Accessibility links

Кайнар хәбәр

Kama aşa küper salındı


Kama aşa küper salındı

Comğa könne, yäğni 18 oktäberdä Tatarstanda küptän kötelgän zur ber waqiğa buldı. Kama yılğasınıñ Sayısqan tawı dip atalğan cirendä salınğan küperne açu tantanasına respublikanıñ berençe citäkçeläre, xaqimiät başlıqları, bu gigant qorılmanı tözüçelär cıyılğan ide. 14 çaqrım ozınlığındağı küperneñ ähämiäte respublika, il öçen ğayät zur. Qazan-Çistay-Bögelmä-Irınbur yulların turıdan totaştıruçı bu kiçü kiläçäktä küp uñaysızlıqlardan, çığımnardan qotılırğa forsat birä.

Älege böek tözeleşneñ tarixı Oktäber inqilabı, tögälräge, uzğan ğasırnıñ berençe yıllarına barıp totaşa. Şul çorlarda uq biredä timer yul küpere salırğa niätlängännär. Läkin berençe Bötendönya suğışı älege plannarnı ğämälgä aşırırğa irek birmi. Soñraq dönyalar üzgärä, sistema alışına, läkin Kama yarların totaştıru niäte üzgärmi. 1980-nçe yıllarda Kama küperen salunı yañadan planlaştıra başlıylar. SSSR çäçäk atqan çorda mondıy zur qorılmalarnı şaqtıy qısqa waqıt eçendä cırlıy-cırlıy tözilär ide. Belgeçlär fikerençä, monıñ öçen nibarı öç yıl ğına kiräk bulır ide. Läkin ildä tağın zur üzgäreşlär başlandı, küper tözelmi qaldı.

Yıllar uza tordı. Yaña vlastqa da Kamanıñ yarların totaştıru başwattırğıç problema bulıp qala birde. Häm, nihayät, suverenitet iğlan itelgän yıllarda Tatarstan xökümäte ideyänı tormışqa aşıra başladı. Küper federal' üzäkkä dä bik kiräk bulsa da, annan möstäqil Tatarstanğa tözeleş öçen aqçalar kilmäde. Respublika törle yullar tabıp, tözeleşne üz köçe belän däwam itte. Küper tözü prezident Mintimer Şäymiev kontrole astında bardı. Häm bu obyekt basketxollardan, ippodromnardan ayırmalıraq bularaq, xalıqqa da bik kiräk ide.

Soñğı yıllarda suverenitet turında azraq söyli başlağaç, federal' qazna tözeleşne finanslarğa kereşte. Häm eşlär tağın da tizräk kitte. Citmäsä, Yevropa-Aziä arasında transport koridorların açu proektları päyda buldı. Küperneñ statusı federal' tözeleş däräcäsenä kütärelde. Bügen anıñ äle berençe çiratı ğına tözelep bette. Eşlär bolay barsa, küperneñ ikençe çiratı da ğamälgä aşır, dilär. Älbättä, küper Tatarstannıñ transport magistral'lären dä üzgärtep qorunı kön üzägenä quya.

Şulay itep, küpme läğnät süze işetkän, küpme küz yäşe kürgän parom kiçüläre tarixta qaldı.
XS
SM
MD
LG