Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞnın eleke prezidentı J.Carterğa NOBEL tınıçlıq büläge tapşırıldı


AQŞlarınıñ eleke prezidentı Jimmy Carter bugen Osloda ütkärelgän tantanada NOBEL tınıçlıq bülägen aldı. Carter bu büläkkä ike distä yıldan artıq tınıçılq urnaştıru öçen alıp barğan tırışlıqları şulsanda 1978nce yılda Camp David kileşüenä kertkän öleş säbäple layıq buldı. Eleke prezident Quşma Ştatları BMOsı belän bergäläp eşläp Ğıyraq mäsäläsen tınıç yullar belän xäl qılırğa tieş digän qaraşta .



Çirek ğasır elek Nobel komitetı İzrael Premire Menaxim Begin, Misır prezidentı Anvar Sadat häm prezident Jimmy Carterga ireşelgän Camp David kileşüe säbäple tınıçlıq bülägen birergä qarar birgändä , Nobel Fondınıñ direktorı Stig Ramel Carternı laureat itep kürsätügä qarşı veto salğan ide. Şulay itep tarixi Camp David kileşüe öçen büläkne Misır häm İzrael citäkçeläre genä alğan , Carter mäxrüm qalğan ide… . Carternıñ 4 yıllıq perzidentılq möddäte tarixçılar vä säyäsätçelär tarafınnan yuğarı bäyälänmäsä dä, anıñ aqyorttan sonğı karierasına , küplär dönyada tınıçlıq urnaştıru häm keşeçelek bäyäläreneñ matur xäyqäle dip qarıy.

Watergate skandalı belän selkengän Amerika xalqı 1976-da Waşingtonda bötenläy tanılmağan Georgia gubernatorı Jimmy Carternı prezident itep saylıy . Mätbuğatnıñ mikro-menecer , detallärgä çumğan keşe dip ğäyeplägän Carterğa cil çınlap ta qarşı buldı. 52 amerikannıñ Tehranda ilçelektä 444kön totıq itep totıluı , neft bäyälärendäge kisken artış häm 79nçe yılda inflatsieneñ arta başlauı anıñ 80-nçe yılda saylaularda yuğaltuına säbäp buldı.



Jimmy Carter xäläl cifäte Rosalynn belän ike distä yıldan artıq Atlantada urnaşqan tınıçlıq fondı Carter Center-da keşe xoquqları häm 3-çe Dönyada tormış standartın yaxşırtu öçen nıq tırışıp kilä. Düşämbedä Osloda ul, bez eşlägän eşlär … Afrikanıñ keçkenä awılın qortlardan qotqaru ,gazetanıñ berençe säxifäsendä xabär bulmasa da , min bu eşkä ğömeremdä başqarqan in zur eş dip qarim dide. Carter 20yıldan artıq Dönyanıñ törle öleşlärendä Sudannnan alıp, Bosniaga qädär tınıçlıq , demokratie urnaştıru öçen aradaşçı bulıp yöri ul şulayuq yarlılarnı toraq belän belän tämin itü öçen armıy talmıy eşli.

Şwedsiele industrieçe Alfred Nobelneñ buldırğan NoBEL büläge yılsayın, 10-nçe dikäberdä , ülgän könendä birelä. Nobelneñ meditsina , fizik, ximie häm ädäbiät büläkläre şulayuq bugen Şwediedä birelä. Osloda patşa Haraldnıñ da qatnaşqan tantanada Nobel komitetı citäkçese Gunnar berge Jimmi Carterga altın medal, diploma häm ber million dollarlıq çeknı täqdim itkändä , Jimmi Carter Amerika tarixına in täsirle prezident bulıp kermäz här xäldä , ämma ul hiç şiksez ilneñ iä bulğan in yaxşı ex-prezident dip äytte.



Jimmi Carter Nobel tınıçlıq bülägen qabul itkännän soñ yasağan çığışında , min Aqyorttan kitkännän soñ Dönya nıq üzgärde , xäzer elek kürelmägän xärbi vä ekonomik köçkä iä berdänber super däwlät bar häm bu status bezneñ ğämerebez azağına qädär üzgärmiäçäk dip äytep, bez tınıçlıq milleniumına keräse urınğa xäzer küpkä qurqınçıraq dönyada yäşibez dide. Ex prezident köçlä illärneñ preventiv suğış prinsıbın qabul itüe , fäciğäle näticälärgä kiteräçäk ürnäk buldırır ide dide. Demokrat Jimmy Carter , älege prezidentnı här daim Ğıyraq problemasın tınıç yullar , xalıqara xezmätteşlek belän xäl qılırğa çaqırıp kilä. Ul Oslodagı çığışında da bu mäsälägä qısqaça tuqtaldı Audio NC121046::…..::::::::::: küpläp üterü qoralların yuq itü häm bu yöklämäneñ ütälüen raslau öçen inspektorlarnıñ totqarlamy tikşerüenä räxsät itergä çaqırğan İminlek şurasınıñ ber tawıştan qabul itkän qararına Ğıyraqı tulısınça buysınırğa tieş. Dönya bu eşlänergä tieş dip taläp itä.



Ul yaqın könçığışta İzrael dä BMOnıñ 242nomerlı rezolutsiesen qabul itep, okupatsielägän territorielärdän çigensä genä , kürşeläre belän tınıçlıqta yäşi alaçaq dide. Carterneñ tirä yünne saqlau häm xalıqara cinayätlär mäxkämäse buldıru kebek eşlärdä BMOnıñ citäkçelegen qabul itergä çaqıruında prezident G.Bushnı tänqitläü sizelde älbättä. Ex prezidentnıñ AUDİO:::::::::: Suğış bälkim dä qayçaqta kiräkle zolım… Ämma ul niçek kenä zarur bulmasın, ber qayçan da yaxşı (närsä )tügel , här waqıt ta zolım bulıp qala. Bez berberebezneñ balaların üterep, tınıçlıqta yäşäwne öyränmiyäçäkbez.::::::::::::::::… digän süzläre ozaq xäterlänäçäk

Nobel komitetı citäkçese Gunnar Berge monnan ike ay elek Carternı tınıçlıq bülägenä layıq kürdek dip iğlan itkändä, büläk, AQŞ administratsieseneñ ğıyraqqa qarşı kürsätkän mönäsbätne tänqitläü dip täfsillänergä tieş dip äytkän ide. Färidä Xämit.,Praga
XS
SM
MD
LG