ köräşäçäğäbez ber genä närsä, bezgä demokratiä öçen köräşergä keräk. Ägär başqalar, bezneñ könbatışta iä bulğan demokratiä häm süz ireklege standartlarıñ çiklärgä tırışa ikän, bez moña qarşı toraçaqbız.”
Vilks yasağan räsemnäreñ, ütkän atna pänceşämbe könne Stokholmdäge qabat kürgäzmädä kürsätte. Ul, polisiä kiñäş itkänçä yäşerenep yörimäyäçägen şulayda iminlegen nığıraq qayğırtaçağın belderde.