Respublikanıñ säyäsi-iqtisadi, ictimağıy tormışına yıllıq yomğaqlar yasala

Tatarstanda, ğadät buença, Yaña yıl aldı könnäre waqıyğalärgä bay. Bıel ğadättäge respublikanıñ säyäsi-iqtisadi, ictimağıy tormışına yomğaqlar yasawına rusiäküläm ütkärelgän säyäsi çara da östälde. Xäbär itkänebezçä, Rusiä Prezidentı Vladimir Putinnıñ turı efirda xalıq sorawlarına cawap birü aksiäsendä qazanlılar da qatnaştılar. Bu çaranıñ tışqı qıäfäte bik üzenä kürä demokratik tösmerdä birelsä dä, asılı, ğadättägeçä, Rusiäneñ elekkege prem'yer-ministrı Viktor Çernomırdin äytmeşli, härwaqıttağıça kilep çıqtı... Älege çarağa cıelğan Tatarstan mäğlümat çaraları wäkilläre älege aksiäneñ aldan xäzerlängänen, oeştırılğanın bilgeläp üttelär. Älege aksiä ütkärelgän Berençe May mäydanı militsiä xezmätkärläre belän çırnatıp alınğan ide. Aksiädä qatnaşırğa tieşle aldan bilgelängän, xäzerlängän keşelär maxsus röxsät käğäzläre belän häm jurnalistlar tanıqlıqları buença ğına kertelgän bulğan. Sorawlar da oeştıruçılar «iläge» aşa uzdırılğan bulğan. Şulay itep, respubliqa jurnalistları bu çarağa bik zur PR-kampaniä, Yaña yıl aldı şou-programması, digän bäya birdelär.

Xäyer, bu çara kübräk şul ORT häm RTR kompaniäläreneñ mäşäqätläre häm problemaları ide. Respubliqa tormışı üz räte-çiratı belän bardı. Ğadät buença, Yaña yıl aldınnan tuzğan toraq programması ütäleşenä yomğaq yasala. Düşämbe könne Prezident Mintimer Şäymiew Qazannıñ Azino bistäsendä tuzğan toraqtan küçep kilgän ber ğailäne öy tue belän qotladı. Bu tuzğan toraqnı beterü programması buença tözelgän 20 meñençe fatir bulıp çıqtı. Mäğlüm ki, tuzğan toraqnı beterü programmasın tormışqa aşıru öçen respublikada maxsus waqıf buldırılğan ide häm salım kertelgän ide. Menä şuşı izge ğamällär yıl däwamında, äytkändäy, eçtän dä, tıştan da xöcümgä duçar buldılar.

Respubliqa qanunnarın Rusiänekenä yaraqlaştıru protsessı başlanğaç, tuzğan toraq waqıfınıñ häm salımınıñ da «zakonsıyz» buluı sizderelde. Biznesmennar, bez andıy zakonsıyz östämä salımnar tülämibez, dip tawış-ğawğa çığardılar. Zakonnı da tizdän üzgärtergä turı kilde. Xäzer tuzğan toraq waqıfına ixtıärıy tüläwlär kertelde. Läkin zaman biznesmennarınıñ ixtıärları bötenläy başqa yunäleştä şul. Elek urıs baesa -- çiräw sala, tatar baesa -- xatın ala, disälär, xäzer «yaña» urısları da, tatarları da baesalar -- başta üzläre Djipqa utırıp alalar, ikençe eş itep, şul çittäge «xatınnarına» çit il maşinaları alıp birälär. Şuña kürä, biznesmennar bu ixtıärıy vznoslar belän dä kileşmilär. Şuña da karamastan, tuzğan toraqnı beterü programmasınıñ bıelğı öleşenä yomğaq yasağanda, bu programma, hiçşiksez, däwam itelergä tieş, dir belderelde. 2002 häm 2003 yıllarda Qazanda 3,5 meñeşär fatir tapşırılaçaq. 2004 yılda -- 2,5 meñ fatir. Yıl saen rayonnarda tuzğan toraqlarda yäşäwçelärgä 1,5-2 meñ çaması fatir tözeläçäk. Programmanıñ avtorı Mintimer Şäymiew tuzğan toraqnı beterü programması, hiçşiksez, üteläçäk häm bez bu eştä qıçqırıp yörüçelärgä tügel, ä bälki möstäqıyl ışanıçlı, xälle keşelärgä tayanaçaqbız, dide.