Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä Duması latinğa qarşı tügel?


Rusiä Duması latinğa qarşı tügel?

İnde belgänegezçä, Rusiä Däwlät Duması tatar telenä ber dä bitaraf tügel. Mäskäw deputatları tatar telen latin imlasına küçeruğä qatği räweştä qarşı çıqtılar. Alay ğına tügel, latinğa qaytunı alar tatarlarnıñ satlıqcanlığı belän añlatıp, tatarlarnıñ bu ğämälläre Rusiä mänfäğätlärenä qarşı kilä, ilneñ qurqınıçsızlığına yanıy, dip bäyälädelär. Şuşı uñaydan, Rusiäne tatarlardan yaqlap qalu öçender inde, Rusiä xalıqları telläre turındağı qanunğa östämälär kertergä uyladılar. Şular arasında tatar telen latinğa qaytaruğa qarşı kilä torğanı da bar ide. Döres, anda turıdan-turı bu xaqta äytelmägän. Barı tik, Rusiä töbäklärendä däwlät tele bulıp torğan tellärdä kirill imlasın ğına qullanırğa yarıy, dip äytelgän. Däwlät Dumasınıñ az sanlı deputatları qarşılığına iğtibar itmiçä, küpçelek tawış belän Duma berençe uqılışta bu östämälärne inde qabul itte.

Bıyıl da cäyge yaldan kilgäç ük, Mäskäw deputatları şuşı qanunğa kire qaytıp, anı ikençe uqılışta da qararğa niät itkännär ide. Ozaqqa suzmastan, Dumanıñ sovetı bu qanunnı 20 sentäberdä bulaçaq utırışnıñ kön tärtibenä dä kertte. Läkin bügen Mäskäwdän ber xäbär kilep ireşte. İmeş, Tatarstan deputatları Fändäs Safiullin häm Oleg Morozov täqdime buyınça, Duma sovetı bu qanunnı comğa könne tikşerüdän baş tartqan. Bu xaqta işetkäç, xäbärneñ döreslegen tikşerer öçen bez Rusiä Däwlät Dumasına, deputat Fändäs Safiullinğa möräcäğät ittek. Ul bezgä menä nindi añlatmalar birde:

Äye, Rusiä Däwlät Dumasınıñ qayber deputatları tırışlığı belän bu qanunnı tikşerü älegä kiçekterelde. Läkin bu qanun ikençe uqılışta qaralsa, ul barıber küpçelek tawış belän ütäçäk. Latinğa qarşı qanunnıñ kilep çığuında min Däwlät Dumasın ğäyeplämim. Alar bezgä qarşı eşlärgä öyrängän inde. Monda kübräk ğäyep Tatarstan xaqimiäte, tatar ictimaği oyışmalarında. Bezgä xäzer üzebezneñ ğädel yuldan baruıbıznı, älege qanunnıñ Rusiäneñ konstitutsiäsenä häm xalıqara qanunnarğa qarşı kilüen istä totıp, kiçekmästän latin imlasına küçärgä kiräk. Monı eşlämäsäk, dimäk bez tatarlarğa qarşı äytelgän ğäyepläwlär belän rizalaşabız digän süz.

Fändäs äfände fikerençä, bu latinğa qarşı qanun qabul itelmäsen öçen Rusiä Dumasındağı 2-3 deputatnıñ ğına tırışlığı citmi. Bu eşkä barlıq tatarlar, tatar ictimaği oyışmaları da quşılırğa tieş. Şuşı oçraqta ğına tatar xalqı üz telendä telägänçä yazırğa xoquqın yaqlap qala alaçaq.

Barısı da bezdän tora. Qanunğa sıyğan barlıq ısullar belän tatarlar xaqimiätkä basım yasarğa tieşlär — xatlar, möräcäğätlär, täläplär belän. Monda bitaraf qalmasqa kiräk. Barlıq keşelär dä añlasınnar ide, süz bit latinğa qaytu turında ğına barmıy inde xäzer.
XS
SM
MD
LG